Makina bat kontu
Naturaren jakinduria
Antza denez, orduko hondamen hartatik bizirautea lortu duten hainbat zuhaitz espeziek talde kimiko metilatuekin bat eginez euren ADNa blindatu eta oinarrizko geneak babestu dituzte. Kanada eta Ukrainako ikerlariek laborategietan egindako frogek ere horixe bera egiaztatzen dute. Alegia, lur kutsatuan landatutako pinu gazteen metilazioa bestela baino %30 handiagoa dela, landatu direnetik hamar urtera.
Bestalde, Sebastopolgo Hegoko Itsasoko Biologi Institutuak garai bertsuan argitaratu duenez, aintzira kutsatu baten inguruan bizi diren espezieek, autoernalketa edota parekatzea aukerakoa duten kasuetan, bigarrena hobesten dutela medioaren presioari aurre egiteko modu gisan. Hartara, biziraupena, dibertsifikazio bidez ziurtatzen baita.
Kontuan hartzekoa da, bestalde, 1986an lehertu zen erreaktoreak Ukraina, Bielorrusia eta Errusiako 320.000 kilometro koadro inguru kutsatu zituela eta bertan 4 milioi biztanle inguru bizi direla.
Giza espezieak emakumezkoei esker biziraun du orain arte
Ikerlariek gure garaiko eta kontinente guztietako 2.000 emakume ingururekin egin dituzte frogak eta hauen guztien Y kromosomaren (emakumezkoek bakarrik dute) 167 markatzaile genetiko aztertu dituzte. Hortik ondorioztatzen denez, gizonezkoen lehen hedapen demografiko handia orain dela 18.000 urte ingurukoa da.
Emakumezkoen hedapen demografikoa, ordea, lehenagokoa da, amak bakarrik transmititzen duen ADN mitokondrialaren gaineko beste ikerketa batek dioenez. Desfase horretan, beraz, medioaren gogortasunari aurre egin eta giza taldeen iraupena ziurtatzeko aukerarik eraginkorrenetakoa poligamia izan zen.
Beroaren eta hotzaren aurrean berdin
Naturako elementurik gehienak zabaldu egiten dira beroarekin, baina badaude uzkurtu egiten diren gutxi batzuk. Bi ezaugarri hauek uztartu dira metal aleazio berrian eta horregatik tenperatura aldaketen aurrean aleazioak bere horretan segitzen du.
Bestalde, tenperatura aldaketen aurrean berdin segitzen duten material ezagun guztiek ez dute elektrizitatea garraiatzen eta hau izan da ikerlariek gainditu behar izan duten oztoporik garrantzitsuena. Aleazioa yterbio, galio eta germanioz osaturik dago eta 100Nk-400Nk Kelvin arteko tenperaturak oso ongi jasaten ditu.
Aleazio berri honek Lurrean edo Lurretik kanpo tenperatura aldaketa handiak jasaten dituzten mekanismo eta motorretan izango ditu aplikazioak. Ikerketa honen hurrengo urratsa material erdi-eroaleetan eman nahi da, horrela aplikazioak elektronika eta mikroelektronikara zabalduko baitira.
Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]
“Haiengana zuzentzen da eta haiei soilik apuntatzen die”, informatu du Irutxuloko Hitzak. Astearte gaueko 21:30etan atxilotu zuten gizona, Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.
Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutun bat bidali dio babesa adierazteko. Pedro Sanchezek ere duela bi urte eman zion babesa Marokoren autonomia planari. Macronek deia egin du alde guztiak biltzeko konponbide politiko bat emateko gatazkari.
Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]
Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori... [+]
Bederatzi militar sionista atxilotu dituzte, Sde Teimango kartzelan preso palestinar bati egindako torturengatik; besteak beste, metalezko barrak sartu zizkioten ipurtestetik. Kolono "zibilen" eta soldaduen protestak piztu dira torturatzaileekin elkartasunez, eta... [+]
Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]
AEBetako hauteskunde presidentzialetarako hautagaiek Israeli babesa berretsi diote Netanyahuk herrialdera egindako bisita baliatuta, Alderdi Demokratarena barne. Demokraten hautesle ugarik, ordea, genozidioaren inguruko jarrera jarri dute bozka emateko baldintza gisa.
Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]
Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]