Bakio: Lehorraren altxorra
- Sollube eta Jata mendien babesean, Bakio herria luzatzen da itsasoa egarriz bilatuko balu bezala. Itsasaldeko herri bezala, izaera propioa badauka ere, Bakioren aberastasuna lehorraren eta itsasoaren beraren arteko orekan datza. Itsasoari begira dagoen herria dela askok uste badute ere, barnealdeak ere badu bere garrantzia Bakion, behialako arkitektura txundigarriak adierazten duen bezala.Arkitektura hori bera da bisitariarentzako espresuki prestatutako ibilbideen gaia. Kresala usainaz eta itsas haize goxoaren konpainian, antzinako baserriak, jauregiak, baselizak eta beste monumentu asko bisita daitezke erraztasun handiz.Mendien magaletan eta itsasoz bustirik, kokapen ezinhobeak sortzen du mikroklima berezia eta berezkoa Bakion. Tenperatura atsegina eta izozterik gabeko neguak izanik, txakolin desiratua sortuko duen mahatsa landatzeko leku paregabea da.Bizkaiko itsasertzeko herri eder honek bidean geldialdi bat eta bisitarako gonbidapena luzatzen dizu, natur ingurune zoragarria dastatzeko aukera eskainiz.
Bakiok ondare arkitektoniko eta kultura elementu multzo guztiz aberatsa biltzen du, ingurune naturalean gorde ere. Hiru ibilaldiren bidez, udalerriaren historiaren berri izan dezagun gonbitea egiten zaigu, paisasajearen berezitasuna gizakiaren arkitektura aberatsarekin nahastuz.
Hiru ibilaldiak Turismo Bulegoaren ingurutik abiatzen dira eta luzera ezberdinekoak dira, norabidea eta argibideak emateko seinaleez hornituta egonik. Hiru ibilaldien bideak lotzen dira haien artean gune askotan, bisitariari norabidea aukeratzeko parada emanez.
Baselizen bideak itsasaldera eramango gaitu, Santa Katalina, San Kristobal eta San Esteban baselizetara igotzeko. Herri arkitekturaren adibideak izanik, bere garaian izan zuten garrantzia erakusten digute. Hainbat auzotan sakabanaturik zeuden Bakioko lehen biztanleentzat baselizak batzeko eta espiritualtasunerako guneak izan ziren.
Bideak, San Pelaio bisitatu ondoren, Gaztelugatxe famatura hurbiltzeko aukera ere emango digu, geroxeago labarretatik Bakioko hon- dartzaraino iritsiz.
Soro eta ortuetan zehar Santa Urtsula baselizara iritsiko gara, Jauregien bideari jarraituz gero. Gure bigarren ibilaldiak mendi hegal erditik eramaten gaitu itsasaldera, han hondartza inguruan, Lafita etxearen ondora. Etxe hau XX. mendeko 60ko hamarkadako arkitekturaren eredu berritzailearen adibidea da. Herria zeharkatuz hainbat jauregi dotore ikusi ahalko dugu, Frantziako Bigarren estilokoak, neoeuskaldunak, neokantabriarrak, XX. mendearen hasierako Bilboko aberatsen opor-etxeak gehienak.
Hirugarren ibilaldiaren eskutik Bakioko barrualdea ezagutzeko aukera izango dugu, Basigo auzoa, hain zuzen ere, Bakioko jatorrizko herri gunea. Bertan Andra Mari parrokia dago. Soro eta mahasti artean, barroko estiloko Elexpuru eta Hormatza jauregi bikainak ikusiko ditugu. Ibarrera jaitsi ondoren erromaniko estiloko San Migel baseliza aldera igoko gara, basoen artetik.
Erreka nagusia zeharkatuz, ibilaldiaren azken zatian dagoen Zubiaur auzora iritsiko gara. Bertan, herri arkitekturaren etxe multzo garrantzitsua dago, haien artean Tabernazar izeneko baserria, Bakioko zaharrena. Bukaeran, Santa Katalina eta San Martin baselizez gain, Bekoerrota-Bengolea errota eta ola zaharren albotik igaroko gara gure abiapunturantz.
Bakio eta Bermeo artean bakarti, kostaldeko errepidearen eskuinean eta belardi zabal baten erdian, Bakioko San Pelaio baseliza dago, erromaniko estiloan, Bizkaian gelditzen diren adibiderik interesgarrienetariko bat. Ermita, ondoren egindako obra batzuetan izan ezik, erromanikoa eta gainera, Bizkaiko kanpandorre erromaniko bakarra da.
Kanpotik elizak nahiko baxua den kanpandorre lauangeluarra du; hura bilduz, sarrerako egurrezko atari zabala.
Nabe bakarrekoa eta abside angeluzuzenekoa, leiho txaranbeldua duen tenplua da. Abside horrek ganga zorrotzeko estalkia du. Oinean erdiratutako sarbideak lau arkibolta dauzka.
Bere estilokoetan arrunta den bezala, absidea ekialderantz zuzenduta dago eta sarrera, aldiz, mendebalderantz.
San Pelaioren sorrerari buruzko dokumenturik ez badago ere, baliteke 1175ean eliza gisa eraiki izatea, Gaztelugatxeko San Joan ermitak funtzionaltasuna galtzearen ondorioz, leku-beharragatik eta hara hurbiltzeko zailtasunagatik.
Adituen arabera, Zumetxagako elizaren garaikidea da, bi tenpluen arteko parekotasunak nabarmenak baitira.
