Mixel Bidegain: «Mespretxuak irauten badu, Baterak beste molde bateko ekintzetara pasa beharko du»

  • Batera plataformako Mixel Bidegain kidearekin mintzatu gara. IUT unibertsitateko irakasle honek Ipar Euskal Herriko unibertsitatea lortzea du xede behinena, gainontzeko aldarrikapenekin batera: euskararen ofizialtasuna, laborantza ganbera eta departamendua. Bere ustez, larunbat honetan Baionan izanen den manifestazioak ziklo berri bat ekarriko du, edo behinik behin, gizarte mugimenduan aldaketa bat. Aurtengo otsailaren 1ean, Baterak Baionan burutu zuen manifestazioa ziklo baten hasiera izan zela esan zenuen prentsan. Urriaren 11ko manifestazioaren atarian, zer balantze egiten duzu Baterak eginiko bideaz?

2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Urriak 11ko manifestazioa ziklo baten bukaera da, baina zikloa ez zen otsailaren 1eko manifestazio hartan hasi. Prentsan agertu zen hori gaizki ulertze bat izan zen. Niretzat ziklo hau duela 20 urte hasi zen, nahiz orduan Batera ez zegoen. Baterak lau eremu horietako eskaerak elkartzeak mobilizatzeko beste garai bat ekarri zuen. 1999ko urriaren 9ko data mugarri bat izan zen eta otsailaren 1ekoa beste bat.
Baterak eginiko bideaz ondorio bat atera dugu: honezkero ez du balio sei hilabetetan behin manifestazio handi bat egiteak. Manifestazioek soilik ez dute emaitzarik ekarriko. Beraz, Baterako xedea larunbateko manifestazioa azkena izatea da. Ziklo baten bukaeran gaude, manifestazio honek ikaragarrizko garrantzia dauka eta orain arteko mespretxuak edota trufak irauten badu, Baterak beste molde bateko ekintzetara pasa beharko du. Anartean, ordea, manifestazioaren ondoren Parisek zer erantzunen duen ikusi nahi dugu. Mobilizazioa bera gakoa izanen da eta jendea mobilizatzen bada zerbait izanen da. Zer? Ikusiko dugu. Suprefetak Frantziako Gobernua manifestazioaren aiduru dela erran du.

«Urriaren 9a» delakoa egungo mugimenduaren abiapuntutzat jo izan da. Zer aldatu da ordutik hona?
«Urriaren 9a» delakoa ekimen katalizatzaile bat izan zen. Abertzale mundutik at dagoen mundu bat karrikara atera zen, hautetsiak barne. Ordura arte, hautetsiak ez ziren molde horretara behin ere plazaratuak izan. Garrantzi handiko egun bat izan zen, indar asko eta ezberdinak elkarganatu ziren. Gure galdeak ez zirela soilik mundu abertzale txiki eta mugatuaren eskakizunak ikusi zen, haren ondorioz sortu zen Batera.

Nola daude Baterako barne harremanak, abertzale eta ez abertzale direnen artean konkretuki?
Otsailaren 1eko azken manifestazioaz geroztik, abertzale ez den beste mundu hori gibelka ari dela uste dut. Hautetsi handiek -Parisen diputatuak direnak, bereziki- desinformazio lan handia egin dute. Jean Pierre Raffarinen gobernuaren ezetzaren aitzinean etsipen gisako bat zabaldu nahi izan dute. Ez duela engoitik balio bide honetatik jarraitzeak edota bide honetatik ez dela deus etorriko sinestarazi nahi izan diote gizarteari.

Hautetsi handiek amore eman dute nolabait, baina Kontseilu Nagusiko zortzi hautetsik Sarkozyk Korsikarentzat erabili duen formula eskatu dute Iparraldearentzat; Jakes Abeberri tarteko. Nola baloratzen duzu hautetsi hauen jokamoldea?
Hautetsi hauek Korsikako eredua aipatu dute. Hots, kontseilu bat eratzea eskatu dute. Bi ataletan banatua, bat Baionan eta beste bat Pauen. Abeberri horien artean dago, Intxausperen gibeletik joana, naski. Niri, zorigaitzez, eskaera hori astakeria iruditu zait. Hemen inork ez du deus eskatu, hemengo hautetsi handiek ere ez dute ezer galdetu, kontra daudelako. Finean, eskaera horrek ez du ondoriorik ukan.

Testuinguru honetan, Garapen Kontseiluko zuzendaritzako 13 kidek «aitzinamendu zehatzak» eskatu dituzte Batera-ren lau aldarrikapenen inguruan. Erantzunik ukan ez dutenez greba burutzen ari dira. Zer iritzi duzu horri buruz?
Garapen Kontseiluko kide hauek zuzen eta argiki jokatu dute, ez dute bat-batean horrela jokatu. Aitzinamendurik izan ezean kontseilua utziko zutela iragarri zuten urte hasieran, quoruma baldintzatzeko. Ez da ustekaberik izan. Dossier batzuetan aitzinatu da, AEKren txostenean, adibidez. Baina, beste batzuetan blokeo handia dago. Kide hauek zinez lan baliagarria egin dute Garapen Kontseiluan, baina funtsezko eskakizunei arraposturik ez diotela eman ikusirik, beren desadostasuna jakinarazi dute grebaren bidez.

