Gaskoiko golkoko (Hegoaldean Bizkaiko golkoa deitua) arrantzari esker bizi direnek Erika petrolio-ontziaren hondamendia ezagutu zuten orain lau urte. Erikaren eskarmentua ezaguturik, ez zuten espero Madrilgo agintariek Prestigeren horren kudeaketa txarra egingo zutenik. Urte bat igaro ondoren, Ipar Euskal Herrian begi-bistakoak dira ondorioak. Arrantzaleek lan zaila eta zikina egin dute. Galipota biltzen aritu ziren bitartean eguneroko soldata irabazi ahal izan zuten. Gaitz erdi! Kalteak gero etorri ziren. Lehena, arrainaren gutxitzea. Halaber, Kantauri itsasoan ez zen horrenbeste arrain zikinik jaso izan egundaino eta arrainaren salneurria %30 apaldu da. Bigarrena, arrantzaleek uda ondoren bildu ohi dituzten algek edo itsas gorbelek ez dute engoitik balio. Gorbelen bilketa arrantzaren lan osagarria da bertako arrantzaleentzat. Donibane Lohizuneko flotaren 15 ontzi, txikienak, lan horretan aritzen dira udazkenean eta neguan. Urteko soldataren %40 inguru irabazi izan dute lan honen bidez. Hendaiako Sobigel enpresak erosten zituen gorbelak. Aurten, gorbelak garbi-garbiak izan ezean ez erostea erabaki du enpresa honek. Gorbelak ehunetik ehunean garbi izan behar dira eta galipotaren arrastoek alferrikakoa bihurtu du langintza hori. Botiketarako erabiliak izaki ez dute zikin ñimiñorik onartzen. Orotara, arrantzaleek 300.000 euro galdu dute urte honetan. Hartara, 15 arrain-ontzi horiek Baionako portua blokeatu dute berriki. Ekintzaren ondorioz eta ordainean 100.000 euro jaso dute gobernuaren aldetik.


Ekainean, turismoaren etorrerarekin, Frantziako Gobernuak Polmar plana bertan behera utzi zuen eta diru laguntzak ere bai. Katastrofeen kasuak bermatzeko plana da Polmar. Gobernuak ez omen zuen garbi jokatu, ordea. Parisko metroko afixek «
Euskal Herriko hondartzak inoiz baino garbiagoak!» zeudela zioten. Gobernuaren kanpainan gezurrak besterik ez omen ziren aireratu. Hondartzak garbitu zituzten, baina labarrak eta kalak zikinak daude oraindik ere. Hendaiatik Sokoarako labarrak ikusi besterik ez dago. Itsasoan barrena, berriz, orban handiak dabiltza harat-honat: 10 eta 20 metroko orbanak. Fuel-xafla dira, asko, finak eta luzeak. Gaileta modukoak badaude bestalde. Hauek lodiak.

Hala ere, Frantziako Gobernua Prestigeren hondamendiari aitzi egiterakoan nahiko ondo aritu zela diote Iparraldean. Erikaren esperientziak Prestigerenari oldartzeko balio izan bide zion. Frantziako Armadak arrantzaleen koordinazio lana erraztu zuen hegazkin eta gerraontzien bitartez. Lan isila, baina handia izan zen. Halaber, Frantziako zientzialari eta adituek Hego Euskal Herrian hondamendiari eusteko erakutsitako gaitasuna goraipatu dute, Eusko Jaurlaritzaren eta gizartearen erantzukizun mailak eta kemenak txundituta utzi ditu.


Alta bada, itsasoa gero eta zikinagoa dago, fuel-olioz gain, plastikoz, botilaz eta egurrez gainezka. Lur ertzak gero eta hondatuagoak petrolioaren isuriengatik. Ez da zikinkeria bakarra, ordea. Kutsadura kimikoa ere badago, are txarragoa. Ameriketatik datozen ontziak egunero dabiltza gure itsasoan. Azidoa dakarte. Konparazione: Bilbon deskargatu eta Baionara doaz beste gai bat hartzera. Gai kimikoak ezin dira nahastu ordea. Gai baten arrasto ñimiñoak bestea hondatuko bailuke. Bilbon ez dago ontzien tankeak garbitzeko tresneriarik, ezta Baionan ere. Itsasontzi berriek auto-garbiketarako sistema dute eta utzikin toxikoak gordetzeko tanke berezi bat, gero portuko tanketan hustu egiten dutena. Holako gutxi dago haatik. Ontzi gehienek ez dute tanke hori. Gehienek tankeak garbitu ahala beren hondarrak -gasak, azidoak- itsasora botatzen dituzte. Ez dira begi-bistan ageri, baina ur handietan nahastu eta kalte izugarria eragiten dute gure gorputzean. Kutsadura honi ibaietatik datorrena gehitu behar zaio, lantegiek isuria. Itsasoko kutsaduraren %70 lurretik heldu da. Egungo eredu eta sistema ekonomikoak ezin izan dio garaian garaiko izurrite honi aurre egin orainokoan.

Frantziako (UMP) eta Espainiako (PP) Gobernuen arteko harremanen lekukotasun bat azkenik. Alderdiok esparru edo ideologia berekoak diren arren, frantsesek oso gaizki pasa dute Prestigeren kudeaketaren karietara. Frantziako politikoek ez zuten kritika gogorrik egin publikoki hedabideen aitzinean, hondamendiaren errua sinplifikatu eta orokortu zuten. Espainiar agintariek egin zezaketen guztia egin zutela erran zuten hitz goxoz. Espainiako Gobernuarekiko itxurak gordetzeko moldeak besterik ez dira izan ordea. Mikrofonoak eta kamerak itzalitakoan izugarrizko egurra eman diete agintari espainiarrei. Anartean, Akitaniako eskualdeko dozena bat herrik Prestigeren aferari buruzko salaketa ezarri du Estrasburgoko Auzitegian parte zibil gisara, Madrilgo gobernuaren erantzukizuna eskatu du. Herriek ez dute itxurarik maite ezta aise barkatzen ere.