Ezpalak


2021eko uztailaren 20an

Herri musika eta dantza

Lehengo urteko arrakastari jarraiki azaroaren 29 eta 30erako Herri Musika Jardunaldiak antolatu dituzte Euskal Dantzarien Biltzarrak eta Herri Musikaren Txokoak Oiartzunen. Herri musika eta herri dantza izango dira aurten jorratuko diren gaiak. Izan ere, askotan batera joaten diren bi arlo baitira eta antzeko egoera bizi dutenak. Horretarako mintegia, tailerra, jaialdia eta erromeria antolatu dituzte. Bertan, Euskal Herriko nahiz Euskal Herritik kanpoko gonbidatuak izango dira.


Itsasoaren museoak

Garai bateko Euskalduna ontziolen dikeen gunean kokaturik, hilaren 21ean irekiko ditu bere ateak azkenean Bilboko Itsasadarra Itsas Museoak. Itsasoa gizartera hurbiltzeko xedez, 27.000 metro koadroko azalera egokitu dute. Bi erakusketa izango ditu. Kanpoaldean, era askotako ontziak izango dira ikusgai. Barruan berriz, maketak, margoak, itsasontziak eta itsasoarekin loturiko beste zenbait obkejtu paratu dituzte. Guztira, berrehun bat piezarekin irekiko ditu ateak Itsas Museoak eta egunero izango da zabalik abendua bitartean. Bestalde, Pasaiako Badian den Askorreta Ontziolan kokatuko da egun Donostian den Untzi Museoa. Behin betiko erabakia ez izan arren, leku hori ikusi du Gipuzkoako Aldundiak leku egokitzat. Bertara eramango dituzte egun Untzi Museoak dituen 24 itsasontziak. Museo berrian itsasontziak kopondu eta berriak eraikiko dira, besteak beste.


Munduko inprobisazioaren basea

Bukatu dira Ahozko Inprobisazioa Munduan Jardunaldiak. Ez ordea bere ondorioak. Argo, Xenpelar Dokumentazio Zentroaren web gunean martxan jarriko den datu basea izango da horietako bat. Izan ere, bertan mundu guztitik inprobisazio kantatuaren inguruko informazioa kontsultatu eta gehitu ahal izango da. Xenpelarretik diotenez, bertsolaritzari buruzko informazioa gutxi gorabehera kontrolatua zegoen orain artean. Proiektu berri honek ordea, mundu mailako informazioa eta harremanak antolatzea ekarriko du.


Zinebi-ren markak

Marka guztiak hautsi ditu aurten hilaren 24an hasi eta 29an amaituko den Zinebi, Zinema Dokumentalaren eta Laburmetraien Bilboko Nazioarteko Jaialdiak. Guztira 1.945 film jaso dira, nahiz eta 96 izango diren azkenean lehiatuko direnak. Horietatik 20 animaziokoak, 53 fikziozkoak eta 23 dokumentalak. Eta sei euskal laburmetrai ere izango dira. Markak hautsi ditu, baita ere, dokumentalei eskainitako lehia prestatu duelako Arte Ederretako Museoan. Zinebidok izena darama eta bere epaimahai propioa izango du. Bestalde, Anna Karina edota Jean Luc Godard-i eskainitako zikloak eskainiko dira aurten. Eta azkenik Bilborock-en bideo musikalak ikusi ahal izango dira.


Emakumeen memoria

Gure Historiaren memoria gorde eta zabaltzea da Euskadiko Filmategiaren eginbehar nagusia. Hain zuzen ere, filmen bidez betetzen du eginbehar hori. Orain artean ordea, emakumezkoen historian zuen hutsune nagusia. Horregatik sinatu dute Emakundek eta Filmategiak akordioa. Ekimen horren bidez, Historiaren une ezberdinetan emakumeak izan duen lekua eta garrantzia erakutsiko duten filmak gorde eta zabaltzeko konpromisoa hartu du Filmategiak. Konpromiso horren lehen pausoa emana dago. Izan ere, Begoña Gorospek eginiko Eusko Emakumeak: 1930-1939 filma Filmategiaren eskuetara pasa da. Dokumentu honek Gerra Zibilaren aurretiko euskal emakume langileen baldintzak eta garaiko egoera soziopolitikoarekin zuten harremana aztertzen du.


Lumière baino lehen

1895ean patentatu zuten Lumière anaiek zinematografoa. Baina aurretik, Historian zehar, hainbat aparatu sortzen joan ziren irudien bitartez errealitatea biltzeko asmoz. Iruñeko Planetarioak egun hauetan ikusgai jarri duen «Altamiratik zinematografora, irudiaren odisea» erakusketak bildu ditu horietako asko: XVI. mendeko kamera ilunak, XVII.eko linterna magikoak edota XIX.eko jostailu optikoak. Irudia erabat onartua dugun garai honetan, irudi horiek zein prozeduren bidez lortzen diren argitu nahi du erakusketak.


Artea sarean

Dagoeneko Interneten dago ikusgai Bilboko Arte Eder Museoak sustatutako Arteder, euskal artearen datu basea. Museoak 15.000 dokumentu zituen gordeak bere liburutegian. Eta hori baliatuz jarri du martxan Interneteko datu basea. Oraingoz, XIX. mendetik gaurdaino euskal artisten eta talde artistikoen informazioa bildu dute. Etorkizunean ordea, beste zenbait gai jasotzea da helburua. www.bd-arteder.com/euskera-n sartzea besterik ez dago.


