Zalantza-dantzan ez ibiltzeko

  • Nahiz eta Euskaltzaindiaren arauak, hiztegiak, gramatika eta gisako liburuak kontsultatu, askotan zalantzak izaten ditugu euskararen joskera, termino, aditz eta abarren inguruan, ez baitaude inon zehaztuta. Eta halakoetan ez dugu jakiten nora jo. Horiexek argitzeko aukera eskaintzen du, hain zuzen, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen (HAEE) Duda-muda zerbitzuak.

2021eko uztailaren 19an

Zalantzak argitzen dihardu Duda-muda zerbitzuak 1998ko ekainetik, ahal izan duten guztietan behintzat. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak eskainitako zerbitzua da eta edonork egin ditzake kontsultak, www.ivap.com/eusk/dudamuda/dudamuda2.htm helbidetik mezu elektroniko bat bidalita. Izan ere, zalantzak argitzeko zerbitzu hau telematikoa da.
Ez da datu-base terminologiko bat, ikerketa talde batek administrazio eta lege arloko terminologian eta hizkeran sor daitezkeen zalantzak argitzeko eskaintzen duen zerbitzua baizik. Hiru lan taldetako 6 pertsona dabiltza bertan lanean: IZOko Itzulpen ataleko bi langile, erakunde bereko Terminologia saileko beste bi eta HAEEko Administrazioko Hizkera ataleko bi langile. Bost urtetan 4.000 kontsulta jaso dituzte, lau bat egunean, batez beste.
Duda-muda sortu aurretik ere, eskaintzen zuten zerbitzu hori. Telefonoz eta faxez jasotzen zituzten kontsultak. Sail bakoitzak bere kabuz egiten zuen lan ordea. Guztia koordinatzeko premia sumatu zuten eta halaxe sortu zen Internet bidezko Duda-muda zerbitzua.


Zalantza motak

Duda-mudako langile batek adierazi digunez, denetariko zalantzak jasotzen dituzte: itzulpen unitateak, terminoen ingurukoak, gramatikakoak, estiloari buruzkoak, idazki ereduen gainekoak... Jasotakoan, dagokion sailera bideratzen dute: Terminologia sailera, Administrazioko Hizkera sailera... Bestalde, zalantzak hiru mailetan sailkatzen dituzte: errazak, nolabaitekoak eta zailak. Normalean egun bateko edo biko epean argitzen diote kontsulta egileari. «Zalantza batzuk ikerketa eskatzen dute eta bizpahiru egun ematen ditugu eta inoiz astebete ere bai. Eta batzuk ezin izan ditugu erantzun», esan digu.


Bezeroaren profila

Askotarikoa izaten da kontsulta egilea. Enpresek terminoren bat itzultzeko edo testuren bat egokitzeko arazoak izaten dituzte batzuetan eta zerbitzu honetara jotzen dute laguntza bila. Ikasle eta euskaltegietako irakasleen gramatika zalantzak ere argitu izan dituzte. Sasoi batzuetan zalantza bat sortzen da gai edo termino baten inguruan eta euskalgintzan ari den jendea, itzultzaileak, normalizazioan dabiltzanak kezkatuta ibiltzen dira. «Inoiz guri ere heltzen zaizkigu horrelako zalantzak, inon argituta ez daudenak eta guk ere askotan ez dakigu edo gure iritzia ematen dugu beste barik», jakinarazi digu. «Denok dauzkagu gure zalantzak, guk ez dakigu dena, guk ere gure harremanak egiten ditugu gauzak konpontzeko», gaineratu du.


Kontsulta egin aurretik

Hainbat hiztegi eta kontsulta liburuetako loturak topatuko ditu erabiltzaileak, kontsulta egin aurretik, hor argitzerik baduen jakin dezan. Hala ez balitz, aurrera jotzea du. Beti ere galdera bakarra egin ahal izango du kontsulta bakoitzeko, eta itzulpen unitatearen, terminoaren edo gramatika zalantzaren testuingurua agertu beharko du. Orain arte jasotako duda-mudekin osatutako datu-basea sarean paratzeko asmoa dute, zerbitzua azkartu eta arintzeko.
Hainbat duda-muda bilduta dituzte dagoeneko «Zalantza-dantza» (2001) eta «Galdezka. Euskarazko zalantzei erantzunez» (2003) liburuetan, baita beste hainbat argibide ere. Beti ere, hizkera argiaren bidetik aurrera egiteko.


Azkenak
Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Teknologia
Oinak lurrean

Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]


Materialismo histerikoa
Zuentzat

Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Jendetasun zolatik, Kittof gogoan

Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]


2024-12-18 | Jesús Rodríguez
Borroka aro berria Herrialde Katalanetan

2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]


Izar Mendiguren. Saltsa berrietan beti
“Ni euskaraz bizitzeak ez du esan nahi beste hizkuntzei eta kulturei ateak ixtea”

Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]


Eguneraketa berriak daude