Makina bat kontu
Lurraren latitude altuetan, izotza eta elurra arruntak diren lekuetan alegia, haizeak garraiatutako kedarren metaketak ondorio garrantzitsuak izan ditzake klimatologian. Elurrak edo izotzak geruza zuriak sortzen dituzte eta hauek eguzki-izpiak espaziorantz islatzen dituzte, baina gainazal zuri horiek kedar beltzez iluntzen badira, izpi gehiago xurgatuko dira eta gutxiago islatu. Gertaera honetan autoelikaketa gertatzen da gainera. Kedarrak eguzki-izpien xurgaketa handitzeagatik tenperatura igotzea eragiten badu, izotz-urtze handiagoa gertatuko da eta ondorioz kedarraren proportzioa elurretan edo izotzetan handituko da, eguzki-izpien xurgaketa areagotuz.
Ikerketa hau Goddard Institute for Space Studies-eko ikerlari-talde batek burutu du James Hansen-en zuzendaritzapean. Ikerlari hauen ekarpen nagusia kedarrak eguzpi-izpien islatzean duen oztopatze-efektua neurtzea izan da.
Kedarra ikatz beltza baino ez da, baina karbono dioxidoak berotegi efektuan duen eraginaren bikoitza du. Hala ere, bataren eta bestearen isurtze-kantitateak direla eta, oraindik orain karbono dioxidoa da berotegi efektuaren erantzule nagusia eta urtetan horrela izaten segituko du.
Aipatu ikerlarien arabera kedarraren eraginez glaziar asko desegiten ari dira eta adibide gisa, orain 11.000 urte Kilimanjaron sortutako izotz geruza bi hamarkadatan desager daiteke. Mendi horretan, hain zuzen ere, izotzak %80 egin du behera azken 100 urteotan.
Ingeniarien arazo nagusia hidrogenoa era ekonomikoan lortzea da eta urte askotxo daramatzate ildo horretan. Argonne Laborategiko Balu Balachandran eta lagunek egungo erregai fosiletatik hidrogenoa lortzeko sistema antolatu dute, beraz hidrogenoa sortzeko sistema konplexuak ebitatu egiten dira.
Orain arteko probak laborategian egin dira oso diametro txikiko mintzak erabiliz, baina zientzialarien arabera ez dago inolako arazorik diametro handiko mintzak sortu eta gasolindegi edo birfindegitan instalatzeko eta honela hidrogenoa eskala handian sortzeko.
Industriarako mintz-sistema gehienak hondakin-urak edo gasak bereizteko erabiltzen dira. Bahe gisa funtzionatzen dute eta zulotxo txiki batzuk dituzte non diametroa txikiagoa duten molekulak baino ez diren pasatzen. Aipatu mintzak ez dira hidrogeno purua isolatzeko bezain espezialduak eta mintz espezialduak lortzea izan da Argonne-ko laborategiko ikerlarien helburua. Zeramikazko mintzek ez dute zulotxorik eta material eroalez eginda daude eta hauek hainbat elektroi eta ioi baino ez dute pasatzen uzten. Honela Argonne-ko mintzak hidrogenoari eta elektroiei bakarrik uzten die horma zeharkatzen. Antolatutako sistemak 900°C onartzen du eta hidrogenoa ateratzeko lehengaia gasolina eta gasoilak sortzeko erabiltzen dena izango denez, sistema gasolindegitan instalagarria izango da. Automobil ekologikoagoen belaunaldi baten atarian gaudela esan dezakegu.
Gipuzkoako sorrera prozesuari buruzko bere doktore tesia aitzindaria izan zen, lurralde historikoen bilakaera ulertzeko. Deustuko Unibertsitateko irakaslea, historialari askorentzat eredu izan da bere lan egiteko eta irakasteko modua. Igande honetan hil da Elena Barrena Osoro... [+]
Gernikako "gazte langileen interes eta beharrei" erantzungo dien proiektu bat martxan jarriko duela adierazi du Egurre Gazte Asanbladak. Eraikina duela hamar urte itxi zuten, eta salatu dute Gernikako Udalak hiru legegintzaldi daramatzala esanez liburutegi bat jarriko... [+]
89 urterekin hil da, Liman, eta idazle perutarraren seme-alabek eman dute haren heriotzaren berri. Gaztelaniazko literaturaren egilerik ospetsuenetakoa izan zen, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadetan Latinoamerikan literaturak izan zuen loraldian paper garrantzitsua jokatu zuen... [+]
Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.
Bozen lehen itzulian pare-parean geratu ostean, inkesta gehienek aurreikusten zutena baino tarte handiagoa atera dio egungo presidenteak Luisa González hautagai correistari. Oposizioak "iruzurra" salatu eta botoak berriz zenbatzea eskatu du.
Gure amak beti esaten du: “Ez dut sekula ulertu zergatik gertatu zen Lehen Mundu Gerra”. Ez dio batere zentzurik harrapatzen. Ez du ulertzen zergatik inplikatu ziren Europako potentzia zaharrak halako basakeria batean eta ez zaio buruan sartzen nola konbentzitu... [+]
Adierazpen askatasuna aldarrikatzeko eta "eskuin erreakzionarioaren ofentsibari aurre egiteko" batuko dira. Egun horretarako Euskal Preso Politikoen alde antolatua zuten hitzaldia eta ekitaldia salatu du UPNk, eta hura zelatatzeko agindu du Espainiako Audientzia... [+]
Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.
Ekimenak bakea eta justizia soziala sustatzeko proiektuak finantzatzea du helburu. Sustatzaile diren gizarte mugimenduek mezu argi bat bidali diete gobernuei eta armagintza industriari: "Ez dugu gerraren konplize izan nahi".
"Eskatu txanda eta egingo dugu bat zurekin", esan dio estudioetatik ari den esatari prestu eta animatuak Bilboko kaleetan dabilen berriemaile gazteari. Aurkezlea entzuleei zuzendu zaie segituan. "Bien bitartean, Iruñera goaz...". Han zabaldu dute linea... [+]
Hainbat lorpen kolektiboan soilik egin daitezkeela esaten denean, lerro artean joan ohi da behin kolektiboan pentsatu, gogoetatu eta eztabaidatu ondotik heldu ohi direla, heltzekotan. Baina zerbait lortzeko, ezinbestekoa da pentsatzen jartzea. Ez baitira gauzak besterik gabe... [+]
Urtearen hasieran, Zedarriak taldeak "defentsaren" industriari buruzko "eztabaida irekitzearen" alde egin zuen publikoki (baita nuklearrari buruz ere), eta Eusko Jaurlaritzak berehala egin du bat horrekin. Lehenik, Mikel Torres lehendakariorde eta Ekonomia... [+]
Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]
Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]