Duela gutxi jakin dut, gure etxeko auzoan, gugandik bi metrora bizi zen adineko emakumea zendu egin zela duela hamabost egun. Nik zoritxarra gertatu eta hamabost egunetara jakin dut bere heriotzaz. Gaixo zegoela bai, eta noizbehinka seme baten etxean egoten zela ere bai, baina hala ere... Eta neure buruari galdetu diot: non geratu da zure auzo-bizitza, neska?

Eta ni herri txiki baten jaio eta hogei urtez bertan bizitakoa naiz. Baserriko ume bat. Nire azken hamazazpi urteak, ordea, Donostian eman ditut. Hasieran ikasleen pisuetan... orain norbere bikote eta umeekin. Baina pisuan, goian zerua eta behean lurra beharrean, jendea egoten den toki horietan. Jendea ezkerrean, goian, behean, edo alboan. Jendea besterik gabe, edo gehienez solairuko zenbaki eta etxeko hizkietara erantzuten duen jendea: lehenengoko pisukoa, edo bosgarreneko B-koak... Nire betiko herrian, ordea, auzokoek izen eta abizenak zituzten, aurpegi eta izaera ezagun batzuk. Norbaitzuk ziren. Orain, egun esan nahi dut, bai hemen eta ziurrenik, bai han (oraingo herriek ere hiri bihurtzeko arriskua baitute) anonimoak dira gehienak, eta ez direnak, asko, latoso galantak.

Latosoak. Horren beldur gara noizbait auzokideren bat gatz eske hurbiltzen zaigunean. Batez ere bigarren aldia edo hirugarrena bada. Eta kontua ez da gatza eskatzea edo ez eskatzea. Hori gutxienekoa da, kontua aurrerapauso hori eman izana da. Hain ondo zehaztuta ditugun limite pribatuak gainditu egin dituztela sentitzea da, alegia. Nahi dutenerako gaude, baina etxeko atetik kanpo. Gehienez ere eskailera buruan, edo etxebizitzako atarian. Eta gu zortzi bizilagun baino ez ginen, baina hala ere, ezer gutxi nekien berari buruz, Mari Carmeni buruz, duela gutxi zendu zen emakume hari buruz. Ia ezer ez, igogailua jarri ziguten egunetik aurrera. Ze, igogailua izugarrizko abantaila izan da guretzat eta beste bizilagun guztientzat, baina ordutik, ia amaitu dira eskailera-buruko elkarrizketa sinple baina adeitsuak.

Eta hain da mugatua gure denbora, hain gaude lotuta beti ordulariari, auzokoek agurtzea ere, hain baliotsuak diren segundoen kalterako direla. Baina zer diren gauzak, auzokoarekin hain gutxi hitz egiten dugun garai hauetan, horrenbeste elkarrizketa txatxu mobiletik. Baita auzokoari zerbait esan behar diogunean ere, atea ireki eta bere atea jo beharrean, errazagoa egiten zaigu mobiletik deitzea. Zergatik ote? Mobilak aukera ematen digulako inolako lotsarik gabe, auzokoari ere, sentitzen duzula, baina umea baineran duzula eta moztu egin behar diozula esateko.

Errepidean ere badago antzeko zerbait. Bitxia ere bada hango gizakidetasuna. Egun argiz gidatzen goazela norbait kotxeko argiak emanda ikusten badugu, ez dugu zalantza egingo gureekin keinu egiteko: «Ei, argiak piztuta dituzu...!» Ez horregatik. Agurra eskaini erantzunik jasotzerik ez dagoenean.

Izan ere, auzoko gutxik dute gure etxeko giltza, eta are gutxiago gu bertan ez gaudela, sartu eta etxeko landareak ureztatzeko baimena. Landare gaixoak...

Eta inkomunikazioaren komunikazio hau gero eta gehiago barreiatzen ari da gure kale eta bazterretan. Eta gu tribuan bizitzeko izakiak ginela uste nuen. Besteen beharra genuela, norberaren izana garatzeko eta indartzeko. Baina ezer gutxi laguntzen dute horretara adibidez, teknologia berriek. Lagunduko dute beste zerbaitera, beharko, baina ez horretara. Ez auzolana eta auzobizitza zer den erakustera.

Nostalgia baino gehiago da nirea. Damua, behin atea entzun eta ireki ez nuelako. Bestaldean Mari Carmen zegoen. Baina ni ez nengoen inorentzat. Gutxiago auzokoentzat.