Hasier Etxeberria: “Fikzioak nobelan funtziona dezan, errealitatearen tratamendua behar du”
«Inesaren balada» eta «Bost idazle» liburuak gauzatu bitartean idatzitakoa da "Eulien bazka" eleberria. Literaturan hainbat lan burutzeaz batera, kazetaritza lana egiten duzu egunero. Modu horretara, ez dirudi literatura gauzatzea erraza izan behar duenik...
Zein onura ditu lan egiteko molde horrek?
Hara, niri literatura idaztea asko gustatzen zait, baina panfletoak ere idatziko nituzke, iragarkiak, baita komuneko paperaren zelofanean doazen letrak ere. Zernahi. Gutunak, artikuluak, gidoiak, esketxak, besteentzako diskurtsoakà idazte kontua baldin bada, dena gustatzen zait, bakoitza bere neurrian.
"Eulien bazka" eleberrian genero beltza erabili duzu. Zertan lagundu dizu genero honek nobela idazterakoan?
Liburuaren hasieran Roland Barthes eta Antonio Lobo Antunes idazleen bi aipu paratu dituzu, zure asmo eta nahiak agertzeko gisan, nolabait: «Le récit le plus realiste quÆon puisse imaginer se developpe selon des voies irrealistes» (Irudika dezakegun kontakizun errealistena, gertakari irrealisten bideetan garatzen da) eta «Eta, honek funtzionatzea lortzen badut, honek guztiak funtzionatzea benetan lortzen badut, instantean oso urruti aurkituko zarete, zeuon buruak ez ikusteko adina urrundurik». Aipu hauen harian, zer eskatzen diozu nobela bati eta honi konkretuki?
Zer dago nobela honetan kontzienteki eta inkontzienteki idatzia?
Zein izan da kezka handiena, erritmoa lortzea akaso?
Nobela oso inguru zehatzean eraiki duzu. Erdi-gunea Bidasoa eskualdean kokatu duzu. Ez diozu, esate baterako, jatetxe edota monumentuen izenak aipatzeari uko egiten. Badago aspektu hau kritikatu duena ere bai...
Arte zalea zara, esperimentazioaren aldekoa. Literaturan ere joera hori hobesten al duzu?
Nobela beltza, baina ukitu soziala duena. Euskal gatazkari ere erreferentzia egiten dioena. Ironia da zure lanabesetako bat. Ironia arriskutsua ote?
Literatura gai egokia al da literatura egiteko orduan?
Har dezagun literatura paisaia gisara. Nola ikusten du Hasier Etxeberriak euskal literaturaren paisaia?
Oraindik aski ibili gabeko soroa da, baina dagoeneko ikusten dira bidezidorrak, erreten batzuk ere bai. Baita galtzadak ere. Autopistarik ez dago oraingoz. Batzuk kexu dira horregatik. Ni, ez.
Idazle gisa berriz, paisaia horretan zure burua?
Irakurlea kontuan hartzen duen idazlea zarela esan duzu inoiz.
Nobela hil ez dadin idazten duen idazlea, apika?
Nobela etengabe berritzen ari den generoa izaki, zer nobela mota lehenesten duzu?
Egilea literaturaz eri dagoela imajinatu dugu eta nobela hau, agian, terapia ona izan dela berarentzat. Honetan, aurrekoetan lortu ez zuen zerbait lortu ote duen komentatu diogu: "Ni eta zu ez gara atzokoak, zorionez. Eta nobela hau gaur idatzi dut. Gaur naizen honek idatzi du, gaur euskarak badaukala uste dudan irakurlearentzat. Haiek idatzi nituenean ere gaur zen. Hori beti da horrela. Idazleak une orotan egiten du ahal duena, batez ere, ekonomia aldetik ezer konponduko ez dizun produktu literario bat idazterakoan. Esaten dutenez, horixe dugu euskal idazleon malura, baina niretzako nago, malura baino, ekosistema bikaina dela nahi dugun bezala idazteko. Askok nahi luke askatasun eremu hori. Nik, behintzat, begiratzen diot hasieran aipatu duzun gure paisaia horri eta fruitu eder askoak ikusten ditut. Hori bai, tatian-potian. Tantoka mantoka».
Sexu-genero disidentziak zeharkatutako bost lagunek osaturiko literatur banda da Pomada. Lehenbiziko oholtza gaineko emanaldia sortu dute, Maitaleen hiztegi baterako zirriborroa deiturikoa, poesia eta musika nahasten dituena. Irlak berba dute abiapuntu. Emanaldietako baten... [+]
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]
Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.
DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]
Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]
ilbeltza-(1).jpg)
Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.
Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]
Joan Tartas (Sohüta, 1610 - heriotza data ezezaguna) ez da gure letren historiako idazle famatuenetarik eta, hala ere, ediren dugu gauza onik “pieza mendre” honetan, zeinaren titulua, onar dezagun hasieratik, ez den segur aski mundu honetan paraturiko izenburuen... [+]
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Abenduaren 5ean ikasleei eta irakasleei zuzendutako tailer, hitzaldi eta ikuskizunak izango dira azokan. Dinamiken bidez sortzaileak ezagutu eta eurekin harremanetan jartzeko moduko aukera ere izango da. Edukiera guztia bete da jada ikasle goizerako. ARGIAk eskaintza zabala... [+]
Helduentzako zazpigarren lana argitaratu berri du Uxue Alberdik, hirugarrena ipuingintzan: Hetero (Susa, 2024). Zortzi narrazio bildu ditu liburuan, eta denen abiapuntua izan da memorian geratu eta “noizbait ere honi buruz idatzi behar dut” pentsarazi dion paisaia,... [+]