Faktura eroen sindromea

  • Telefono bidezko zerbitzuak erabiltzeak hileroko kostuak asko igotzen dizkigula begi-bistakoa da, eta orain gehiago, sakelako telefonoak eta Interneten bide hori errazten baitute. Baina, arazoak ez dira ekonomikoka soilik, bestelako ondorioak ere agertu dira. Gurasoak seme-alaben beldur dira sakelako telefonoaren saldoa kargatu bezain pronto ezerezean uzten dutelako. Egoera latzagoak badira; lagunak eta zaletasunak ahaztu eta Internet bizitzaren ardatz egin dutenak ere badira.

2007ko otsailaren 21ean
Zer egingo genuke egun telefono finko, mugikor edota Internet zerbitzurik gabe? Ziur askok erantzungo luketela: ezer ere ez! Zergatia azaltzeko arrazoi ugari jar ditzakegu mahai gainean: moda bihurtu dira, publizitate masiboa egin dute zerbitzu horiek kontsumitu ditzagun, teknologia berriak desegoki erabiltzeak kontsumo handiagoa eragin dezake... Estatistikek ere teknologia berrien erabilera hazi egin dela adierazten dute. Esaterako, 2003ko irailaren 19ko Euskal Estatistikaren Erakundearen datuen arabera, 2003ko bigarren hiruhilekoan Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleriaren %52,8ak Internet edo sakelako telefonoa zuen. Araban 252.300 kontratu zeuden, Bizkaian 978.100 eta Gipuzkoan 580.100. Iaz, garai berean, biztanleriaren %48,8ak kontsumitzen zituen zerbitzu horiek.

Interneten kasuan, gorakada nabarmena da. 2002ko bigarren hiruhilekoan biztanleriaren %31,6ak zuen zerbitzua eta 2003ko bigarren hiruhilekoan, berriz, %37,1ak. Erabiltzaileen artean emakumeak gehiengoa dira, hain zuzen ere, zerbitzua kontratatua dutenen %51,56. Adinari dagokionez, 15-24 urte bitartekoek erabiltzen dute gehien, hau da, ikasleek.

Hazkunde honek noski, euskaldunon ekonomian izan du eraginik. Telekomunikazio enpresak aberastuz doazen heinean, familien hileroko gastua igoz doa. Erabilera masiboa dela-eta, bada zerbitzu horiek baztertu behar izan dituenik ere. Kasu hori geroz eta gehiagotan gertatzen ari dela adierazi digute telefono konpainia ezberdinetako bezeroarenganako arreta zerbitzuetan. Interneten normalean tarifa finkoak kontratatzen direnez, menpekotasuna dutenek ez dute arazo ekonomikorik pairatzen, hilero kuota berdina ordaintzen dutelako. "Guraso askok deitzen dute zerbitzuan baja emateko euren seme-alabek nota txarrak ekartzen dituztelako" baieztatu digu Euskalteleko Internet saileko langile batek. Telefono mugikorren kasuan, ordea, bezeroari telefono faktura altuak heltzen zaizkionean zerbitzua moztera derrigortuta sentitzen dela azaldu digu zerbitzuan aditua den beste langile batek. Era berean, gaztetxoek izugarrizko menpekotasuna dutela adierazi digu: "Gehienak mugikorra kargatu bezain laster saldo gabe daude. Zaletasuna ikaragarria da. Telefonoak seinalea hartzen ez duenean edota beste edozein txikikeriaren aurrean histeriak jota deitzen digute, euren bizitzak arriskuan egongo balira bezala. Hori dela-eta, telefonoaren beste aldean lan egiten dugunok egunean zehar mehatxu ugari jasotzen ditugu bezero horiengandik. Bizitzan gertatzen zaien guztiaren errua guri leporatu ohi digute. Dudarik gabe lotsagabeenak zorrak dituztenak dira".

Maria Rodriguez, psikologo klinikoa: «Ez dugu jakin nola maneiatu teknologia berriak»
Produktu eta zerbitzu guztiak bezala, teknologia berriak ere bere neurrian kontsumitu behar dira, zaletasuna gaixotasun bihurtzeko arriskua baitago. Zerk erakartzen gaitu bada horrenbeste? Zer bilatzen ote dugu makina horietan? Zein da menpekotasun horren zergatia? Galdera horiek eta gehiago argitzeko Donostiako Portaeraren Ikerketa eta Terapia Zentroko Maria Rodriguez Martin psikologo klinikoarekin hitz egin dugu.

