Pirmin Treku, dantzari baten ibilerak
Juan A. Urbeltz-en Dantzak liburuaren hitzaurrean izan nuen Pirmin Trekuren berri lehen aldiz. Bertan, Luis Iriondok honako hau kontatzen du: "1958ngo urtean, Londresko Covent Garden antzokian Tchaikovski-ren The Sleeping beauty antzesten ari zen Royal Balletaren saioa ikusten nengoelarik, programari begiratzen hasi eta... non ikusten dudan Pirmin Trecu-ren izena. Margot Fonteyn, Svetlana Bariosova eta Michael Somes dantzari famatuen ‘partenaire’ bezala ziharduen goren mailako zarauztar dantzaria".
Abizen euskalduna zuen dantzari haren nondik norakoak ezagutu nahi izan zituen Luis Iriondok, eta "gerrako umea" zela jakin zuen berehala. Pirmin Trekuren aita errepublikazalea zen eta, gerraren norabidea okertzean umeak Ingalaterrara bidali eta gurasoek Mexikora ihes egin behar izan zuten. Horrela, iritsi zen Kent-era Fermin Aldabaldetreku, 7 urteko zarauztarra. 10 urte beranduago Ingalaterrako bizitzara erabat egina zegoen gaztea zen Pirmin Treku. Baina halako batean zerbait berezia gertatu zen bere bizitzan. Royal Ballet-aren aurrekoa izan zen Sadlers Wells Ballet-aren emanaldi bat ikusi eta ordurarteko delineante asmoak alde batera utzita dantzaria izan behar zuela erabaki zuen.
Erabakia erraz hartu zuen, baina ondorengo urratsak ez ziren inolaz ere errazak izan. Baletean hutsetik hasteko zaharregia zirudien eta familiak ez zuen ulertzen bapateko kapritxo bitxi hori. Baina une horretan zerbait berezia gertatu zen. Ninette de Valois-ek, Royal Balleteko zuzendaria eta koreografoa izan zenak, Pirmin Trekuren aldeko apustua egin eta baletaren maila gorenera bultzatu zuen. Luis Iriondoren ustez Ninette de Valois-ek esperimentu moduko bat egin zuen. Baletaren historian euskal dantzariek izandako eraginaren berri zuen, eta Pirmin euskalduna zela jakinik dantzari bikaina izateko berezko dohain apartak ote zituen probatu nahi izan zuen.
Esperimentua bikain atera zitzaion Valois andereari. Dantzari aparta zen Pirmin Treku. Lana gogotik egin zuen eta urte gutxitan Royal Ballet-eko dantzari aitzindaria izatera iritsi zen. 10 urte egin zituen munduko baletaren gailurrean. Lesio batek behar baino goizago erretiratuarazi zuen Pirmin eskenatokietatik eta Portugalen, Porton, dantzari gazteak hezitzeko lanari heldu zion. Lan handia egin du bertan eta bere eskolan ikasitako hainbat dantzarik goi mailan dihardute gaur egun. Bere lana jarraituko duten ikasleak Porton utzi eta Zarautzera itzultzeko asmoa du orain Pirmin Trekuk.
Joan den maiatzaren 17an, Pariseko Palais Garnier antzokian geundela, Pirmin Treku etorri zitzaidan gogora. Netherlands Dance Theater, munduko dantza konpainia bikainenetakoaren emanaldia ikusten ari ginen. Eszenatokian, dantzari sorta bikain haren erdian, guretzat distira berezia zuen dantzari bat: Urtzi Aranburu. Donostiarra da Urtzi baina azken 12 urteetan munduan barrena dabil bere dantzarako dohain apartekin gauero-gauero milaka ikusle hunkitzen. Ez da bakarra, asko dira nazioarteko dantza konpainietan dabiltzan euskal dantzariak. Goi mailako dantzariak dira, lepo betetako antzokietan txalo zaparrada amaigabeak jasotzen dituzte eta nazioarteko dantza zaleen miresmena dute. 65 urte kanpoan egin ondoren Pirmin Treku etxera dator bueltan. Bitartean makina bat dantzari daukagu han eta hemen Pirminen lanari segida ematen.
GALeko biktima talde batek eman du kereilaren nondik norakoen berri Bilbon egindako prentsaurrekoan, Egiari Zor fundazioak eta Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiak lagunduta. GALen aurkako eta, zehazki, José Barrionuevoren aurkako kereila aurkeztuko dute.
Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.
2020ko... [+]
Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]
Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]
Tamara Yague Confebaskeko presidenteak iragarri du gehiengo sindikalak deitutako martxoaren 20ko bilerara ez dela joango, eta gehitu du gutxieneko soldataz eztabaidatzeko markoa Espainiako Mahaia dela. ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde eta Hiru sindikatuek EAErako gutxieneko... [+]
Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du horiek argitu ahal izateko.
Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]
1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]
Olor
Noiz: martxoaren 9an.
Non: Bilboko Sarean espazioan.
---------------------------------------------------------
Esperantza. iz. Nahi edo desiratzen dena gertatuko delako edo lortuko delako uste ona.
Izen horixe jarri zion Jokin Azpiazu Carballo Olor ermuarrak bere... [+]
La bajona kolektibo kide Heiko Elbirak salatu du psikiatriak zisheteroarautik aldentzen diren erotikak kontrolatu nahi dituela.
Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]
22 talde gehiago iragarri dituzte Lakuntzan uztailean izanen den HatortxuRockerako: Bad Sound, Dupla, Su Ta Gar, Chuleria Joder!, Brigade Loco, Leihotikan, Burutik, Tribade, Maskak, Les Testarudes, Non Servium, Añube, Dj Plan B, Gatibu, DJ Trapella, La Jodedera, Süne,... [+]
Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]