Garapen Kontseiluko Beñat Darretxe lehendakariak eta Frantxua Maitiak ez dute erabakia ulertu. Kexu daude, nolabait. Zer deritzozu?
Darretxek zer erran zezakeen? Herritarrei eta gobernuari begira zer besterik erran dezake? Betiko hitzak: «Garapen Kontseilua Frantzian dagoen esperientzia bakarra da, egitura berritzailea da, biziki laudoztua. Parisen denak guri so dira». Hauek, kontseiluko ordezkariek laudorio horiekin nahiko izanen zuketela uste zuten. Baina ez. Frantxua Maitiaren haserrea eta ezin ulertua ere normala da. ELBko, unibertsitateko edota beste eremuetako ordezkariak eta eragile onenak joaten badira kontseilutik, Maitiak badaki oso zaila izanen dela esparru dinamiko horietarako ordezkari berriak aurkitzea.

Larunbat honetako manifestazioaren ondoren, prozesu berri bat ireki liteke edo egungo egoera segituko al da?
Egungo egoera edo statu quo segitzea ezinezkoa da, gure hizkuntza hiltzeko egoeran baikara. Ofizialtasunik eta babesik gabe euskarak ez du gerorik. Euskarak 15.000 hiztun galdu ditu azken hamar urteetan. Horrela jarraitzen badu, Iparraldea euskararen basamortua izanen da. Zer egin behar dugu, egonean gelditu? Gure hizkuntza «Goian Bego» erran? Ez. Neke bada neke, zaila bada zail, zerbait eginen dugu. Nik ez dut bereziki departamendua galdatzen. Departamendua euskaldunon eremuaren ezagupena litzateke, horregatik galde egiten dugu, baina, ez badugu gure instituzioen eta gure eskubideen onarpena lortzen, ez dugu deus handirik lortuko.

«Merezi ditugun hautetsiak ditugu»

Bateraren aldarrikapenak lortzeko, hautetsi handiek (diputatuak) jokatzen duten rola baitezpadakoa da. Zer iritzi duzu hautetsi handiei buruz?
François Bayrou departamenduko kontseilari nagusia zelarik, hemengo hautetsiak gizon horren menpeko edo eraginpean zirela pentsatu nuen luzez. Baina oker nengoen. Ez dut gehiago horrela denik uste. Bayrou joan zen eta hautetsi nagusien jarrerek berdin segitzen dute. Badago zerbait sakonagoa. Kulturalki, horiek denak -Michelle Alliot-Marie, Jean Grenet, Alain Lamassoure, Nicole Pery eta abar- jakobinista dira, zentralistak. Politiko hauentzat Frantziako lurraldearen batasuna eta Frantziaren iraunkortasuna eta egonkortasuna ezin hautsizkoak dira. Prest daude Frantziako menpe diren uharteei independentzia emateko, baina Frantziari fisikoki lotuak diren lurraldeei ez diete deus eman nahi. Are gehiago, Iparraldearen kasuan ez da Hegoaldeari beldurra diotelako. Frantses espiritua da nagusitzen dena. Alabaina, nik ez diet hautetsi hauei espiritu honen eragile bakarrak izatea aurpegiratzen, ez ditut hautetsiak gaitzesten hautesleak baizik. Merezi ditugun hautetsiak ditugu. Haatik, hautetsi hauek funtzionalista eta oportunistak dira, hau da, hautesleen gehiengoa aldatzen bada, honen alde izanen dira. Beraz, guri dagokigu, Batera-ri dagokio -edo edozein gizarte mugimenduri- gure eskakizunek etorkizun hobeago bat ekarriko dutela gizartea konbentzitzeaz.

Inkestek diotenez, hautesleen gehiengoa departamenduaren alde dago.
Baiki. Baina ni zalantzan nago hori horrela denentz. Jendeak hauteskundeetan nola bozkatzen duen ikusirik, kontraesan bat dago. Adibidez, Donibane Lohizuneko hautesleen gehiengoa departamenduaren alde dago eta Michelle Alliot-Marieri boza ematen dio, hau departamenduaren arras aurkakoa delarik. Orduan kontraesan hori aztertu eta gainditu behar dugu. Hori aldatzen bada aldatuko da gure egoera. Bestela nekez.


