Urte amaiera, baita hasiera ere ezbai politiko bizian. Aldagai asko eta interes politiko gehiegi. Hauteskundeak han-hemenka, urte berriak emango duena batek daki, onerako nahiz txarrerako, oharkabean aldatzen baitira egoerak.

Ezer interesgarririk ekarri beharko badu datorrenak, 2003ko balantze politiko errepresibo gogor eta oldarkorrari aurre egin beharko dio. 25 urteotako zapalkuntzari aurre egin beharko dion bezala.

2004koa, inportantea izango dela iragarri dute politiko batzuek. Horra, hipotesia ezberdinetarako urte hondarreko gertaera batzuk: ezker abertzalearen enplazamendua, ETAk ohar laburraz begi onez ikusi duena, Nafarroa Garaian Aralarrek EAJ-EArekin egindako jokaldia, baskongadetarako Ibarretxeren plana eta urtatseko mezua; Nazio Eztabaidagunea eta beste. Zantzu onak batzuk, ez hain onak bestetzuk.

Bakeaz aho bete bukatu du urtea hainbatek. Zama noski, ETAren gainean jarriz. Harrigarri, bizitako urtea ikusita. Indignante ere, «su-etena punto kom» ekimenak egin duena, zer eta konfliktoa konpontzeko urrats ezinbesteko gisa ETAren menia eskatu, non eta agian 25 urteotan eraso mingarrienetako bat jazo tokian, Andoaingo Kultur Parkean. Erasotzaileen ezin satisfazio handiagorako. Duintasuna galdu ez dutenen lotsarako. Une eta leku egokia zatekeen agian, su-etena Espainiari eskatzeko. Halako ausardiaz, txapelokerren bigarren erasoa pazifikoki oztopatu izan balitz, agian isilduko nintzatekeen.

Manifestaldia egin zuen ere urte amaieran, elkarrizketa eta eztabaidaren aldeko leloaz Elkarrik. Ibarretxeren proposamenari babes eman eta Madrilen erasoa salatzeko. Hain zuzen, eraso bortitz hori gauzatzen ari diren horien zerrendetan joateko prest izan zirenak.

Ezin lotsagarriago urtatseko diskurtsoa. Irudi luke, ETA euskal gizarte zibilaren kontrako gurutzadan sartua dela, ezen ez baita haren hitzetan Espainiaren inolako zapalkuntza edota jazarpenik aipatzen sikiera ere. Ideien ilegalizazioa iradoki du, erakunde osoak legez kanpo ezarri dituztenean! «Egunkaria» itxi eta arduradunak torturatzeak ez du hitzik merezi izan. Nork deklaratu dio gerra Ibarretxeren planari? ETAk ala gobernu espainolak? Nork oztopatu du hemen eztabaida? Kontsulta egingo duela dio, «esklusiorik gabe eta biolentziaren ausentzian». EHko lurraldearen erdia baino gehiago prozesu horretatik at utzirik, eta milaka polizia eta militar barne.

Eta konponbideaz mintzo da, konfliktoaren konponbideaz, nonbait. Polizia eta militarrak ez dira harentzat arazo, ez dute eztabaida inondik ere kondizionatzen, elkarbizitza astintzen, biztanleria beldurtzen, deus inposatzen.

Presoak aipatu gabe. Amnistiaren Aldeko Mugimenduak bere aportazioa berriztatu duenean: presoen izaera eta jatorri politikoa azpimarratuz, eskubide politikoak dituztela, euskal prozesuan parte hartzeko eskubidea dutela eta horren berme, euskal herriratzeak dakarrela aldarrikatuz; eta konfliktoa konpontzekotan errepresaliatu guztien egoera bideratu beharra dagoela eztabaida politikora ekarriz, hain zuzen, aldaketa politikorako gehien eman dutenak kontutan hartzearen garrantzia nabarmenduz.

Larriena ez da aipatu ez izana hala ere, sakoneko aldaketa politikoren aztarnarik ez dela atzematen baizik. Hori da larriena.

Etsipenerako tarterik gabe, baikor izateko motiborik bada. Agian, garai batzuen agorpenaren aurrean gaude. Konstituzio espainolaren ezarpenaren aroarena, eta beraz, estatutu eta amejoramenduarena esaterako. Krisian, aldaketa politiko berrien atarian.

Abertzaleok jeltzaleak gabe zaila dugula aurrera egitea esan ohi da, baina, jeltzaleekin ez dela posible frogatzen da. Aranismoaren mugak gainditzea izan daiteke gakoa, batzuek dioten gisara.

Kontua da, dezente aldatu beharko direla gauzak, aurreratzen duten bezala 2004ko urte hori eta datozenak oparoak izan daitezen nahiko bagenu.

Bilboko kaleetatik, urte berri on Ibarretxe jauna!