Etxebizitzen merkatua egoera alarma pizten ari da, prezioen gehikuntza metatua %80koa izan baita azken bospasei urteotan, Espainiako Bankuaren datu ofizialen arabera. Eta eztabaida bakarra ez da burbuila immobiliariorik ba ote den, alegia, zenbait aktibo beraien funtsezko balioaren gainetik baloratzen ote diren; analista eta aditu askok baieztatzen baitute burbuila immobiliario hori jadanik badagoela. Ikuskizun dago ea burbuila hori lehertuko ote den baldin eta beharrezko neurririk hartzen ez bada prezioen bat-bateko gainbehera saihesteko, horrek ondorio larriak ekarriko bailizkioke ekonomiari berari, enpleguari, inbertitzaileei, hipoteka kredituak ordaintzen ari direnei, etxebizitza erosi nahi dutenei edo etxebizitzarekin inbertsio espekulatiboa egin dutenei. Gauzak horrela, merkatu immobiliarioa erloju-bonba bat da, edozein unetan eztanda egin dezakeena.

Adituek diote burbuila immobiliarioaren zulatze hori saihesteko beharrezko neurrien artean, bi direla funtsezkoak: etxeak erostea sustatzen duen sistema fiskala aldatzea batetik, eta finantzatzeko beste eredu bat lortzea udalek bestetik, zoruaren prezioa geldiarazteko. Datu guztiek adierazten dutenez, ordea, badirudi oraindik ere urrun gaudela horrelako neurriak hartzetik eta, beraz, burbuila immobiliario hori zulatzeko arriskuak bere horretan segitzen duela.


Etxebizitzen merkatuaren egoera egunetik egunera kezkagarriagoa da, ez bakarrik Euskal Herrian, baita Espainiako Estatu guztian ere, halako punturaino, non Espainiako Bankuak berak eta Nazioarteko Moneta Funtsak, beren banketxeen osasun finantzarioan kontsumitzaileenean baino interesatuagoak, publikoki agertu baitute beren kezka, burbuila immobiliario horrek eztanda egin eta prezioen bat-bateko gainbehera gerta ez dadin, horrek azkenean entitate finantzarioak ere herrestatuko bailituzke. Ez dugu ahaztu behar burbuila immobiliario horiek banku krisi larriak sorrarazi izan dituztela, ez bakarrik Espainiako Estatuan (1979-1983), non etxebizitzen prezioa %32 jaitsi baitzen, baita munduko gainerako herrialdeetan ere: Mexikon (1982-1984) %81 jaitsi zen, Herbehereetan (1982) %48, Kanadan (1983) %21, eta Irlandan (1985), Japonian (1992), Suedian (1992), Thailandian (1997) eta Malaysian (1998) %10 eta %45 bitartean beheratu ziren prezioak.

García Montalvok, Funcas fundazioarentzat etxebizitzei buruz egindako dokumentu batean, arrazoizkotzat jotzen du burbuila immobiliarioa existitzen dela pentsatzea, eta baieztatzen du, 2002. urtearen bukaeran, intentsitatea neurtzea zail gertatzen bada ere, etxebizitzen soberako balorazioa Espainiako Estatuan %28raino irits litekeela, Espainiako Bankuak kalkulatutakoaren gainetik, %8 eta %20 bitartean aipatzen baitu. "Burbuila izan edo ez", esan du Santiago Carbók, Nafarroako Unibertsitateko ekonomiako katedratikoak, "egoera benetan kezkagarria da". Eta ez bakarrik etxebizitza erosteko arazoengatik, "baizik eta familientzat dakarren karga finantzario eta sozialagatik". Izan ere, interes tasa baxuen anparoan, etengabe jotzen dute hipoteka maileguetara, gero eta epe luzeagokoetara »20 urtetik gorakoak» eta zenbateko handiagokoetara »batez besteko hipoteka 105.275 eurokoa da, orain urtebete baino %24 gehiago»

Azken urteetako hazkunde ekonomikoak eraikuntza izan du oinarri. BBVA banketxeko azterketen zerbitzuaren arabera, jarduera horri dagokio, 2002. urtean, Barne Produktu Gordinaren (BPG) hazkundearen herena. Enplegua bera ere, nahiz eta prekarioa izan, sektore horren babesean hazi omen zen. Burbuila immobiliario hori zulatuko balitz, behera egingo lukete etxebizitzen eta eraikinen prezioek, eta, ondorioz, merkatu ez ezik, ugaldu egingo litzateke oraingo eskaintza. Eskaria, ordea, gutxitu egingo litzateke espekulatzaileen eremuan, zeren etxebizitzak galdu egingo bailuke inbertsio espekulatibo izateko interesa. Jakina, eraikin berriak ere prezio merkeagoan egin beharko lirateke, eta egoera horrek ez lituzke asebeteko sustatzaileak. Azken buruan, bada, kate horrek geldiarazi egingo luke eraikuntza eta geldiarazi sektoreko enplegua.


Burbuila immobiliarioa zulatzeak ondorio onak eta txarrak izango lituzke. Mesede egingo lieke etxebizitzaren bat lortu nahi dutenei, zeren eskaintza handiagoa eta prezio merkeagoak izango bailituzkete. Ordea, etxebizitza azken urte hauetan edo burbuilaren garaian eskuratu dutenei urriagotu egingo litzaieke ondarea, gutxitu egingo bailitzaieke eraikinaren balioa eta, aldi berean, berdin-berdin pagatu beharko bailukete hipoteka osoa »hau da, inolako balio aldaketarik gertatu ez balitz bezala» Horrelakoen etxebizitzek askoz balio txikiagoa izango lukete leherketaren ondoren, eta, hain zuzen ere, burbuila immobiliarioak azken bost urteotan erositakoetan izango luke eragin handiena. Bosturteko aldi horretan etxebizitzak edo eraikinak espekulatzeko erosi dituztenetara igarota, hots, denbora baten buruan garestiago saltzeko asmoz eskuratu dituztenetara pasatuta »ez dira gutxi, gainera», litekeena da haien ondareak erositako prezioa ere ez egitea merkatuan, eta, bestalde, eskaintza handiagoa tarteko, saltzeko zailtasunak izatea. Kontuak horrela, burbuila immobiliarioaren aski bistako leherketaren aurrean, ez litzateke harritzekoa izango eraikinak ahalik eta bizkorren saltzeko ahalegina ikustea.

Azkenik, bankuak eta aurrezki kutxak kaltetuko lituzke nabarmen burbuila immobiliarioa lehertzeak, zeren horrelako erakundeek eraikinen prezioen arabera emanak baitituzte kredituak. Horregatik, prezioen beheratzea etorriz gero, hartutako arriskuek ez lukete behar adinako bermerik izango. Bestela esanda, erraz gerta liteke eraikinen balioak erosketako hipoteken zenbatekotik behera egitea. Alde horretatik, kasu batzuetan bederen »etxebizitza azken bosturtekoan eskuratu dutenen kasuan adibidez», posible da errentagarriago ateratzea pagatzen ari diren kreditua utzi eta beste etxebizitza bat hartzea.