Sufrimenduaren mapa (osatugabea) liburua, Euskal Herrian 1968tik aurrera indarkeriak, giza eskubideen bortxaketek, eta askatasunaren aurkako erasoek sortutako oinazea oinarri duen datu-bilketa irekia da, eta euskal gatazkaren eraginez mina sentitutako guzti-guztiak hartu nahi izan ditu kontuan, zeharo alboratuz pairatzaileak gatazka horren zein aldetara lerratutakoak diren. Euskaraz eta gaztelaniaz eskaintzen da bere mamia -euskarazko bertsioa Xabier Aranburu "Artzai"ri zor zaio-, baina edozein dela ere Sufrimenduaren mapa (osatugabeak) dioenaz jabetzeko hautatzen den hizkuntza, eta edonor irakurlea, ziur egon daiteke berak maite dituenen sufrikarioa ikusiko duela bertan islatua… baina baita bere arerioena ere!

Ikerketa honen egilea, Sabino Ormazabal Elola, ekologista eta antimilitarista bezala egindako lanagatik da, bereziki, gure artean ezaguna. Egin egunkariko iritzi saileko arduraduna izan zen bere garaian, Garzonek egunkari hori itxi zuen arte, eta gaur egun Gara egunkarian ari da lanean. Bestalde, Joxemi Zumalabe Fundazioaren patronatuko kidea, berak ere jasan behar izan du bere liburuan islatzen duen sufrikario horretatik, 2000ko urriaren 5ean atxilotu egin baitzuten, beste zortzi lagunekin batera, Garzon epaileak koordinatutako operazio batean, "…Joxemi Zumalabe Fundazioa ETA-Ekinen estrategia politiko-militarren aginduetara dagoela» eta beraz, hark bultza nahi zuen desobedientzia zibila ere bai, leporatzen zitzaiolarik. Ia zortzi hilabete pasa behar izan zituen espetxean, eta oraindik auzipetuta dago, noiz epaituko zain.

Eta hain zuzen ere espetxean zegoela bururatu zitzaion Ormazabali sufrimenduaren inguruko ikerketa bat egitearena, preso sozialen egoera latzaz gertu-gertutik jabetu zenean. Baina giza eskubideen urraketa hain da ugaria -miseria dela, gizarte-injustiziak, genero bortxakeria...- sufrimendu hori guztia ez zitzaiola liburu bakar batean sartzen. «Horregatik, lan honetan euskal gatazkak eragindako sufrimendua jasotzera mugatu naiz», dio bere egileak.

Hori eginez, indarkeriak eta giza eskubideen urratzeak gure herrian eragin duten sufrimenduaz gizartea ohartaraztea nahi luke. Biktima guztiekiko eta haien familiekiko elkartasun aktiboa bultzatzea. Azken batean, euskal gizarteko jokabideak eta jarrerak humanizatzen laguntzea, bakea eraikitzeko eta elkarbizitza berregiteko.

"Izan ere, giza eskubideen urraketaz hitzen egiten denean, gure herrian azterketa oso mugatu edo sektarioak egiten baitira. Normala da, jakina. Baina hori oso arazo larria da, batzuek ez dutelako onartu nahi besteek sufritzen ari direna, eta alderantziz. Nire iritziz, denok saiatu beharko genuke besteak errespetatzen, eta horrekin ez dut esan nahi ideologia aldetik besteekin ados egon behar dugunik, baina bai haien sufrimendua ulertu beharko genukeela, zeren euskal gatazkari irtenbideak bilatu nahi badizkiogu, beste pertsona horien sufrimendua ere kontuan hartu beharko da, milaka pertsonaz hitz egiten ari baikara!».


Helburu horiekin ekin zion Sabino Ormazabalek bere lanari, eta iturri guztietatik edaten ahalegindu zen. Euskal Herrian saltzen diren egunkari guztietatik eta haien urtekarietatik. Asociación de Víctimas del Terrorismo, Covite, Torturaren Aurkako Taldea edota Askatasunatik bezala, gure gizartean dauden talde sozial guztien txostenetatik edaten. Eta baita Eusko Jaurlaritzak zein Espainiako Barne Ministerioak edota Baltasar Garzon epaileak bezalakoek agertutakoetatik ere.

"Ikertan bildu ditudan datuak, askotan kontrajarriak ere badira. Baina denak jaso eta sailkatu egin ditut, irakurlea ohartu dadin zein den Euskal Herrian maila horretan dugun sufrimendua».



Ikerketa hamaika atal nagusitan banatuta dago: 1968tik aurrera euskal gatazkaren eraginez hildako guztiei buruzko datuak biltzen ditu Ormazabalek lehenbizikoan. Bahituei eta desagerrarazitakoei eskaintzen die bigarrena. Zaurituak gertatutakoei, hirugarrena. Mehatxupean eta estortsiopean bizi direnei, laugarrena. Askatasun demokratikoak murriztuta dituzten herritar eta erakundeei, bosgarrena. Torturatuei, seigarrena. Atxilotutakoei, zazpigarrena. Espetxeratuei, zortzigarrena. Erbesteratuei eta deportatuei, bederatzigarrena. Ondasun higiezinei, ibilgailuei eta bestelakoei egindako kalteei, hamargarrena. Eta azkeneko kapituluan, «Biktimak aintzat hartzea eta babestea» izenburukoan, Terrorismoaren Biktimekiko Elkartasun Legea eta bestelako laguntzak (eta laguntza-ezak) agertzen ditu.

Gainera, ikerketaren osagarri gisa, «Frankismoa, gure hurbileko memoria» eskaintzen du, 1936ko Gerrak eta gerra-ondoak eragindako sufrimenduari eskainitako gehigarria.