Afrikarako hegaldia
- Negu gorriak elikagaiak lortzeko dakartzan zailtasunak direla-eta, hegazti taldeek ehunka kilometro egiten dituzte leku epelagoak bilatzeko. Migrazio horretan, bete-betean harrapatzen dute Euskal Herria. Ehizagarriak diren hegazti espezieak dezente dira; besteak beste, oilagorra eta birigarroa. Dena den, protagonismo handiena duena pagausoa da.
Konturatu dira hegazti migratzaileak abian jartzeko tenorea iritsi dela, ondo baitakite udazkenaren ostean negu gorria datorrela eta horrek elikagaiak topatzeko zailtasuna dakarrela. Leku epelagoak bilatzen dituzte, bizitzeko erosoagoak direnak eta elikagaiak eskuragarri dituztenak. Hegazti talde handiak egunero ehunka kilometro egiteko gai dira. Hegazti paseak bete-betean harrapatzen du Euskal Herria migrazio horretan, alde batetik Pirinioetako barrera erraldoia baitute eta bestetik, Kantauri itsaso zabala. Europa iparraldetik abiatzen dira eta helmuga Iberiar penintsularen hegoaldean edo Afrika iparraldean dute. Negualdia bertan igaro ondoren (otsaila ingurura arte) ugalketa garaia hasten denez, jatorrizko lekuetara itzultzen dira. Kontrapasa garaian ehiza baimentzeak beti sortzen ditu eztabaida biziak, itzuleran diren hegaztiak interes handikoak baitira; indartsuenak, hamaika zoritxar gainditu dituztenak. Horiek dira hurrengo urteko hegazti populazioa ziurtatzen dutenak.
Garai horretan, hamaika ehiztariren odola borborka jartzen da, barruko ehiza sena ezin aserik, emozioa pil-pilean, ehiza postuan zelatan ehizakiak noiz azalduko zain.
Ehizagarriak diren hegazti espezieak dezente dira: oilagorra, birigarroa, usapala... Baina dudarik gabe, pagausoa da protagonismo handiena duena.
Itxuraz lasaia dirudien arren, oso azkarra eta zuhurra da. Hegan egiteko daukan era bereziak ehiztariak dantzan jartzen ditu eta ehizatzeko zailtasunak ehiztarien emozioa gehitu besterik ez du egiten.
Pagausoa Europako iparraldetik eta erdialdetik datozen espezie migratzaileetako bat da, eta antzinatik ezagunak diren pase lekuetatik igarotzen da. Andaluzia eta Extremadurako etzalekuetara inguratzen dira. Bertako hariztiak oso gustuko dituzte, negualdia pasatzeko nahikoa janari topatzen baitute. Behin ondo egokitzen direnean, ez dira gehiegi urruntzen eta beti itzultzen dira beren txokora.
Negualdia amaitutakoan pagausoa jatorrizko lekuetara itzultzen da eta ugalketa garaia hasten da. Halere, badira gustura daudenak eta nagikeriak jota-edo bertan gelditzen direnak. Itzulerako bidaia egiten ez dutenen kopuruak gainera, nabarmen gora egin du. Nahikoa janari aurkitzen dutela-eta, zenbait hegaztik sedentarioak bihurtzeko joera hartu dutela dirudi. Gertaera honen inguruko ikerketak abian dira.
Pagausoak bikotekide bakarra izaten omen du. Biak, arra eta emea, kontu handiz, ondorengoen ongizateaz arduratzen omen dira. Errunaldian txandakatu egiten dira, baita kumeak elikatu behar diren garaian ere. Pagauso emeak bi arrautza jartzen ditu eta horietatik gehienetan arra eta emea jaiotzen dira. Jateko orduan, pagausoak hazi mota guztiak irensten ditu, adibidez, ezkurrarena, baina belarra ere jaten du. Jatera edo edatera lurreratu aurretik, arreta izugarria jartzen du, ehiztari gogaikarriak ez baititu atsegin.
Udaberri aldean beti itzultzen da jatorrizko lekuetara errutera. Bost arrautza inguru jartzen ditu eta ia hilabete igaro ondoren ateratzen dira kumeak. Sei bat aste egoten dira kumeak emearen agindupean.
