Faktura eroen sindromea

  • Telefono bidezko zerbitzuak erabiltzeak hileroko kostuak asko igotzen dizkigula begi-bistakoa da, eta orain gehiago, sakelako telefonoak eta Interneten bide hori errazten baitute. Baina, arazoak ez dira ekonomikoka soilik, bestelako ondorioak ere agertu dira. Gurasoak seme-alaben beldur dira sakelako telefonoaren saldoa kargatu bezain pronto ezerezean uzten dutelako. Egoera latzagoak badira; lagunak eta zaletasunak ahaztu eta Internet bizitzaren ardatz egin dutenak ere badira.

2007ko otsailaren 21an
Zer egingo genuke egun telefono finko, mugikor edota Internet zerbitzurik gabe? Ziur askok erantzungo luketela: ezer ere ez! Zergatia azaltzeko arrazoi ugari jar ditzakegu mahai gainean: moda bihurtu dira, publizitate masiboa egin dute zerbitzu horiek kontsumitu ditzagun, teknologia berriak desegoki erabiltzeak kontsumo handiagoa eragin dezake... Estatistikek ere teknologia berrien erabilera hazi egin dela adierazten dute. Esaterako, 2003ko irailaren 19ko Euskal Estatistikaren Erakundearen datuen arabera, 2003ko bigarren hiruhilekoan Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleriaren %52,8ak Internet edo sakelako telefonoa zuen. Araban 252.300 kontratu zeuden, Bizkaian 978.100 eta Gipuzkoan 580.100. Iaz, garai berean, biztanleriaren %48,8ak kontsumitzen zituen zerbitzu horiek.

Interneten kasuan, gorakada nabarmena da. 2002ko bigarren hiruhilekoan biztanleriaren %31,6ak zuen zerbitzua eta 2003ko bigarren hiruhilekoan, berriz, %37,1ak. Erabiltzaileen artean emakumeak gehiengoa dira, hain zuzen ere, zerbitzua kontratatua dutenen %51,56. Adinari dagokionez, 15-24 urte bitartekoek erabiltzen dute gehien, hau da, ikasleek.

Hazkunde honek noski, euskaldunon ekonomian izan du eraginik. Telekomunikazio enpresak aberastuz doazen heinean, familien hileroko gastua igoz doa. Erabilera masiboa dela-eta, bada zerbitzu horiek baztertu behar izan dituenik ere. Kasu hori geroz eta gehiagotan gertatzen ari dela adierazi digute telefono konpainia ezberdinetako bezeroarenganako arreta zerbitzuetan. Interneten normalean tarifa finkoak kontratatzen direnez, menpekotasuna dutenek ez dute arazo ekonomikorik pairatzen, hilero kuota berdina ordaintzen dutelako. "Guraso askok deitzen dute zerbitzuan baja emateko euren seme-alabek nota txarrak ekartzen dituztelako" baieztatu digu Euskalteleko Internet saileko langile batek. Telefono mugikorren kasuan, ordea, bezeroari telefono faktura altuak heltzen zaizkionean zerbitzua moztera derrigortuta sentitzen dela azaldu digu zerbitzuan aditua den beste langile batek. Era berean, gaztetxoek izugarrizko menpekotasuna dutela adierazi digu: "Gehienak mugikorra kargatu bezain laster saldo gabe daude. Zaletasuna ikaragarria da. Telefonoak seinalea hartzen ez duenean edota beste edozein txikikeriaren aurrean histeriak jota deitzen digute, euren bizitzak arriskuan egongo balira bezala. Hori dela-eta, telefonoaren beste aldean lan egiten dugunok egunean zehar mehatxu ugari jasotzen ditugu bezero horiengandik. Bizitzan gertatzen zaien guztiaren errua guri leporatu ohi digute. Dudarik gabe lotsagabeenak zorrak dituztenak dira".

Maria Rodriguez, psikologo klinikoa: «Ez dugu jakin nola maneiatu teknologia berriak»
Produktu eta zerbitzu guztiak bezala, teknologia berriak ere bere neurrian kontsumitu behar dira, zaletasuna gaixotasun bihurtzeko arriskua baitago. Zerk erakartzen gaitu bada horrenbeste? Zer bilatzen ote dugu makina horietan? Zein da menpekotasun horren zergatia? Galdera horiek eta gehiago argitzeko Donostiako Portaeraren Ikerketa eta Terapia Zentroko Maria Rodriguez Martin psikologo klinikoarekin hitz egin dugu.

Nola definituko zenuke mota honetako menpekotasuna?
Diagnosi gidaren barruan formalizatuta ez dagoen arren, menpekotasun horiek menpekotasun sozial bezala ezagutzen dira. Menpekotasuna gehiegizko erabilpenetik hasten da eta ondoren sortzen da beharra. Katalunian, esaterako, mota honetako menpekotasunak tratatzen diren zentro berezi bat dago.

