Motzean idazteko


2021eko uztailaren 19an
Hedatua dago, batik bat gaztetxoen artean, mezu laburretan erdal hitzak laburbiltzeko ohitura. Euskaraz, ordea, usadioa ez dugu geure egin. Zein aurpegi jarriko zenuke «HNDN :-*» mezua jasoko bazenu zure segapotoan? Ez da errakuntza, ezta hizkuntza arraro bat ere, mugikorretan erabili ohi den grafiaz baliaturik euskaraz idatzitako mezua baizik, «hitz egin nahi al duzu nirekin? muxutxo bat» dioena. Esparru honetan euskal hizkuntzak duen hutsunea bete nahian, grafia hori lantzen duen liburuxka da kaleratu berri dena.

Argitalpena sortzeko ideiak Kilometroak festan du jatorria. Urriaren 5ean Lazkaon egingo den ikastolen aldeko festak teknologia berrien erronka bere egin du. San Benito ikastolako ikasleen eskariari erantzuna emanez sortu dute Zazpiak Batman taldeko Kike Amonarriz, Asisko Urmeneta eta Antton Olariagak mezu laburrak idazteko "Segapotoen Mezu Sekretuak" liburuxka. Guztira, 50.000 ale argitaratu dira.

Segapotoetako grafia oinarritzat hartuta, Unai Iturriagak "Euskrz 2zi ny dt" logo iraultzailea sortu du aurtengo Kilometroetarako. Lelo horretan oinarriturik, gazteek mezu laburrak euskaraz lantzeko dituzten zailtasunak aztertu ditu Zazpiak Batman kolektiboak. Kutsu umoretsuaz baliatu eta ikasleen ekarpenekin osatu dute araurik gabeko "Segapotoen Mezu Sekretuak" hiztegia. Besteak beste, hitz solteak, akronimoak, emotikonoak, iruditzak eta esaldiak aurki ditzakegu bertan. Kike Amonarrizen hitzetan, "liburuxka hau probokazio bat da. Guk ez dugu espresuki gure hiztegitxoan agertzen diren hitzak erabiltzea nahi, gure helburua segapotoetan euskara erabiltzeko zirikatzea da, hau da, zibereuskararen abiapuntua jorratzea". Euskarak alor honetan duen hutsuneari dagokionez, zera adierazi du Asisko Urmenetak: "Epizentroa geu gara: hiztunok. Kanpora jo dezakegu adierazkortasun eske, jakina baietz, eta esamoldeak guretu. Gakoa, beti ere, geuk behar dugu eskuan, eta ez bestek. Eta mezuak funtzionatzen badu, balekoa da. Arazoa esklusibitatea da: sistematikoki espainolera jotzen baitugu Hegoaldekook, eta frantsesera Iparraldekook. Eta guk dakigula, bada besterik bazterretan. Euskalkia izan, asmatua izan, mailegua izan, gure arteko aduanak pasatuz gero, elkarren arteko komunikazioa ahalbidetzea».

Filosofia honakoa da: ulertzen den guztia balekoa da. Zertarako "h"ak, bokalak eta esaldi konposatuak? Helburua 160 karaktereko espazioan ahalik eta gauza gehien kontatzea da. Horretarako, euskara batua eta euskalkiak, denak dira baliagarriak, hitz egiten dugun bezala idaztea da gakoa. Azken finean, gutxiago gastatuz ongi pasatzeko proposamena egiten du Zazpiak Batman taldeak.

A zer nolako askatasuna ikastolan erakutsi dizkiguten eta buruan gordetzea hainbeste kostatzen den ortografia eta idazkera arau horiek ez erabili beharrak ematen diguna! Eta batik bat... a zer nolako poza gure idazketa akatsez inork barrerik egingo ez duela jakinda! Akaso ez al dute, bada, irakasleek beti laburbiltzeko gaitasun hori bultzatu nahi izaten? Aukera paregabea alajaina! Hitzen hasierako hizkiak hartu eta hitz laburrago ezinak sortu, puntuazio markekin irudiak osatu, tarteak ezabatu, hitz berriak asmatu... Irudimena lantzeko modu bitxia, alegia! Erreportaje hau sinatzen duenari ere bururatu zaio komunikabide hau irudika dezakeen zeinua: izartxoa (*). Akaso izarra ez al da argitasuna islatzen duen zeinua? Irizkiderik bai?

2dl zr mzu skrtua!!

Liburuxka zibereuskara sortzeko ilusioaren emaitza da. Begiratu bat eman ostean zer edo zer bururatu dakioke edonori, eta hain zuzen ere, ekarpen horiek bildu nahian, proposamenak bidaltzeko deia egin du Zazpiak Batman taldeak. Halaber, asmakuntza propioak, noizbait jaso edo inon irakurritakoak bidali eta lehiaketa batean parte hartzeko modua izango da www.argia.eus/mantxut web gunean. Abenduaren 1a baino lehen jasotako proposamen guztien artean "Mantxut" lokuzioen 5 bilduma, KMK'03ren 5 kamiseta eta Zazpiak Batman kolektiboaren 5 kamiseta zozketatuko dira.


Azkenak
Hamaseko buru politikoa hil dute Iranen, eta Israelek eskualde mailako gerra elikatzen jarraitzen du

Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]


Pistola faltsu batekin Donostian atxilotu duten pertsona migratzaile talde bat mehatxatzen ari zen, Irutxuloko Hitzaren arabera

“Haiengana zuzentzen da eta haiei soilik apuntatzen die”, informatu du Irutxuloko Hitzak. Astearte gaueko 21:30etan atxilotu zuten gizona, Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.


Frantziak babestu du Marokok Mendebaldeko Sahararen soberania izatea

Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutun bat bidali dio babesa adierazteko. Pedro Sanchezek ere duela bi urte eman zion babesa Marokoren autonomia planari. Macronek deia egin du alde guztiak biltzeko konponbide politiko bat emateko gatazkari.


Terrorismoaren Biktimen Oroimenerako zentroari Gasteizko Urrezko Domina ematearen aurka mobilizatuko dira oroimenaren aldeko elkarteak

Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]


2024-08-01 | Sustatu
Zer egin Elon Musken Grok adimen artifiziala ez elikatzeko (aukeran)

Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori... [+]


2024-08-01 | Gedar
Ehunka kolono sionista oldarka sartu dira presondegi batera, hainbat torturatzaile babesteko

Bederatzi militar sionista atxilotu dituzte, Sde Teimango kartzelan preso palestinar bati egindako torturengatik; besteak beste, metalezko barrak sartu zizkioten ipurtestetik. Kolono "zibilen" eta soldaduen protestak piztu dira torturatzaileekin elkartasunez, eta... [+]


Eraso matxistak eta LGTBI+fobikoak salatzeko telefonoak aurkeztu dituzte Gasteizko jaietarako

Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]


Netanyahuren bisita AEB-etara
Palestinako auzia erabakigarria izan daiteke demokratentzat AEBetako hauteskunde presidentzialetan

AEBetako hauteskunde presidentzialetarako hautagaiek Israeli babesa berretsi diote Netanyahuk herrialdera egindako bisita baliatuta, Alderdi Demokratarena barne. Demokraten hautesle ugarik, ordea, genozidioaren inguruko jarrera jarri dute bozka emateko baldintza gisa.


Indusen ibaibideak

Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]


2024-07-30 | Xabier Iaben
Aragoiko Asabón errekan barna bizikletaz
Pardina eta makien arrastoan

Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]


2024-07-30 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


“Musikak erroreari zor dio ondo emandako notari bezainbat”

Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]


Eguneraketa berriak daude