Makina bat kontu
Dorre Bikien infernua ez da amaitu
Dorreak erortzearekin batera suteak piztu ziren eta, material erregarri asko zegoenez, lau bat hilabete iraun zuten aipatu suteek. Orain jakin denez, maskarak ipini izanda ere, bertan laguntzen aritu zen jendeak hauts, ke, material kutsagarri eta kaltegarri asko irentsi zuen eta gaixo potentzial bilakatu dira gehienak.
Egindako saiakeretan ikusi den moduan, tenperatura izugarri altuen eraginez, hondakinetan porlana, metalak eta material organikoak nahastu ziren eta errekuntza horretatik igorritako gasen artean, detekta ezinezko metalekin nahastutako kloro kantitate handiak aireratu ziren.
Hilabete horietan lanean aritu ziren pertsonek arnastu zituzten hondakinak lau multzotan banatu dira: biriketako kimikan eragina duten trantsizio metalak, biriketako zelulei eragiten dieten azidoak (sulfurikoaren gisakoak), odolaren bidez biriketatik bihotzeraino garraia daitezkeen kristal mikroskopiko disolbaezinak eta azkenik minbizia sor dezaketen materia organikoak (tenperatura handi horietan sortuak).
Oraindik goiz da benetako eragina neurtzeko, baina datozen hamarkadetan pertsona askok eta askok osasun arazo larriak izango dituzte.
Itsasoko landareen artean gorria nagusi
Sateliteetatik ateratako argazkiek halaxe erakusten dute. Lehorreko landareen artean berdea nagusitzen den gisan, itsasokoetan gorria da nagusi. Ikerlari asko ibili da korapilo hau askatu nahian, baina galderak hor dirau.
Orain 250 milioi urte itsasoko zein lehorreko landareen kolore nagusia berdea zen, baina gertatutako kataklismoren bat dela medio, itsasoko landareen espezieetatik %80 desagertu egin zen eta oxigeno gutxi behar izan zuten landareek besterik ez dute iraun. Geroztik, oxigeno gutxi edo asko behar izan, kolore gorriko landareak gailendu dira ozeanoetan.
Zientzialariek ez dakite oraindik zerk aztoratu zuen ozeanoen kimika, sumendien erupzioak, meteoritoak edota leherketa bortitzak izan ote ziren aldaketaren eragile. Nolanahi ere, gertakari hark bizitza aldatu zuen eta dinosauroen nagusitzea ahalbidetu zuen.
Erle itxurako espioiak
Beste sistemarik ere badute leku baten berri emateko, esate baterako, usain arrasto bidezkoa. Hain justu, sistema honi eboluzioaren zantzuak ikusi dizkiete ikerlariek. Usain arrasto hori jarraitua zela uste zen orain dela gutxi arte, eta modu horretan konpetentziari bidea errazegi uzten zitzaiola. Hau da, usain arrastoari esker, taldekoak ez diren erleek ere berdin aurki zezaketela lorategirainoko bidea. Orain ikusi denez, erle batzuek arrasto tartekatua besterik ez dute uzten erlategitik lorategirainoko tartean. Modu honetan, talde berekoak ez diren kideek arrastoa aurkitzen badute ere, zail egiten zaie helmuga aurkitzea.
Aipagarri zinez, arrasto intermitente bidezko komunikazio sistema honekin batera aurkitu den elementua: espioitza lanetara jarritako erleak ere badirela.
Satorralaia plataformak Donostiako Metroaren Mirakontxa-Easo zatiko lanek “%164ko gainkostua” izan dutela salatu zuen joan den astean, eta, horren harira, EH Bilduk gainkostu hori argitzeko eskatu du, Eusko Legebiltzarrean erregistratutako galdera sorta baten bidez.
Ikasleen lan politikoa jazartzeko asmoz, Iruñeko Iturraman eta Biurdanan nahiz Bilboko Unamunon izan dira polizia-indarrak, IAk salatu duenez.
Down sindromea eragiten duen 21. kromosomaren kopia gehigarria ezabatzea lortu dute ikertzaile japoniar batzuek laborategiko giza zeluletan. Erabilera klinikotik urrun dagoen arren, sindrome hori tratatzeko aukera berri bat ireki du esperimentu honek. PNAS Nexus aldizkarian eman... [+]
Otsailaren 28an Hendaian eman dio hasiera kanpainari Herri Urratsek. Euskararen transmisioa bermatzen duen Seaska babestea da helburua.
Gizonak ustez Ortuellako Jendea futbol taldean zuen posizioa baliatu zuen umeari argazkiak egiteko. Ertzaintzak ikerketa abiatu du eta aurretik antzerako salaketak zituela jaso dute.
Agintari gutxik aitortzen dute publikoki, disimulurik eta konplexurik gabe, multinazional kutsatzaileen alde daudela. Nahiago izaten dute enpresa horien aurpegi berdea babestu, “planetaren alde” lan egiten ari direla harro azpimarratu, eta kutsadura eta marroiz... [+]
Abdullah Öcalan buruzagiak PKKri otsailaren 27an eskatu zion armak uzteko. Taldeak egin duen adierazpenean babes osoa agertu dio buruzagiari eta Öcalanek eskatutakoa betetzeko konpromisoa adierazi du.
Poliziaren eta manifestarien arteko talkek atxilotu eta zauritu ugari utzi dituzte ostiralean herrialdeko hiri nagusietan. Herritarrek gertatukoaren erantzuleak zigortzea eskatu diote gobernuari, ez baita oraindik istripuaren inguruko epaiketarik ireki. Greba orokorra deitu... [+]
.jpg)
Hala iragarri du Keir Starmer Erresuma Batuko lehen ministroak Londresen eginiko goi bileran. Etxe Zurian Trumpek Zelenskiren aurka egin ostean, izandako eztabaidaren aurrean, Europako buruzagiek babesa adierazi diote Ukrainako presidenteari.
Elizak 23 kasu ditu onarturik Nafarroa Garaian. Haiek "ekonomikoki, psikologikoki eta espiritualki laguntzeko" konpromisoa adierazi du Iruñeko artzapezpikuak.
Karbankulu pomelatua "garai batean gure bizilagun Francisco Casanova hil zutenen ideiak babesten dituztenek erabilitako ikurra" dela, adierazi du Noelia Guerra UPNko Castejoneko alkateak, eta sinbolo "ez ofizialak" udalaren espazioetan erabiltzea... [+]
Mendizale batek asteburuan ikusi du animalia Lapurdiko Azkaine herrian, eta otsoa dela baieztatu du Pirinio Atlantikoetako Prefeturak. ELB lurraldean "harraparien presentziaren kontra" agertu da.
Elkarretaratzea egin zuen Aiaraldeko Mendiak Bizirik plataformak atzo Laudioko Lamuza plazan, Mugagabe Trail Lasterketaren testuinguruan.
Martxoaren 2an igandea Iruinkokoak berriz ere Iruñeko karrikak hartu ditu.