Kaixo Irazu:

Aspaldi samar, uda aurretik-edo, idatzi zenituen bi artikuluri buruz iritzia azaldu nahi dizut. Berandu samar nabil, baina tira.

Kontua da horietako batean adierazten zenuela ze maila eskasa duen Euskadi Irratiak Radio Euskadiren aldean, eta azken hori aukeratzen zenuela, nahiz eta horrek amorrazioa eman.

Beste artikulua EGAri buruzkoa zen. Oker ez banago, esaten zenuen euskaldunok EGA lortzeko hainbesteko zailtasun izateak, edo behar bezala idazteko hainbeste zailtasun izateak, eskola sistemaren porrota adierazten zuela.

Nire ustez abiapuntua ez da bera. Euskadi Irratiaren lan tresna euskara da, hau da:

- Munduan inongo lekutan normalizatua ez dagoen hizkuntza da (desberdintasun nagusia).

- 600.000 inguru hiztun gara.

-Mendeak dira euskarak ez duela nazio hizkuntza izatearen funtzioa bete.
Radio Euskadiren lan tresna gaztelania da:

-Munduko estatu askotan normalizatua dagoen hizkuntza.

-Milioika hiztun ditu.

-Mendeetan zehar nazio hizkuntzaren funtzioa bete du, «gaztelania batua» lasai eratzeko denbora izan du.

Horren ondorioz, Euskadi Irratiak 600.000 hiztun horien artean bilatu behar ditu esatari, tertuliakide, kolaboratzaile, adituak... Eta askotan gertatzen den gauza da galdekatutako jendea ideiak ongi azaltzeko gai ez izatea, euskaraz ongi ez jakiteagatik.

Radio Euskadik nahi beste esatari, tertuliakide e.a. aurkitzen ahal ditu, bai Euskal Herrian bai Galizian, Katalunian, Espainian eta Latinoamerikan. Herrialde horietako jendea noiznahi aritzen da hizketan Radio Euskadin, eta bistan da, oso ongi hitz egiten dute gaztelaniaz, beren (eta gure, ze erremedio!) hizkuntza komunitateak duen osasun onaren ondorio.

Irratiaren estiloa definitzeko ere askatasun eta lasaitasun handiagoa izanen ditu Radio Euskadik. Bere entzule saila 3 milioi lagunen artean bilatu behar du; bere estiloa batzuk gustuko ez badute, segur aski beste batzuk izanen dira gustuko izanen dutenak. Euskadi Irratiak, berriz, 600.000 lagunen artean bilatu behar ditu bere entzuleak, eta badirudi «denentzako irrati» bat egitea aukeratu duela.

Eta azken batean erdal mundua mila aldiz handiagoa da, batez ere gaztelania normalizatua egoteagatik, eta baita milioika hiztun gehiago izateagatik ere. Badira milaka liburu, milaka erakunde, kolektibo, lanbide...-etako partaide, horien berri ematen ahal digutenak gaztelaniaz, milaka laguni galdetzen ahal zaie hainbat gairi, hainbat borrokari buruz, eta Radio Euskadik hor ditu, bilatu besterik ez du egin behar.

Radio Euskadi eta Euskadi Irratia baliabide ekonomiko eta tekniko berdinekin hasiko balira ere, ez lukete abiapuntu bera izanen. Horretarako beharrezkoa litzateke munduan milioika jenderentzako euskara hizkuntza normalizatua izatea.

Honek denak Loquillo abeslaria ekartzen dit gogora. Beti kexatzen da Katalunian katalanez aritzen diren taldeei ematen zaizkien diru-laguntzengatik, eta inongo diru-laguntzak ez luke berdinduko gaztelaniazko produktuei gaztelaniaren iragan eta orainaldi inperialak emandako «diru-laguntza».

Gaztelaniaz primeran moldatzen gara, bai ahoz bai idatziz, baina hori ez da inongo eskola sistemaren arrakasta. Gaztelania ongi erabiltzea behar-beharrezkoa dugu bizimodu normala izateko, bizitzaren arlo guztietan. Nire ustez horrek eragiten du gaztelaniaz hain ongi jakitea, eta eskola sistema laguntza txiki bat besterik ez da.

Euskarari dagokionez, berriz, ez dago haren batere beharrik bizimodu normala izateko, bizitzaren inongo arlotan (eta beharrezkoa ez dena desagertu egiten da). Horixe da gure hizkuntza komunitatearen egoera, eta egoera horren emaitzak iraultzeko ardura eskolari ematea gehixexko da, ezta hala?