Teknologia arte bihurtzen denean
- Kultura digitalean artea eta teknologia oso lotuta agertzen zaizkigu. Artea emozioaz eta mundu subjektiboaz arduratzen den bitartean, zientzia eta teknologia arrazionaltasunaz eta mundu objektiboaz arduratzen dira. Bien ikuspuntuen arteko nahasturatik jaiotzen da kultura digitala.
Guztiok entzun dugu zerbait arte digitalaren inguruan. Baina zer da arte digitala? Teknologiaz baliatuta sortutako artelan guztiak sartzen ditugu arte digitalaren baitan. Ez da artearen barruko tendentzia bat, ezta genero bat ere. Artista digitalak, edozein garaiko, edozein mugimenduko artistak egin ohi duen bezala, teknologiaz baliatuta munduaren interpretazio bat egiten du. Teknologia bitarteko bat baino ez da, artistaren beharretara dagoen tresna bat baino ez. Bitarteko bat izanik, sormena ez dago teknologian, hau erabiltzen duen gizakian baino.
Ez da hau arte digitalak bestelako arte mugimenduekin duen antzekotasun bakarra. Izan ere, arte digitala definitzen duten ezaugarri asko XX. mendeko mugimendu artistikotik oinordetzan hartutako elementuak eta espresiobideak dira. Besteak beste, Surrealismoa, Pop-Art edota Arte Kontzeptualetik edan du arte digitalak.
Interaktibo izatearena da arte mota honek egin duen ekarpenen artean aipatuena. Elkarreragina, feedbacka, azken finean artista eta erabiltzaile-ikusle-kontsumitzaile-partehartzaile-sortzailearen (ez dakit nola deitu artelana bat ikustera doan pertsonari) arteko hartu-eman bat dago arte mota honetan. Modu honetan, erabiltzaile-ikuslea artelanaren produkzio prozesuan sartzen da eta artelanean eragiteko aukera du.
Arte digitalaren ibilbidean beste aurrerapauso bat arte zibernetikoaren sorrera izan zen. 1948 urtean, Norbert Wiener-ek zibernetikari buruzko liburu bat argitaratu zuen, "Cybernetics: Control and Communication in the Animal and the Machine" izenekoa. Liburu honek eragin handia izan zuen, ez bakarrik zientzia eta teknologiaren alorrean, baita arte munduan, laster hasi baitziren artista batzuk zibernetikaren kontzeptuekin lanean. Hitz horren atzean, bi kontzeptu garrantzitsu daude eta biek izan dute eragin zuzena arte digitalean. Bi kontzeptu horietako bat feedbacka da eta bestea makina eta gizakiaren arteko harremana. Garai hartan, egun erabiltzen diren kontzeptuak ere bazituzten buruan, halako bisionario aurreratuak izango ziren eta beraien buruan zegoen teknologia nola erabili, edo hobeto esanda nola des-erabili. Hau da, ohiko erabilera moduekin apurtzeko modua bilatu nahi zuten. Teknologia bera erabili, beste erabilera bat bilatzeko.
Aipatu dugunez, arte digitalak interaktibitatea du ezaugarri, beraz, ikuslea integratu beharko du nolabait eta hori gertatu dadin, obra horrek irekia izan behar du, hau da, egitura irekia izan behar du. Ireki izan behar horrek eta interaktibitate horrek artelanek duten egitura behin betikoarekin eta itxiarekin apurtzen du. Artelanaren kontzeptu ezberdin horrek artearen inguruan dauden arlo guztiak berriz planteatu behar direla esan nahi du: museo eta galerien izaera, kritikoaren papera... Kontzeptuaz gain, artelanaren dimentsio berria ekartzen digu. Kasu honetan, prozesua bera bukaerako produktua baino garrantzitsuagoa den obraz ari gara eta, oraingo artean nagusitzen den obra iraunkor eta estatikoen gainetik, obra atenporalak, dinamikoak eta aldakorrak nagusitzen baitira kultura digitalean.
Ikuslearen ikuspegitik ere hainbat aldaketa antzeman daitezke. Izan ere, modu honetako obra baten aurrean gaudenean, prozesuaren zati bat baino ez dugu ikusten, artelana irekia eta aldakorra den heinean.
