Txantxangorriak ofizialtasuna?


2007ko otsailaren 21ean
Txantxangorria omen dugu urte berriaren sinboloa. Txantxangorri sasoi betean gaude beraz. Zer berritu eta mantendu, berez zer etor daitekeen hausnarrean.

Txepetxarekin batera ostendu zaigun urteak, lurraldetasunari buruz antzinatik datorren eztabaidaren bizkortzea ekarri digu. Proposamen zehatz eta guzti. Badira mendebaldeko hiru herrialdeentzat soilik estatutu berri bat nahi dutenak, ekialdeko beste hiru herrialdeentzat instituzionalizazioa abiaraziko dutela esan dutenak diren bezalaxe. Ipar bakar batean mendebalde eta ekialderako hego berak izan behar dituen ekimenaren aldekoak ez dira falta ere.

Zehazten hasita gaudela, sumatzen da erabakitzeko une bat badatorrela, bigarren trantsizioan gaudelako edo. Zer leku izango dugu euskaldunok erabaki une horretan? Eta euskarak?

Azken hogeita bost urteko politikek hiztun kopurua "mantendu" bai, baina lurralde eta mintzoaren kaltetan eragin izan dute eta ez dira euskaldunon hizkuntza eskubideak bermatzeko gauza izan. Are okerrago, hauen bortxatze sistematikoa ekarri dute. Ezin bizarrik moztu oraindik, euskara ez baita salbu.

Eragindako kalteak benetako edo inolako ofizialtasunik ez izatea du iturburu garrantzitsuenetakoa. Nor eta zer garen argi ez adieraztea, ez zabaltzea. Garena legez ez babestea. Frantsesera eta espainolera derrigor izatea, euskara aukeran uztea, kasurik onenean beti ere. Hori da orain arteko egoera mingarria Euskal Herrian. Geu aukera baino ez gara, hori da egi gordina.

Euskararen ofizialtasun ezak gure hizkuntza eskubideak zazpi lurraldeetan zapalduak izatea dakar, "berdintasun" mingotsez. Funtzionarioek derrigor gureak ez diren hizkuntzak soilik jakin beharra, eskolak berea eskubidez dena Euskal Herriko ume-gazteen erdiari ukatzea beste hizkuntza batzuk derrigor ematen dien bitartean, berdin-berdin, zanpa-zanpa. Eta honela jendarteko funtzio nagusietan.

Euskara berezkoa dugu, gurea den bakarra. Hori lurralde osoan legez jaso eta bete ezik ezinezkoa bihurtzen da garena izatea, gure iragan eta orainarentzat etorkizuna eraikitzea, berdintasunez euskara ematea. Euskaldun guztientzat berdintasun legala lortzea beharrezkoa dugu. Horrez gain, beharrezkoa dugu nahi izatea. Horregatik bagara oraindik, nahi dugulako.

Eta nahi badugu zergatik ez eztabaidatu eta erabaki? Espainiarrek eta frantsesek aski ongi erabaki dute beren hizkuntzentzat nahi dutena, gu tartean sartuz noski, haientzat ez baikara. Frantziako konstituzioak frantsesa ezarri zuen hizkuntza ofizial bakartzat, era horretan frantsesaren ezagutzaren derrigortasuna ziurtatuz eta euskara baztertuz. Era berean, estatu tresnak erabiliko zituen gaur agirikoa den gainbehera lortzeko. 1978an Espainiako konstituzioak gaztelera derrigorrezkoa mantendu zuen, euskara eskubidezkoa uzten zuen bitartean eremu batzuetan, era horretara gaztelaniaren ezagutza ziurtatuz guztientzat. Biek ala biek banatu gintuzten, erabaki ahalmena lapurtu eta gure hizkuntzaren galera bizkortu.

Euskal Herriari buruzko eztabaidaren erdi erdian gauden honetan, aukera dugu, behingoz, euskara eta euskaldunon statusa dagokigunean ezartzeko, gure hizkuntza eskubideak bermatuko dituen ofizialtasun egoera orokorra zehazteko. Eztabaida politikoaren baitan gure hizkuntzaren etorkizunaz hartu beharreko neurri juridiko, politiko eta sozialak kokatzea ezinbestekoa dugu.

Ekar dezagun ofizialtasuna Euskal Herri osorako, txantxangorriarekin batera.


Azkenak
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen

Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]


“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak

Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.


Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute

Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.


'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi

Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.

-------------------------------------------------------
 
Bertsoa bertsolaritza,... [+]

Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


Eguneraketa berriak daude