Zergatik sortzen da menpekotasun hori?
Menpekotasunaren jatorria aztertzean, arazoa zergati bati lotzeko ohitura dugu. Adibidez heroina auzo marjinalei lotzen zaie. Beharbada gune horietan kontsumoa handiagoa da, baina ez dugu ahaztu behar ez dela horietan bakarrik kontsumitzen. Arrazoiak asko izan litezke: bakardadea, zure gustu berdinak dituzten lagunekin egoteko nahia... Batzuek menpekotasunak izateko joera badute ere, ez gara jende multzo horretara mugatu behar.

Ezagutu al duzu horrelako kasurik?
Bai. Hemen oraindik ez dira oso ohikoak baina ezagutu ditut, bai. Gogoan dut, esaterako, lagunak, mutil laguna eta ikasketak Internetengatik utzi zituen neska baten kasua. Bere bizitza Internet zen. Goizeko 4:00etan argia itzalita ordenagailuan txateatzen harrapatu ohi zuten bere gurasoek. Azken finean bere egoera berdinean dauden lagunekin konektatzen dira pertsona horiek eta elkar ondo ulertzen dute. Horixe da hain zuzen ere Internetekin gertatzen dena, antzekoak diren lagunen zirkulu bat osatzen da.

Zein ondorio du horrek jokabidean?
Zerbitzu horien zaletuek euren inguruarekin hausten amaitzen dute. Internet eta telefono bidez txateatzen duten lagun horiek gehiago ematen diete ingurukoek baino. Teknologia berrietaz baliatzen dira pertsonalki adieraztea zail egiten zaien sentimendu eta emozioak azaltzeko. Horrek ere badu eragina menpeko egiterakoan.

Gaixoak direla esan dezakegu? Zein da irtenbidea?
Bai noski, beste edozein menpekotasun bezala gaixotasuna da. Gaixo horiek askotan arazo bat dutenaz jabetzen dira. Zorrak egiten dituzte, kasu batzuetan lana ere galtzen dute edota ikasturtea gainditu gabe geratzen dira. Irtenbidea gaixoak arazoa duela aitortzea eta tratamendu psikologiko egoki bat hastea litzateke. Horretarako, jokamolde horiek alboratu eta beste batzuk indartu behar dira.


Zure aburuz, zein harrera egin diegu euskaldunok teknologia berriei?
Teknologia berri hauek guztiak oso kolpetik jaso ditugu eta ez dugu jakin nola maneiatu. Ez digute erakutsi zein arreta jarri behar dugun teknologia hauengan.



Azkenak
Hamaseko buru politikoa hil dute Iranen, eta Israelek eskualde mailako gerra elikatzen jarraitzen du

Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]


Pistola faltsu batekin Donostian atxilotu duten pertsona migratzaile talde bat mehatxatzen ari zen, Irutxuloko Hitzaren arabera

“Haiengana zuzentzen da eta haiei soilik apuntatzen die”, informatu du Irutxuloko Hitzak. Astearte gaueko 21:30etan atxilotu zuten gizona, Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.


Frantziak babestu du Marokok Mendebaldeko Sahararen soberania izatea

Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutun bat bidali dio babesa adierazteko. Pedro Sanchezek ere duela bi urte eman zion babesa Marokoren autonomia planari. Macronek deia egin du alde guztiak biltzeko konponbide politiko bat emateko gatazkari.


Terrorismoaren Biktimen Oroimenerako zentroari Gasteizko Urrezko Domina ematearen aurka mobilizatuko dira oroimenaren aldeko elkarteak

Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]


2024-08-01 | Sustatu
Zer egin Elon Musken Grok adimen artifiziala ez elikatzeko (aukeran)

Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori... [+]


2024-08-01 | Gedar
Ehunka kolono sionista oldarka sartu dira presondegi batera, hainbat torturatzaile babesteko

Bederatzi militar sionista atxilotu dituzte, Sde Teimango kartzelan preso palestinar bati egindako torturengatik; besteak beste, metalezko barrak sartu zizkioten ipurtestetik. Kolono "zibilen" eta soldaduen protestak piztu dira torturatzaileekin elkartasunez, eta... [+]


Eraso matxistak eta LGTBI+fobikoak salatzeko telefonoak aurkeztu dituzte Gasteizko jaietarako

Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]


Netanyahuren bisita AEB-etara
Palestinako auzia erabakigarria izan daiteke demokratentzat AEBetako hauteskunde presidentzialetan

AEBetako hauteskunde presidentzialetarako hautagaiek Israeli babesa berretsi diote Netanyahuk herrialdera egindako bisita baliatuta, Alderdi Demokratarena barne. Demokraten hautesle ugarik, ordea, genozidioaren inguruko jarrera jarri dute bozka emateko baldintza gisa.


Indusen ibaibideak

Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]


2024-07-30 | Xabier Iaben
Aragoiko Asabón errekan barna bizikletaz
Pardina eta makien arrastoan

Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]


2024-07-30 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


“Musikak erroreari zor dio ondo emandako notari bezainbat”

Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]


Eguneraketa berriak daude