Nola definituko zenuke mota honetako menpekotasuna?
Diagnosi gidaren barruan formalizatuta ez dagoen arren, menpekotasun horiek menpekotasun sozial bezala ezagutzen dira. Menpekotasuna gehiegizko erabilpenetik hasten da eta ondoren sortzen da beharra. Katalunian, esaterako, mota honetako menpekotasunak tratatzen diren zentro berezi bat dago.

Zergatik sortzen da menpekotasun hori?
Menpekotasunaren jatorria aztertzean, arazoa zergati bati lotzeko ohitura dugu. Adibidez heroina auzo marjinalei lotzen zaie. Beharbada gune horietan kontsumoa handiagoa da, baina ez dugu ahaztu behar ez dela horietan bakarrik kontsumitzen. Arrazoiak asko izan litezke: bakardadea, zure gustu berdinak dituzten lagunekin egoteko nahia... Batzuek menpekotasunak izateko joera badute ere, ez gara jende multzo horretara mugatu behar.

Ezagutu al duzu horrelako kasurik?
Bai. Hemen oraindik ez dira oso ohikoak baina ezagutu ditut, bai. Gogoan dut, esaterako, lagunak, mutil laguna eta ikasketak Internetengatik utzi zituen neska baten kasua. Bere bizitza Internet zen. Goizeko 4:00etan argia itzalita ordenagailuan txateatzen harrapatu ohi zuten bere gurasoek. Azken finean bere egoera berdinean dauden lagunekin konektatzen dira pertsona horiek eta elkar ondo ulertzen dute. Horixe da hain zuzen ere Internetekin gertatzen dena, antzekoak diren lagunen zirkulu bat osatzen da.

Zein ondorio du horrek jokabidean?
Zerbitzu horien zaletuek euren inguruarekin hausten amaitzen dute. Internet eta telefono bidez txateatzen duten lagun horiek gehiago ematen diete ingurukoek baino. Teknologia berrietaz baliatzen dira pertsonalki adieraztea zail egiten zaien sentimendu eta emozioak azaltzeko. Horrek ere badu eragina menpeko egiterakoan.

Gaixoak direla esan dezakegu? Zein da irtenbidea?
Bai noski, beste edozein menpekotasun bezala gaixotasuna da. Gaixo horiek askotan arazo bat dutenaz jabetzen dira. Zorrak egiten dituzte, kasu batzuetan lana ere galtzen dute edota ikasturtea gainditu gabe geratzen dira. Irtenbidea gaixoak arazoa duela aitortzea eta tratamendu psikologiko egoki bat hastea litzateke. Horretarako, jokamolde horiek alboratu eta beste batzuk indartu behar dira.


Zure aburuz, zein harrera egin diegu euskaldunok teknologia berriei?
Teknologia berri hauek guztiak oso kolpetik jaso ditugu eta ez dugu jakin nola maneiatu. Ez digute erakutsi zein arreta jarri behar dugun teknologia hauengan.



Azkenak
2024-12-31 | Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra

Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.


2024-12-31 | Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera

Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.


2024-12-31 | ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta

Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.


2024-12-31 | ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da

Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.


2024-12-31 | ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita

Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.


2024-12-31 | Leire Ibar
Kataluniako emakume kazetarien erdiak baino gehiagok jasaten du sexuagatiko diskriminazioa

Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.


2024-12-31 | Julene Flamarique
Akusazioak hemezortzi urteko espetxe-zigorra eskatu du Mario Lopez Gernikako entrenatzaile ohiarentzat

Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]


Israelgo espetxerik ankerrenean atxiloturik dago Gazako azken ospitaleko zuzendaria

Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.


2024-12-31 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Obrak eta obrak, marra horia lausotzeko

Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]


Petardo eta bengalak, albo-kalteak dituen tradizioa

Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]


2024-12-31 | Usurbilgo Noaua
Beste sute bat izan zen erraustegian

Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.


2024-12-31 | Josu Iraeta
Borroka luzearen ametsak, egiazko nahi ditut

Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]


Bizilagunekin plataforma munduko futbol kopa Donostian jokatzearen aurka: “Ez dugu gure aurkako golik ospatuko!”

Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]


2024-12-31 | Sustatu
Max streaming plataforman ere euskarazko edukiak agertzen hasi dira

Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude