Teknologia arte bihurtzen denean
- Kultura digitalean artea eta teknologia oso lotuta agertzen zaizkigu. Artea emozioaz eta mundu subjektiboaz arduratzen den bitartean, zientzia eta teknologia arrazionaltasunaz eta mundu objektiboaz arduratzen dira. Bien ikuspuntuen arteko nahasturatik jaiotzen da kultura digitala.
Guztiok entzun dugu zerbait arte digitalaren inguruan. Baina zer da arte digitala? Teknologiaz baliatuta sortutako artelan guztiak sartzen ditugu arte digitalaren baitan. Ez da artearen barruko tendentzia bat, ezta genero bat ere. Artista digitalak, edozein garaiko, edozein mugimenduko artistak egin ohi duen bezala, teknologiaz baliatuta munduaren interpretazio bat egiten du. Teknologia bitarteko bat baino ez da, artistaren beharretara dagoen tresna bat baino ez. Bitarteko bat izanik, sormena ez dago teknologian, hau erabiltzen duen gizakian baino.
Ez da hau arte digitalak bestelako arte mugimenduekin duen antzekotasun bakarra. Izan ere, arte digitala definitzen duten ezaugarri asko XX. mendeko mugimendu artistikotik oinordetzan hartutako elementuak eta espresiobideak dira. Besteak beste, Surrealismoa, Pop-Art edota Arte Kontzeptualetik edan du arte digitalak.
Interaktibo izatearena da arte mota honek egin duen ekarpenen artean aipatuena. Elkarreragina, feedbacka, azken finean artista eta erabiltzaile-ikusle-kontsumitzaile-partehartzaile-sortzailearen (ez dakit nola deitu artelana bat ikustera doan pertsonari) arteko hartu-eman bat dago arte mota honetan. Modu honetan, erabiltzaile-ikuslea artelanaren produkzio prozesuan sartzen da eta artelanean eragiteko aukera du.
Arte digitalaren ibilbidean beste aurrerapauso bat arte zibernetikoaren sorrera izan zen. 1948 urtean, Norbert Wiener-ek zibernetikari buruzko liburu bat argitaratu zuen, "Cybernetics: Control and Communication in the Animal and the Machine" izenekoa. Liburu honek eragin handia izan zuen, ez bakarrik zientzia eta teknologiaren alorrean, baita arte munduan, laster hasi baitziren artista batzuk zibernetikaren kontzeptuekin lanean. Hitz horren atzean, bi kontzeptu garrantzitsu daude eta biek izan dute eragin zuzena arte digitalean. Bi kontzeptu horietako bat feedbacka da eta bestea makina eta gizakiaren arteko harremana. Garai hartan, egun erabiltzen diren kontzeptuak ere bazituzten buruan, halako bisionario aurreratuak izango ziren eta beraien buruan zegoen teknologia nola erabili, edo hobeto esanda nola des-erabili. Hau da, ohiko erabilera moduekin apurtzeko modua bilatu nahi zuten. Teknologia bera erabili, beste erabilera bat bilatzeko.
Aipatu dugunez, arte digitalak interaktibitatea du ezaugarri, beraz, ikuslea integratu beharko du nolabait eta hori gertatu dadin, obra horrek irekia izan behar du, hau da, egitura irekia izan behar du. Ireki izan behar horrek eta interaktibitate horrek artelanek duten egitura behin betikoarekin eta itxiarekin apurtzen du. Artelanaren kontzeptu ezberdin horrek artearen inguruan dauden arlo guztiak berriz planteatu behar direla esan nahi du: museo eta galerien izaera, kritikoaren papera... Kontzeptuaz gain, artelanaren dimentsio berria ekartzen digu. Kasu honetan, prozesua bera bukaerako produktua baino garrantzitsuagoa den obraz ari gara eta, oraingo artean nagusitzen den obra iraunkor eta estatikoen gainetik, obra atenporalak, dinamikoak eta aldakorrak nagusitzen baitira kultura digitalean.
Ikuslearen ikuspegitik ere hainbat aldaketa antzeman daitezke. Izan ere, modu honetako obra baten aurrean gaudenean, prozesuaren zati bat baino ez dugu ikusten, artelana irekia eta aldakorra den heinean.
Originala eta kopiaren artean ezberdintasunik ez egoteak arazo ugari ekarri ditu, batez ere jabetzaren inguruan. Honek krisia sortu du kulturaren industrian, batez ere musika eta zinemaren industrian, eta batez ere jabetza eskubideen inguruan.
Amaste: www.amaste.com/
Aleph: aleph-arts.org/art
Artnodes:www.uoc.edu/artnodes/cat/ index.html
Artnouveau:www.artnouveau.ccg.pt
Bitniks: www.bitniks.es/
Cibervisión:www.cibervision.org/
Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.
EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.
Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]
Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.
Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak.
Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]
Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]
Ospitaletik irten eta berehala prentsaurrekoa eman du Iker Aranak, Errekaldeko gaztetxearen aurrean. Gaztetxearen desalojoan ertzainek "neurrigabeko indarkeria" erabili zutela salatu du, eta salaketa hurrengo egunetan aurkeztuko du.
Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Noiz: apirilaren 5ean.
Non: Markina-Xemeingo Akerbeltz Gaztetxean.
---------------------------------------------------------
Erosketetarako orgatxoa barazkiz beteta egin dut gaztetxerako bidea, eta haiek mozten eman dugu iluntzea... [+]
Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]
Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.
Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.
Helena Taberna zinegileak jasoko du aurten Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria. Sariaren entrega ostiralean, apirilak 11, 20:00etan Viktoria Eugenia Antzokian ospatuko den bukaera emanaldian izango da.
Eritasunaren kontrako protokoloa salatzeko eta prefeturarekin hitzordu bat lortzeko asmoz, bideratu dute okupazioa ehun bat laborarik. Tuberkulosia kasu batzuk agerturik Zuberoan, eritasunaren kontrako neurri sanitarioak segitu beharrean dira inguru horietako 280 etxalde... [+]