Makina bat kontu
Hegazkin supersonikoen danbatekoa txikitu nahian
Zientzialariek, arazoari irtenbidea eman nahian, aspaldi heldu zioten gaiari. Amerikako Estatu Batuetako Armadako Ikerkuntza taldeak, esate baterako, 7 milioi dolarreko inbertsioa egin berri du eta frogak egiten hasi dira dagoeneko (orain dela 56 urte Chuck Yeager pilotuak abiadura horretan egindako lehen bidaia egin zuen inguruan, hain zuzen ere).
Azken ikerketen arabera, orain dela 40 urte ingeniari batzuek aipatutako susmoak baieztatzen ari dira eta hegazkinaren beraren itxura dago arazoaren oinarrian. Antza denez, hegazkin batek 1.200 kilometro orduko abiadura gainditzen duenean, presio-uhinak izugarri konprimatzen dira eta horren ondorioz zarata eztanda gertatzen da. Funtsa jakinda, helburua presio-uhinen konprimaketa eragoztea da, eta horretarako, hegazkinaren itxura aztertu beharra dago.
Aipatu berri dugun ikerketaren haritik, orain dela gutxi ehiza-hegazkin bati hainbat elementu aldatu zizkioten. Besteak beste, eskularru itxurako pieza bat ipini zioten muturrean eta aluminiozko egiturari eta fuselajeari material konposatu batez eginiko egitura berezia erantsi zioten. Geroztik, soinua baino abiadura azkarragoan bidaiatzean sortzen den zarata jasangarriagoa zaie gure belarriei.
Aurrerantzean, pentsa liteke laster batean hegazkin komertzialek ere soinua baino azkarrago bidaiatu ahal izango dutela.
Paretako nahiz eskumuturreko ordulari arruntak ez dira horren zehatzak inondik ere, eta egia esan, beharrik ere ez. Baina aplikazio teknologiko ugarik -hegazkin eta itsasontzi, satelite edota misilen gidaritzarako erabiltzen direnek, esate baterako- ezinbestekoa dute zehaztasuna.
Ordulari atomiko oso zehatzak bazeuden lehenagotik ere, baina 4.800 zentimetro kuboko bolumena zuten eta 50 watt kontsumitzen zuten. Aurkeztu berri den honek ez du lehengo erraldoi horiekin zerikusirik: 40 zentrimetro kuboko bolumena besterik ez du eta watt bakar bat kontsumitzen du. Guztiz eramangarria da, beraz. Aurki, dena den, ordulari are txikiagoa plazaratuko dutela dirudi, beste ikerketa talde bat 10 zentimetro kuboko bolumena besterik izango ez duen erlojua lantzen ari baita.
Hona hemen hainbat datu. 2002 urtean 25 milioi tona hondakin sortu ziren etxeetan eta zifraurtero %2 handitzen da. Produktuen estalkiak hondakin guztien erdia dira bolumenean eta % 30 pisuan. Hondakin mota hau, gainera, neurririk gabe hazten da urtero, moda berriari jarraiki, gauzarik txikienari ere estalkia jartzen baitzaio. Halaber, ekipamendu elektriko edo elektronikoen hondakinak (telebistak, garbigailuak...) %5 hazten dira urtean.
Jardunaldi hauen helburua, negutegi-efektua sortzen duen karbono dioxidoa mantentzea edo ahal den neurrian txikitzea, hondakinen errausketaren ondorioz kanporatzen diren gasak gutxitzea eta garbiago izatea, hondakin erradioaktiboak kontrolatzea eta politika garbizale honen kostuak ebaluatzea eta segitzea da.
Okzitaniako Tolosako elkartea da aipatu kolektiboa eta Frantziako Gobernuak dekretuz desegin zuen 2022an. Orain Estatu Kontseilua gobernuaren erabakia egokia dela berretsi du.
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Eskoziako Lur Garaietara otsoak itzularazteak basoak bere onera ekartzen lagunduko lukeela adierazi dute Leeds unibertsitateko ikertzaileek.. Horrek, era berean, klima-larrialdiari aurre egiteko balioko lukeela baieztatu dute, basoek atmosferako karbono-dioxidoa xurgatuko... [+]
Karen Daniela Ágredok dioenez, atxilotu zutenean berak ez zuen ertzainik zauritu, haiek lurrera bota zuten eta konortea galdu zuen. Ondoren, Ertzaintzaren komisariaren zoruan iratzartu zen eta handik ospitalera eraman zuten.
Hiuzz + Bloñ + Adur
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Iruñeko Aitzina tabernan (Egun Motelak kolektiboa).
--------------------------------------------
Larunbat goiza Iruñean. Neguko eguzkitan lanera doazen gizon –eta ez gizon– bakarti batzuk... [+]
.jpg)
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak jaso ditu kexak: bisita gidatuak gaztelania hutsean, eta sarrerako zerbitzuetan ere bai. Bitxia da kontua: baskoien mintzairaren hitzak dituela uste den brontzezko objektua ikustera joan... eta azalpenak gaztelaniaz. Kexek eragina izan dute, eta... [+]
Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.
Zubiak eraiki Xiberoa eta Boliviaren artean. Badu jadanik 16 urte Boliviaren aldeko elkartea sortu zela Xiberoan. Azken urteetan, La Paz hiriko El Alto auzoko eskola bat, emazteen etxe baten sortzea, dendarien dinamikak edota tokiko irrati bat sustengatu dituzte.
SPRI sozietatearen eraikinaren aurrean elkartuko dira langileak hurrengo asteko ostiralean.
Ostegunean egoera hori ikertzeko eta zuzentzeko eskatu dio EH Bilduk Nafarroako Gobernuari legebiltzarreko osoko bilkuran. UPNk eta PPk bat egin dute eskaerarekin, eta Osasun Departamentuak urtebete du ikerketa gauzatzeko.