Bakioko San Pelaio Bizkaiko arte erromanikoaren lau adibiderik garrantzitsuenen artean dago, Abrisketako San Pedro baseliza, Zumetxagako San Migel eta Galdakaoko Santa Mariarekin batera, azken hau monumenturik handienetakoa izanik.
Nola uler daiteke hain zaharra den estilo erromanikoa Bizkaiko bazter ezkutu honetan agertzea? Batzuk diotenez, Erdi Aroan merkataritza nabarmena zeukan Bermeoko portuaren bidez eta beraz, Europa aldetik sartutako eragina izan daiteke. Beste batzuen aburuz, Donejakueren kostaldeko bidetik iritsi ziren korronte artistikoen ondorioa da. Ezin da ahaztu kostaldeko bidea Konpostelarako biderik garrantzitsuena izan zela mendetan zehar.
Non lo egin:
Tel.: 94-6194022
Bisalde nekazal turismoa.
Tel.: 94-6193019
Gaztelu Begi pentsioa.
Tel.: 94-61924
Joshe Mari hotela.
Tel.: 94-6194005
Hostelería del Señorío de Bizkaia hotela.
Tel.: 94-6194725
Non Jan:
Tel.: 94-6193000
Busturia erretegia.
Tel.: 94-6194548
Eneperi jatetxea.
Tel.: 94-6194065
Gotzon jatetxea.
Tel.: 94-6194043
Itxas-Begi jatetxea.
Tel.: 94-6194320
La Bakiense jatetxea.
Tel.: 94-6194232
Sabin Etxea jatetxea.
Tel.: 94-6194041
Sistema duala abian da ikasturte honetan Hego Euskal Herriko Lanbide Heziketan, eta eredugarri saldu duten arren, arazotsua izaten ari da hainbat zentrotan: ikasle guztiek derrigorrezko praktikak egin ditzaten enpresak bilatzen “gorriak pasatzen ari dira” irakasleak,... [+]
Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak indarkeria matxistari buruzko jardunaldiak egin ditu asteburuan Atarrabian. Sistema judiziala jarri dute ezbaian, justizia eta autodefentsa feministaren balioak aztertu dituzte.
"Sexu-hezkuntzaikasgeletatik haratago" ikastaroa emango du UEUrekin online Itsaso Bakedano Moreno (Baldorba, 1992) sexologoak. INCISEXeko Sexu-hezkuntza eta -aholkularitza masterra du, Biko Arloak-eko Training sexologia klinikoko formakuntza du eta Lanbide Heziketako... [+]
EHGAMek Axel hotelaren irregulartasunei jarritako helegitearen inguruko isiltasun administratiboaren ondoren, hotelaren itxiera eskatzen du eta hainbat eragileekin batera prentsaurrekoa eman dute.
Bretainian, bretoiera oso ondo edo nahiko ondo hitz egiten duten herritarrak %2,7 dira, 2018an baino hiru puntu gutxiago. 107.000 dira gaur egun. Hiztunak gazteagoak dira. Galo hiztunen kopuruak ere behera egin du, baina ez bretoierak bezainbesteko abiadan.
Eredu berriak ikasleek milaka euro aurreztea ekar lezake. Autoeskoletako irakasleek plana kritikatu eta errepideetan sor daitekeen arriskua mahaigaineratu dute. Neurri berriak “milaka irakasleren enplegua arriskuan jartzen duela” ohartarazi dute.
.png)
Milaka gazte bildu dura Gazte Koordinadora Solizalistak (GKS) urtarrilaren 25ean Bilbon eta Iruñean antolatu dituen mobilizazioetan, "Euskal Herrian agenda belizista eta faxismoa normalizatu ez daitezen". Jendetza bildu da bi hiriburuetan gerra inperialistaren... [+]
Epaitegietan hamar urte bete ditu auziak, eta azkenean EAEko Auzitegi Nagusiak ebatzi du beste epaitegi txikiagoek ikusten ez zutena: ez zela baserri zaharra "eraberritu", baizik eta askoz ere eraikin handiagoa altxatu zela eta behar zuen lekutik urrunago. Legez kanpo... [+]
Aparteko iragarpenik egin gabe, "askatasun akademikoaren eta izpiritu kritikoaren" aldeko aldarria egin du Joxerra Bengoetxeak EHUko errektore karguaren zina egin duenean, Ajuria Enean: "Ebidentzia zientifikoak ukatzen dituztenen aurkako euste-horma izango da... [+]
Su-etenaren akordioarekin barnean, Israelgo armadak Netzarim korridorea ireki du. Ia urtebeteko erbestealdiaren ondoren, milaka palestinar euren etxeetara abiatu dira bidaia emozional sakonean. Trumpek gazatarrak Egiptora eta Jordaniara desplazatzea proposatu du, eremua erabat... [+]
2.000 lagun inguru bildu dira urtarrilaren 26an, Irunetik Hendaiarako martxan, Europaren migrazio politika “hiltzaileak” salatzeko. Korrika igaro zenean hainbat migratzaileri muga igarotzen laguntzeagatik auzipetutako ekintzaileei babesa eman diete. Ekintzaileak... [+]
Euskal Herria Baterak apirilaren 11an Donostiako Kursaalen egingo den ekitaldiaren berri eman du. Ekitaldia Aberri Eguna ospatu baino egun batzuk lehenago eginen da. Agerraldian Mireia Epelde, Xabier Euzkitze eta Carlos Etchepare bozeramaileek hartu dute parte, eta Manex Fuchs... [+]
Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]
Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]