ASTEKARIA
2003ko urriaren 12a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Arkaitz Zarraga Azumendi
#2
#3
Ane Ablanedo Larrion
#4
Karmelo Landa
Azoka
Azkenak
Legebiltzarrak 1936ko biktimen legea aldatu du, Erorien Monumentu birmoldatzeko

33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]


Bi eskumen berri bere gain hartu ditu Jaurlaritzak: atzerritarren lan-baimena eta meteorologia-zerbitzua

2025 amaitu baino lehen Gernikako Estatutuan jasotzen diren eskumen guztiak izatea espero du Jaurlaritzak. Oraindik 25 eskumen falta dira. Transferentzia Batzordea aurreko astean biltzekoa zen baina "agenda arazoak" zirela eta atzeratu zuten. 


Duplak egin du aurtengo Herri Urratseko abestia

Azken dantza hau izena du Duplak egin duen aurtengo abestiak eta Senpereko lakuan grabatu zuten bideoklipa. Dantzari, guraso zein umeen artean azaldu ziren Pantxoa eta Peio ere. Bideoklipa laugarrengo saiakeran egin zen. 


2025-03-06 | Haizea Isasa
Kasu, ez gitxu lo!

“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.

Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]


Eskuin muturrarekin lotura duen alemaniar batek egin zuen Manheim hiriko auto harrapaketa, ez etorkin batek

Alemaniako Poliziak asteleheneko gertakariaren arrazoiak "politikoak" zirela baztertu duen arren, 35 urteko Alexander Scheuermann Ring Bund talde neonaziko kide zen. Bi hildako eta hamar zauritu utzi dituen atentatuaren egileak sare sozialetan "gorroto mezuak"... [+]


2025-03-06 | Mara Altuna Díaz
Mary Kim Laragan-Uranga, AEB-etako euskalduna eta AEK-ko ikaslea
“Euskara ikasten dut AEBetara emigratu zuten nire aitona-amonen ahalegina eta sustraiak ohoratzeko”

“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]


Feminismo antimilitarista: ezinbesteko borroka Martxoaren 8an eta beti

Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]


Manu Ayerdiren kontrako auzia behin betiko artxibatu dute, instrukzioa epez kanpo luzatu zelako

Geroa Baiko lehendakari eta Nafarroako lehendakariorde izandakoa enpresa bati 2,6 milioi euroko diru-laguntzak ustez modu irregularrean emateagatik zegoen auzipetuta, Davalor auzia deiturikoan. Nafarroako Probintzia Auzitegiak erabaki du auzia behin betiko artxibatzea, legalki... [+]


Feminista sindikalista ala sindikalista feminista

Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.


Bilgune Feministak Iratxe Sorzabal babestu du
“Indarkeria matxistaren beste adierazpen bat da tortura, urtez luzez estatuek babestua”

Euskal Herriko Bilgune Feministak deituta elkarretaratzea egin dute Hernanin Iratxe Sorzabali elkartasuna adierazi eta "babes osoa" emateko. Inkomunikatuta egon zen uneak berriz ere epailearen aurrean kontatu behar izatea, "bizi izandakoak utzitako ondorioen... [+]


Emakume bat lehen aldiz Lantzeko inauterietako Ziripot pertsonaia izan da

Lantzeko inauteri txikien kalejira ikusle guztien begietara urtero modukoa izan zen. Txatxoak, Zaldiko, Ziripot eta Miel Otxin herriko ostatuko ganbaratik jaitsi eta herritik barna bira egin zuten txistularien laguntzarekin. Askok, ordea, ez zekiten une historiko bat bizitzen... [+]


2025-03-06 | Gedar
Apirilaren 4an desalojatu nahi dute Bilboko Etxarri II Gaztetxea

Errekaldeko Gaztetxearen aurkako huste-agindua heldu da jadanik. Espazioa defendatzera deitu dute bertako kideek.


Vesubioren erupzioak garun bat kristalizatu zuela frogatu dute

79. urtean, Vesubio sumendiaren erupzioak errautsez eta arrokaz estali zituen Ponpeia eta Herkulano hiriak eta hango biztanleak. Aurkikuntza arkeologiko ugari egin dira hondakinetan; tartean, 2018an, gorpuzki batzuk aztertu zituzten berriro, eta ikusi zuten gizon baten garuna... [+]


Eskolak ematen hasi da berriz mezu arrazista eta transfoboengatik ikertutako EHUko irakaslea

Leporaturikoa ez onarturik, eta sare sozialetako kontuak "lapurtu" zizkiotela erranik, salaketa jarri zuen Arabako campuseko Farmazia Fakultateko irakasleak. Gernikako auzitegiak ondorioztatu du ez dagoela modurik frogatzeko mezu horiek berak idatzitakoak diren ala ez.


“Hitzarmen duin bat lortzeko” mobilizazioak iragarri dituzte ‘Diario de Noticias de Álava’ko langileek

Lan baldintzen "prekarietatea" salatzeko kontzentrazioa egin zuten asteartean egunkariaren egoitzaren aurrean. Abenduaren 2tik sindaura greban daude langileak eta mobizlizazioak "areagotzea" erabaki dute orain.
 

 


Eguneraketa berriak daude