Originala eta kopiaren artean ezberdintasunik ez egoteak arazo ugari ekarri ditu, batez ere jabetzaren inguruan. Honek krisia sortu du kulturaren industrian, batez ere musika eta zinemaren industrian, eta batez ere jabetza eskubideen inguruan.
Amaste: www.amaste.com/
Aleph: aleph-arts.org/art
Artnodes:www.uoc.edu/artnodes/cat/ index.html
Artnouveau:www.artnouveau.ccg.pt
Bitniks: www.bitniks.es/
Cibervisión:www.cibervision.org/
Sare sozialetan ustezko mezu xenofoboak, gorrotozkoak eta indarkeria bultzatzen dituztenak zabaltzea egotzi diote. Osasunari ere 20.000 euroko isuna ezarri dio Indarkeriaren Aurkako Batzordeak Sadarren jokatutako Bartzelonaren aurkako Ligako partidan ikusleen egonaldia... [+]
Matx, tokiko kirolaren sare soziala, atzo jarri zen martxan. Urte hasieran app mugikor gisa jaio ondoren, orain Mastodon azpiegituraren gainean berregina azaldu da. Tokikom tokiko hedabideen sareko kirol albisteen biltegi gisa ageri da webgunea orain nagusiki,... [+]
Bi ordu edo bi ordu eta erdiz haur eta gazte andana hartzen ditu jantokiaren tarteak eskoletan. Jateko, jolasteko eta elkarbizitzeko espazio horretan jantokiko arduradunak esku hartzeko dituen mugez, jarraitzen diren irizpideez, begiraleen rolaz eta duten formazioaz arituko... [+]
Astelehen honetan zendu da langilea Muskizeko enpresan, mantentze lanak egiten zituen bitartean. Zerbitzu medikuek berehala esku hartu bazuten ere, ez zuten lortu suspertzea. UGT sindikatuak lan istripu honen arrazoiak ikertzea exijitu du.
.jpeg)
Azaroak 20an, Haurren Nazioarteko Eguna, ikastetxe sarreretan krespoi belzdun bandera palestinarra eta bi zapata pare jartzea proposatu du hezkuntza arloko ekimen herritarrak. Azaroaren 30etik urtarrilaren 31ra bitartean haur palestinarrentzako elkartasun mezuak jaso eta ondoren... [+]
“Te Siklârel Romanipen” ikasketa plana prestatu dute Ijito Herriaren historia eta kultura Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan txertatzeko. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak sortu du proiektua, EHUrekin eta Amuge Euskadiko Emakume Ijitoen Elkartearekin... [+]
Bitartekaritzaren eta pertsonen arteko komunikazio zuzenaren bidez, izaera penaleko gatazka bati konponbidea aurkitzea da Justizia Errestauratiboaren helburua. NUPek eskainiko duen prestakuntza 100 ordukoa izango da eta ikasleei titulazioaren gastuen %90 ordainduko zaie.
Vicent Andrés Estellés poetaren hitzak harturik, bat naiz hainbat eta hainbat kasuren artean, eta ez kasu bakan, arraro edo ezohiko bat. Zoritxarrez, ez. Hainbaten artean, bat. Zehazki, Europako Kontseiluaren arabera, eta ibilbide handiko beste erakunde batzuen... [+]
Fermin Muguruzak kontzertua eskaini zuen pasa den larunbatean Martuteneko kartzelan, Iñaki Pikabea 'Piti' eta Joseba Sarrionandia ETAko kideek espetxe horretatik ihes egin eta 39 urtera. Orain, kontzertua dela-eta hainbat jenderen kexak jaso ostean, Eusko... [+]
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Bizkarsoro filma (Josu Martinez, 2023) Donostiako zinema aretoetan proiektatuko dute ostiral honetatik aurrera (hilak 22); SADEko Iñaki Elorzak azaldu duenez, bi aste inguruz proiektatuko dute printzipioz, eta, arrakasta baldin badu, denbora gehiagoz. Hala azaldu dute... [+]
Nafarroako Salhaketak jakinarazi duenez, laguntza hori ezinbestekoa zen preso egondako pertsonek "gutxieneko oinarri ekonomiko bat" eduki zezaten, "askatasunean bizitzen hastera igarotzean". 480 eurokoa baino ez zen subsidioa.