Nora Palmitano: «Batzuk ez dira konturatzen Zestoan ere euskara arriskuan dagoela»

  • Zestoako Udaleko Hizkuntza Normalkuntzarako teknikaria dugu Nora Palmitano. EAEko hainbat herritan bezalaxe, euskararen normalizazio plan bat dute Zestoan. Eta horixe izan dugu hizpide nagusi, baita herritarrak berak ere.

2021eko uztailaren 12an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Zertan da normalizazioa Zestoako herrian?
Zestoan euskara da nagusi arlo askotan: ahozko harremanetan, transmisioan, familia giroan... Beste arlo batzuetan, berriz, bestela da kontua: batez ere hizkuntza idatziarekin lotura duten arloetan. Lan munduan ere, gaztelania da nagusi lan harremanetan, nahiz eta lankideen artean euskaraz egin. Arlo formaletan, esan dezagun, gaztelania da lehen hizkuntza. Lan munduaz ari garenean, oraingoan enpresa munduaz ari gara batik bat. Izan ere, merkataritzak -dendak eta beste-, lan munduari loturik dagoen arren, euskara du zerbitzu hizkuntza, baina ez lan hizkuntza, fakturak eta abar gaztelaniaz egiten dituzte eta.

Noiz abiatu zen euskararen normalizazio prozesua Zestoan?
Normalizazio lanak eta euskararen aldeko ekimenak aspalditik datoz. Garai bakoitzean ekimen zenbait izan dira: ikastola dela, herri-eskola dela, herri aldizkaria, euskaltegia, bertso eskola... hainbat ekimen izan dira, garaian garaikoa. Eta administrazioa euskalduntzeko txanda ere iritsi zen halako batean. Aro berri hori aurreko legegintzaldian hasi zen, Euskara Zerbitzua eratu zenean Udalaren babesean. Horrekin batera, herrian, Euskararen Aholku Batzordea sortu zen. Euskara Zerbitzuak Udalaren euskalduntze plana abiaraztea du helburu eta Aholku Batzordeak, berriz, plan horri laguntzeko asmoa du, herri mailan. Herri mailako plana abian da, beraz.

Nola uztartzen da zuen plana Euskara Biziberritze Plan Nagusiarekin?
Normalizazio prozesua abiatu zenean, artean ez zegoen EBPNrik, hasierako txostena ez bada, hau da, ondoko hamar urteetarako helburuak ezartzen zituen txostena. Urrats metodologikorik ez genuen, eta plana gauzatzeko baldintzak zein izango ziren ere ez genekien. Kontu berriak dira. Gu, aldiz, lehendik ari gara lanean: Zestoako Aholku Batzordeak lau urte beteko ditu martxoan. Alde horretatik, aurretik ari gara lanean... Ordurako, zenbait lan eginda zeuden Zestoan lehendik ere, baina loturarik gabekoak. Zestoan egiten den lan handia plangintza baten barruan kokatzen saiatzen ari gara: plan integrala egiten, alegia. Euskararen aldeko lana ez da hasi Euskara Zerbitzuarekin. Lehendik dator.

Elkarteak ala norbanakoak saiatu dira euskararen aldeko lanean?
Bietarik da: elkarte formalak eta ez-formalak ari izan dira lanean -horretan oso herri bizia da Zestoa-. Eskolak zenbait ekimen bideratu ditu. Euskaltegia sortzeko, zenbait lagunek jardun dute lanean. Bai Euskarari izan zenean, taldea osatu zen, eta Egunkaria itxi zutenean ere berehala sortu zen herri batzordea. AEK eguna delarik, batzordea eratzen da. Korrika Zestoatik pasatzekoa dela? Batzordea antolatzen da... Elkarteak eta norbanakoak, denak saiatzen dira, noiz batzuk, noiz beste batzuk.

Zertan zarete oraintxe?
Euskararen Aholku Batzordea osatu genuenean, diagnostikoa egitea genuen lehenbiziko lana, erarik xinpleenean eta zientifikotasunik gabe izan bazen ere, baina hutsuneak non ziren seinalatu, behintzat. Horren arabera, lehentasunak ere agindu genituen eta horiei ekin genien. Bigarren urtea bukatzerako konturatu ginen herri mailako plangintza behar genuela, lanak egitura globala har zezan. Ordurako, Kontseiluak abian zuen Bai Euskarari akordio prozesua eta Jaurlaritza EBPN udaletara hedatzeko ereduak aurkezten ari zen. Guk sakon aztertu genituen biak eta konturatu ginen guk aurretik zehazturik genuen plana oso-osorik sartzen zela beste bien baitan. Eta Zestoak zituen ezaugarriak kontuan harturik, bi planak uztargarri zirela, eta uztartu egin behar zirela. Eta hori ere egin genuen. Plana gauzatzen ari gara orain. Planak hiru urte irauten du eta urtean urteko kudeaketa planak egin behar ditugu... Iaz, herri hizkeraren azterketa egin genuen, argitalpenak ere egin ditugu, irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko kanpainak, toponimia normalizatzeko ekimenak, udal administrazioko erabilera plana, Bai Euskarari akordio prozesua...

Nola ekarri zenituzten batera kanpotik zetozkizuen bi plan horiek?
Gure azterketaren arabera, EBPNk arloz arloko helburuak zehazteko tresnak eskaintzen zizkigun, baita jarraipena egiteko ere. Gainera, diru laguntza eta sostengua. Kontseiluak, bestalde, arloz arloko gizarte eragileengana iristeko metodologia zehazturik zuen; adibidez, enpresa munduan sartzen laguntzen zuen, Bai Euskarari kalitate agiria bitarte. Gainera, Bai Euskarari kanpaina egin zenean Zestoako herriak eman zuen erantzuna ere baloratu genuen. Ondorioz, bi planek elkar ongi osatzen dutela iritzi diogu. Eztabaida politikoa zegoela bagenekien, jakin, baina guk zera erabaki genuen: eztabaida politikoa politikariek egin dezatela -hori ez da Euskararen Aholku Batzordearen lan esparrua-, bi planak tresna ezinbesteko ditugu normalizazio bidean.

Jarrera indargune, jarrera ahulgune
Nora Palmitano euskara teknikariaren arabera, bi eratako jendea dago Zestoan. "Batetik, euskararen alde lan egiteko prest dagoen jende multzoa. Horiek prest dira euskara plana aztertu, proposamenak egin eta aurrera egiteko. Bestalde, ekintza puntualetan laguntzeko prest dagoen jendea ere badugu. Eguneroko bizimodua euskaraz egin nahi duen jendea ere bai... Jendeak konpromisoa bizi du, dela euskararen aldeko ekintzak asmatzen, dela etxeko epelean euskara indartzen". Horrekin batera, txanponaren beste aldea. "Beste zenbait lagunek ez du uste euskararen aldeko lanean saiatu beharrra dagoenik. Aurreko batean ere galdetu zidaten: 'Hemen denok euskaraz egiten dugu, zein da zure lana?'. Horiek, euskara Zestoan salbu dagoela uste dute. Ez dira konturatzen lanak dituztela euskaraz irakurtzen, edo ohar txiki bat idazten hasi eta laguntza behar dutela, edo hiztegira jo behar dutela, ziurtasunik batere ez dutelako". Edo gaztelaniaz bizi direla arlo formaletan. Jendearen jarrera indargune da Zestoan, eta ahulgune. "Euskaldun dira baina ez dira konturatzen Zestoan ere euskara arriskuan dagoela".


ASTEKARIA
2003ko azaroaren 02a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Arkaitz Zarraga Azumendi
#3
Ane Ablanedo Larrion
#4
Haizea Isasa
Azoka
Azkenak
Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Bizi testamentua: aurretiazko borondateen agiriaren gakoak

Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.


2025-03-07 | Uriola.eus
Iker Egiraun, Etxebarrieta Memoria Elkartea
“Bizi dugun testuingurua urteetan emandako borroken ondorioa dela sinbolizatu nahi dugu”

Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.


2025-03-07 | Aiaraldea
Ferosca I zentral eolikoaren kontrako alegazioak zabaldu ditu Aiaraldeko Mendiak Bizirik plataformak

Laudion, Aiaran eta Okondon izango du eragina energia azpiegiturak eta plataformaren aburuz, proiektuak eta ingurumen-inpaktuaren azterketak gabezia garrantzitsuak dituzte.


2025-03-07 | Euskal Irratiak
Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak bere 90 urteak ospatuko ditu

"Entseatzen gira arnas gune bat sortzen Donibane Lohizunen, hain turistikoa den herri honetan". 250 kiderekin Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak 90 urte bete ditu aurten. Lau emaztek sortu zuten talde hauetan eramaile izan zen Madeleine de Jauregiberri... [+]


“Topaketa antiinperialistak” egingo ditu Askapenak martxoaren 15 eta 16an Bilbon

Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]


Legebiltzarrak 1936ko biktimen legea aldatu du, Erorien Monumentua birmoldatzeko

33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]


Bi eskumen berri bere gain hartu ditu Jaurlaritzak: atzerritarren lan-baimena eta meteorologia-zerbitzua

2025 amaitu baino lehen Gernikako Estatutuan jasotzen diren eskumen guztiak izatea espero du Jaurlaritzak. Oraindik 25 eskumen falta dira. Transferentzia Batzordea aurreko astean biltzekoa zen baina "agenda arazoak" zirela eta atzeratu zuten. 


Duplak egin du aurtengo Herri Urratseko abestia

Elgarrekin izena du Duplak egin duen aurtengo abestiak eta Senpereko lakuan grabatu zuten bideoklipa. Dantzari, guraso zein umeen artean azaldu ziren Pantxoa eta Peio ere. Bideoklipa laugarrengo saiakeran egin zen. 


2025-03-06 | Haizea Isasa
Kasu, ez gitxu lo!

“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.

Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]


Eskuin muturrarekin lotura duen alemaniar batek egin zuen Manheim hiriko auto harrapaketa, ez etorkin batek

Alemaniako Poliziak asteleheneko gertakariaren arrazoiak "politikoak" zirela baztertu duen arren, 35 urteko Alexander Scheuermann Ring Bund talde neonaziko kide zen. Bi hildako eta hamar zauritu utzi dituen atentatuaren egileak sare sozialetan "gorroto mezuak"... [+]


2025-03-06 | Mara Altuna Díaz
Mary Kim Laragan-Uranga, AEB-etako euskalduna eta AEK-ko ikaslea
“Euskara ikasten dut AEBetara emigratu zuten nire aitona-amonen ahalegina eta sustraiak ohoratzeko”

“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]


Feminismo antimilitarista: ezinbesteko borroka Martxoaren 8an eta beti

Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]


Manu Ayerdiren kontrako auzia behin betiko artxibatu dute, instrukzioa epez kanpo luzatu zelako

Geroa Baiko lehendakari eta Nafarroako lehendakariorde izandakoa enpresa bati 2,6 milioi euroko diru-laguntzak ustez modu irregularrean emateagatik zegoen auzipetuta, Davalor auzia deiturikoan. Nafarroako Probintzia Auzitegiak erabaki du auzia behin betiko artxibatzea, legalki... [+]


Feminista sindikalista ala sindikalista feminista

Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.


Eguneraketa berriak daude