Sartzea? Baina zer sartzea?
Barnealdeko errepideen bazterretan, autobus aterpeetan, goizean goiz jaikirik ikasleak eskolako garraioen zain. Kostaldeko hainbat ikastetxe ataritan biltzen diren ikasle multzoetarik dario «Petit chéri» ala «Nenuco» lurrin goxoa. Hegoaldeko txikien itzuleraren seinalea.
Mendian iratze okreak (olerkian ez bezala, ez hain geldiak egia erran). Baigorri aldean, ohi baino bi aste lehenago, mahats biltze oparoa. Etxaldetako inguruan artaldeak, mendietatik jautsirik. Uztaritzetik Baionarako bidean, auto ilarak berriro Maignongo bidegurutzean. Gidarien pazientzia eza. Pizturik dauden auto-irratien entzule arinak.
Kantxetan, asteazkenetan, haurrak pilotaka. Asteburuetan, Aguilerako errugbi zelaian BOko (Biarritz Olympique) lagunak berriz ere sutan, Baionako txuri-urdinekoak bezala. Baigorri eta Donibane Garazi aldean, sortu berri den US Nafarroa entrenamendu serioetan. Atzoko anaia-etsaiek bat eginda.
Bai, dudarik gabe, sartzea eginda dago. Eskola, lana, kirola, literatura sartzeak bizi ditugu uda ondar eta larrazken hastapen guztietan bezala. Iparraldean beste sartze motarik izan ote da? Sartze politikorik bada? Dudatan nago. Hasteko, sartze politikoa izateko, kurtso politikoaren amaiera bizi izan behar genuen. Uda gorria hasi baino lehen ez dut halako ziklo nabarmenik sentitu. Ez eta ere, beraz, udazken honetan.
Statu quo delakoaren esparruan bizi gara. Debaterik ez, deus ez aldatzeko. Kontsensu malgu batek manatzen du. Nehori ez zaio penarik egin behar. Orduan zergatik aipa haserretzen duten dossierrak? Eta erran gabe doa, Batera plataformak proposatzen dituenak: euskara, departamendua, unibertsitatea eta laborantza ganbera.
Hemen, dakitenek aditzera ematen digutenez, ez da instituzio propiorik behar. Gaurko egoeran ez baita ezinbestekoa, ezen Europa, Estatua, Akitania eta Pirinio Atlantikoetako departamenduaren artean lortu finantzamendu gurutzatuei esker proiektuak aurreratzen baitira. Entitate bakar batek ez omen lezake halakorik erdiets. Ados. Baina erresultatze praktikoa zer da? Euskararen alorrean esaterako, hitzarmen bat izenpetu berri da, Iparraldean mementoko behintzat, existitzen ez den hizkuntza politikari buruz. Plangintza horren kudeatzeko Iparraldeko ordezkaritza anitza da: Erregio Kontseilu, Kontseilu Nagusia, Hautetsien Kontseilua, euskara eta euskal kulturaren aldeko hiriarteko sindikatu eta estatuko ordezkariak ditugu. Beste aldetik, Eusko Jaurlaritza, bera bakarrik, eta, gainera, egitasmoa bidean izanen delarik, hemengo hizkuntza politikaren funtzionamenduaren erdia bere gain hartuko duena!
Hemen, politika eta hautuen ardura galtzen da hainbat erabakiguneren artean. Horrekin, noski, ez dut erraten klase politikoa lanean ez dagoenik eta gauzak egiten ez direnik. Udal mailan, departamendu mailan, erregio mailan egiten dira. Baina ikuspuntu orokorraren falta da, eta maiz, partaide diren estruktura guztiak adosteko anitz energia behar da. Are gehiago, mahai gainean finantzamenduak ezarri orduko. Nik ez dakit departamendua beharrezkoa den ala ez. Galderak dauzkat, dudak, asmoak eta ametsak. Baina dakidana da eztabaidarik ez dela. Ez eta herri kontsultarik ere. Eta erreformak aurkezten dituztenak, ergeltzat, antzinakotzat ala separatistatzat, besterik gabe, usu aurkeztuak direla, nahiz herritar andana (gehiengoa ez bada ere) ordezkatzen duten. Joan den udaberrirako iragarri zen Frantziako barne ministroaren bisita itxaroten dugu oraindik ere. Proiektu berriak aurkeztu behar ziren. Iparralderako erreformaren hastapen gisako zerbait. Baina mementoko ezer ez! Aurreko kurtsoa ez zen arrunt bukatu, beraz. Baina okerrena liteke ez zela ezta hasi ere. Orduan kurtso berria, pentsa!
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]