Bihotzeko gaitzek gora egingo dute oraindik ere
Valentin fuster kardiologoa ondo ezaguna da mundu osoan. New York-eko Mount Sinai Institutu Kardiobaskularreko zuzendariak Santander-eko Menendez Pelayo Unibertsitateko udako ikastaroetan hartu zuen parte, eta bertan gauzak argitzeaz gainera, arrazoirik gabeko gehiegizko baikortasunari mugak jarri nahi izan zizkion. "Asko aurreratu da bihotzeko gaixotasunen tratamenduan, baina oraindik ere gorantz jarraitzen dute". Ozenago esan daiteke, agian, baina argiago ez.
Aurrerapen teknikoei esker, azken 40 urteotan gaixoen bizitza 10 urtez luzatzea lortu da, baina bihotzeko gaitzen intzidentziak gora egiten jarraitu du, eta "datozen 10 urteetan ere kardiopatien intzidentziak gorantz segituko du, %30 herrialde aurreratuetan, eta ia %100 garapen bidean dauden herrialdeetan". Eta nola da hori posible? Prebentzioan huts egiten dugulako. Baliabide tekniko oso interesgarriak dauzkagu, baina prebentzioari dagokionez, oso primitiboak omen gara, Fusterren hitzak erabiliz. Eta puntu honetan, erakundeak, instituzioak, botere publikoak dira gidaritza hartu behar luketenak.
Finlandiako kasua aipatu zuen Fusterrek. Administrazioak bultzatuta, jan neurrian eragindako aldaketek %10 jaitsi zuen biztanleriaren kolesterol maila odolean. Eta era horretako ekimenak, elikaduran aurrerapauso txiki bat, tabakoaren gain beste bultzadatxo bat, hipertentsioari ere beste sakada bat, horiek guztiek eragin ikaragarria eduki dezakete biztanleria orokorraren osasunean. Horrexegatik, prebentzioak edozein gobernuren lehentasunetako bat izan behar luke. Osasungintzaren kostua gora doa, pixkanaka, teknologia osasun munduan sartzen den heinean. Pentsa zer gerta daitekeen bizitza urte batzuk luzatzen baldin bada, eta teknologia hori, egunetik egunera aurreratuagoa bai, baina aldi berean garestia eta ia jasanezina den teknologia horixe baldin bada pertsona bizirik mantentzen duena. Zergatik ez, orduan, gure esfortzuak prebentzioari eskaini? Prebentzioan gastatutako diruak askoz ere probetxugarriagoak izango dira betiere teknika edo teknologiarik aurreratuenak eskatzen dituztenak baino.
Iazko abuztuan, Irundik gertu, ertzainek atxilotzean izan zuen bihotzekoa gizon batek. Eneko Valdésen heriotzaren ikerketan, Polizia errugabetu zuten.
Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.
Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.
Poloniar bat, bi irlandar eta estatubatuar batek jaso dute Alemania apirilaren 21a aitzin uzteko manua. Hori gertatu ezean, kanporatuko dituztela argitu die Berlineko Migrazio Bulegoak. Salaketa jarri dute kanporaketa prozedura geldiarazteko xedez.
UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]
Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]
Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
Ukrainaren ondoren Polonia?
Europar Batasunak Ukrainako gerra hauspotu du Kiev armaz hornituta, eta menia oraindik airean delarik, gerraren zikloan murgilduta dago bete-betean. Hori bai, bere diskurtsoa modulatzen ari da, eta gero eta gehiago hitz egiten du balizko su-etenaz... [+]
Kointzidentzia harrigarriak daude bizitzan. Izan ere, zenbat ikusle elkartu litezke Arriaga antzokian? Zenbat komun ote daude solairu bakoitzean? Zein probabilitate dago Gipuzkoako emakume bik sartu-irtenean leku eta istant berean kointziditzeko, 35 urtean elkar ikusi barik egon... [+]
Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]
Garai kuriosoak bizi ditugu eta bizi gaituzte, zinez. Hezkuntza krisian dela dioten garaiak dira eta, gutxien-gutxienean, aliritzira, ba aizue, 2.361 urte ditu gaurgero boladatxoak.
Ez zen ba debalde joan Aristoteles bere maisu maite Platonen akademiatik lizeo bat muntatzeko... [+]
Ukrainako gerrar hasierako zergatiak ez dira azaldu zizkigutenak bakarrik, beste arrazoi batzuk ere badaudelako. Errusiak zioen Ukrainako errusiar hiztunen defentsarako urrats bat eman behar zuela; Ukrainako Gobernuak, aldiz, Errusiaren armadari aurre egin behar zitzaiola,... [+]