Ehiztariek ondo dakite zein zaila den oilagorra ehizatzea eta txakurraren laguntzaz baliatzen dira, geldi-geldi, ederki baitakite ingurunean ezkutatzen.
Koalizio abertzaleko hiru ordezkariek ohar baten bidez euren "frustrazioa" adierazi dute proiektu fotovoltaikoa ezin gelditzeagatik: "Egoera horren aurrean, ez gara legegintzaldia amaitzeko indarrez sentitzen". Proiektu honi ez! plataformak salatu du EH Bilduren... [+]
Lau agenteak lesio-delituengatik ikertzen ari dira eta horrek galarazten du 2024ko amnistia aplikatzea. Polizia horietako batek, ustez, gomazko bala batekin begi bat zartatu zion Roger Español kataluniarrari.
Arrazismoaren aurkako nazioarteko eguna kari, larunbat honetan 16 alderdi, kolektibo eta elkartek deia luzatu dute, Baionako Marengo eta Pannecau zubien artean giza kate bat osatzeko. Aniztasuna, elkartasuna eta giza eskubideen errespetua aldarrikatzera deitu dute,... [+]
Ertzaintzak martxoaren 13an Bilbon zauritutako bi pertsonaren testigantza jaso ditugu. Athleticen partidaren ostean larriki zauritu zituzten aita-semeak, borra-kolpeka, eta atxilo eraman zuten haietako bat. Furgonetatik ikusi zuen ertzainek nola egin zuten tiro jendearen kontra,... [+]
Palestinarekin Elkartasuna plataformak osteguna, ostiral eta larunbatean eginen ditu protestak, Israel genozida. Palestinar erresistentzia aurrera! lelopean. Gernika-Palestina-k ere manifestazio nazionala antolatu du larunbaterako Donostian. Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak... [+]
Arratzua-Ubarrundiako "Proiektu honi ez!" plataformak adierazpen hau kaleratu du, udalerri horretako EH Bilduko hiru zinegotziek dimisioa aurkeztu berritan. Izenburu hau darama testuak: "EH Bilduren moketako politika edo Iparra nola galdu".
Arratzua-Ubarrundia (Araba) herriko EH Bilduko hiru zinegotziek dimisioa eman dute Solariaren zentral fotovoltaikoagatik. Hau da hiru zinegotziek, Txetxu Zengotitabengoak, Laura Sanchok eta Javier Ruiz de Arkautek, herritarrei zuzendu dieten agur mezua.
Maiatzaren 8an hasiko da Bizkaiko Bertsolari Txapelketako sailkapen fasea. Zortzi saio bikoitz jokatuko dira maiatzeko eguenetan. Sarrerak eskuragai daude bertsosarrerak.eus atarian.
Iazko uztailean, ARGIAren 2.880. zenbakiko orrialdeotan genuen Bego Ariznabarreta Orbea. Bere aitaren gudaritzaz ari zen, eta 1936ko Gerra Zibilean lagun egindako Aking Chan, Xangai brigadista txinatarraz ere mintzatu zitzaigun. Oraindik orain, berriz, Gasteizen hartu ditu... [+]
Naomiren etxeko eskailerak igotzen ari dela datorkion usainak egiten dio memorian tiro. "Ez da sen ona, memoriaren eta emozioaren arteko lotura da. Baldintzapen klasikoa", pentsatzen du Peterrek bere golkorako Intermezzo-n, Sally Rooney irlandarraren azken eleberrian... [+]
2022ko ekainaren 7an, Directa-k serie luze bateko lehen polizia infiltratuaren kasua argitaratu zuen. Martxoaren 5ean, Belen Hammad fikziozko izena erreta geratu zen, polizia-argotean dioten bezala. Jada hamar dira Directa, El Salto eta El Diario-k azken hiru urteetan argitara... [+]
Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]
Hurrengo ariketa egin ezazu zure lantokian, euskaltegian edo gimnasioan:
Altxa eskua Minneapoliseko George Floyd nor den dakizuenok.
Altxa eskua Madrilgo Mame Mbaye nor den dakizuenok.
Altxa eskua Barakaldoko X nor den dakizuenok.
Mame Mbaye manteroa duela zazpi urte... [+]