Gure aurpegiak

Dantza, antzerkia, zinema, musika, festak, kirola eta euskara bera jorratuko ditu Euskal Kultur Erakundeak Elhuyar Fundazioaren laguntzaz Donostian aurkeztu berri duen erakusketak. Euskal Herriaren aurpegiak erakutsi nahi ditu erakusketak 400 argazki, bideo bat, soinu dokumentuak eta testuak baliatuz.


Azkenak
Erromatar kartzela Korinton

Erromatar Inperioko hiri gehienetan kartzelak zeudela pentsatu arren, garai hartako espetxeen arrastorik ia ez da aurkitu  aztarnategietan.

Berriki, ordea,  Matthew Larsen Kopenhageko Unibertsitateko arkeologoak Korintoko erromatar espetxea identifikatu du. 424... [+]


Noiz hasi ginen kantatzen?

Geissenkloesterle (Alemania), dela 42.000 urte. Danubio ibaiaren arroko kobazuloan bizi zirenek txirula bat egin zuten hegazti hezurrak eta mamut bolia erabiliz. Garai bertsuan, Esloveniako Divje Babe kobazuloko biztanleek ere txirula bat egin zuten hartz baten femurra baliatuz... [+]


2024-09-04 | Reyes Ilintxeta
Isa Egiguren
“Libiako kostazainen eta mafiakoen artean ez dago alde handirik”

Kazetaria eta giza eskubideen defendatzaile sutsua. Munduko Medikuak, Apoyo Mutuo edota SHM gobernuz kanpoko erakundeekin lan egin izan du boluntario eta kazetari moduan. Hainbat komunikabidetan hamaika erreportaje plazaratu ditu Greziako Chios irlatik, hala nola Mediterraneoko... [+]


“Orain arte alarde baztertzaileak okupatuak zituen espazioak partekatzen hasi beharko dira”

Hondarribiko Alarde tradizionala eta Jaizkibel konpainia desfilatzen aterako dira, urtero bezala, irailaren 8an. Baina orain arte EAJk gobernaturiko udala Abotsanitzek eskuratu du eta egin dituen aldaketek hautsak harrotu dituzte Alarde tradizionalean. “Konpainia guztiak... [+]


Harrera bizkorreko gelak etorri berrientzat

Eroriko askoren artean badira lorpenak ere. 35 urte inguruko ama gazte batek galdetzen zidan aurreko batean nola arraio lortzen zuten beraien eskolan etxean euskara jaso ez zuten ikaskideek etxetik euskaldunak ziren neska-mutikoek bezain ongi ikastea eta hitz egitea euskaraz... [+]


Medailez gain, bideozaintza eta gentrifikazioa ere utzi dizkiete paristarrei olinpiar jokoek

Olinpiar Jokoek eta Paralinpiarrek dakarten "festa" gutxietsi gabe, kostu sozial, ekologiko eta ekonomiko izugarria eragin dutela dioten ahotsak ere badira, entzun nahi izanez gero. Horretan dabiltza Frantziako Legebiltzarretik, LFI Frantzia Intsumisoa alderdiko... [+]


2024-09-04 | Mati Iturralde
Uda baten kronika

Udaldian, erretiratuok ez ohi dugu opor goserik, eta patxadaz aztertu ahal ditugu gure inguruko gorabeherak. Hori dela-eta, gai batzuek harriduraz harrapatu naute, eta honako hauek dira.

Espainia. Eurokopak eta Olinpiar Jokoek uda osoa bete dute. Aldez aurretik, esan behar... [+]


Ibaiak

Mugak Zabalduz karabanarekin, Bosnia Herzegovinako Bihac hirian, Nihad Suljic aktibistak Drina ibaia Balkanetako hilobi handiena dela azaldu zigun. Ahantzi ez daitezen, topatzen diren hilotzak identifikatzeaz eta ehorzketa emateaz arduratzen da, merezi duten duintasuna aitortu... [+]


Zaharrak berri

Dagoeneko ez dakit bero olatuek burmuina kolpatuta gauden, betiko hipokrisia den edo logika sistemiko hutsa den, baina dakigunaren, esaten dugunaren eta egiten dugunaren arteko arrakalak, kezkaz haratago, harridura ere sortzen dit, batez ere uda giroan. Albisteak, ikerketak,... [+]


2024-09-04 | Mikel Zurbano
Kataluniako finantzaketa bereizia

Salvador Illa Generalitateko president izendatzeko oinarrietako bat PSC-ERC arteko ituna izan da. Ez da itun subiranista inondik ere, baina hainbat alorretan ate berriak zabal litezke, ohikoa den PSC-PSOEren balaztaren estrategia politikoa berriz ere nagusitzen ez bada,... [+]


2024-09-04 | Xalba Ramirez
Chiapas
Altxamendu zapatistatik 30 urtera

1994ko urtarrilaren 1ean, ehunka indigenak aurpegia estali zuten, Mexikori eta munduari esateko: “Nahikoa da!”. Ordutik mundu osoan eredu bihurtu da EZLN, autonomiaren eraikuntza helburu, herri indigenak bizi daitezen, kapitalismotik at. Egungo egoera, ordea, inoiz... [+]


Mugikortasun arazoak dituzten haurrekin baso-eskolara: beldurrak eta mugak gainditzen

Mugitzeko eta ibiltzeko zailtasunak dituzten 5 urteko bi ikasleri asteroko baso-eskola saioa egokitu zaie Irungo ikastetxean: muga eta beldur artean hasitako erronkak onura, garapen eta ikasketa handiak izan ditu. "Oso babestuta dauden ikasleak dira eta basoan aske uzteak... [+]


Eguneraketa berriak daude