Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Groenlandiako izotzaren garrantzia


Munduko uharterik handiena estaltzen duen izotz geruzak mundu osoko klimari eragiten dio. Ur gozozko bigarren masa handiena du Groenlandiak eta izotzak eta elurrak bere azaleraren % 85 estaltzen dute.
1992 urteaz geroztik laser eta radarrez hornitutako hegazkinen bidez etenik gabe egiten diren esplorazioek erakusten dutenez, azken urteetan aldaketa handiak gertatu dira bertan, akaso berotze globalak eraginda.
Baina datuok estrapolatzeko garaian, ordenagailuek ondorio desberdinak erakusten dituzte. Modelo batzuek tenperatura igota poloetako izotzak (Groenlandiako plakak barne) urtu egingo direla eta ozeanoen maila igo egingo dela diote. Beste batzuek, aldiz, tenperaturaren igoerak elur prezipitazio handiagoak eragingo dituela eta izotz plakak zabaldu egingo direla iragartzen dute.
Gauza bat bederen, jakina da: hamaika urteotan Groenlandiako hego-ekialdeko kostako glaziarrak txikitu egin direla. Uste denez, urtzen den izotza glaziarraren azpialdetik arrokara jaitsi eta ur honek glaziarra ozeanorantz irristarazi egiten du.
Bada, hamaika urteko tartea txikiegia da uharteak eta berau estaltzen duten izotz plakek milaka urte dituztela kontuan hartzen bada, eta ezin esan, beraz, ziklo normala ote den edota ozeanoaren mailari eragingo dioten aldaketen ezaugarri garbia ote den.


Barakuilua: kalitate handiko proteina


Barakuiluak jateko ohitura zertxobait apaldu bada ere, aipagarriak dira, elikadurari bagagozkio, molusku honek eskaintzen dituen onurak. Barraskiloak behi okelak baino bospasei aldiz proteina gehiago du, ez du kasik kolesterolik eta beste hainbat osagai garrantzitsu ere baditu, esate baterako, kobrea, zinka, magnesioa, manganesoa eta burdina.
Baina elikagai garrantzitsuak izan ezik, balio sendatzaileak ere baditu aipatu animalia honek. Bere listuak, esate baterako, Limasina deituriko substantziari esker, urdailaren muki-mintza osatzeko propietateak ditu. Printzipio honi berari jarraiki, Frantzian eta beste hainbat lekutan larruazaleko ultzerak sendatzeko pomadak edota eztula gozatzeko xarabeak egiteko baliatzen da. Antza, laringeko eta bronkioetako epitelio kaltetua berrosatzeko duen bertutea nabarmena da.
Barraskiloak hermafroditak dira, alegia, animalia bakoitzak bi sexuak ditu bere baitan. Dena den, ernaltzeko beste barraskilo baten beharra dute. Estaltzeak 12-24 ordu irauten du eta hamar egunen buruan bi barraskiloak arrautzak jartzen hasten dira hogei minututik behin. Batez beste laurogeita hamarna arrautza ipintzen dituzte guztira. Inkubazioak 20-30 bat egun irauten du. Arrautzak puskatu ostean, barraskilo jaioberriek hamar bat egun ematen dituzte habian beren arrautzen hondakinak janez. Gero, modu naturalean elikatzen hasten dira, alegia, landareak janez. Sei hilabetetan heldu bilakatzen dira eta zortzi hilabeteren buruan ugaltzen hasten dira.
Hainbat lekutan barraskilo haztegiak indartzeko ahaleginetan ari dira.


Azkenak
Urriaren 7ko gertakariak ikertzeari uko egin dio Israelgo parlamentuak

Oposizioko taldeek proposatutako ikerketa batzorde ofiziala ez da aurrera atera, boz gutxiren aldearekin. Arrazoi ugari daude gobernuko kideek gertaerak ikertu nahi ez izateko.


Xabier Atristain presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Hamahiru urte pasa ditu preso Atristainek, iragan abendutik hirugarren graduan zegoen eta martxoaz geroztik zigorra etxean betetzen ari zen kontrol telematikoarekin.


Desesperazioz RN bozkatu dutenak konbentzitzean datza ezkerraren erronka nagusia

Hirugarren kokatu bada ere, pozik izatekoa badu eskuin muturreko RNk: inoiz baino azkarrago da Frantziako Legebiltzarrean –2017an zortzi diputatu zituen, 2022an 88 eta orain 143–. Bere hauteslegoa azkarki emendatuz doan heinean, anitzez zabalagoa du oinarria:... [+]


Baionako bestetan jipoitu zuten 58 urteko gizon bat hil da

Jipoia uztailaren 11ko gauean izan zen Euskaldunen plazan, eta biktima gauean bertan ospitaleratu zuten Euskal Kostaldeko Ospitalean, Baionako prokuradore Jerome Bourrierrek informatu duenez. Atxilotutako gizona behin-behineko espetxealdian dago, Baionako fiskaltzak eskatuta,... [+]


Gasteiz Antzokia irekiko dute ostegunean Izaskun Arrue Kulturgune izenarekin

Ostegunean, 18:15ean irekiko dute Izaskun Arrue Kulturgunea (IAK), Gasteiz Antzokia eta Euskararen Etxea batuko dituen egitasmoa. Ekainean udalarekin 2024ko hitzarmena sinatu zuenetik Lazarraga Kultur Elkarteak lehenbailehen ireki nahi izan du kultur-gunea. Irekiera ekitaldiaren... [+]


Eibar.org-eko blog komunitateak 20 urte bete ditu

20 urte bete ditu gaur-edo gure blog-komunitateak, Eibar.org webguneko blogak. Interneteko euskal munduaren historia txikiaren parte bat. 1998an Eibartarrak posta-zerrenda sortu zen. 1998-2000 tartean, halaber, webgune probisional estatiko gisa ibili zen martxan Eibar.org-en... [+]


Ostegun honetan aukeratuko dute Frantziako Legebiltzarrerako presidentea

Sei hautagai dira Frantziako Legebiltzarrerako presidente izateko lehian –ezkerretik bat, Macronen aldeko bi, eskuinetik bat, eskuin muturretik beste bat eta independente bat–. Horrez gain, dozenaka eragilek deiturik, FHB Fronte Herritar Berriaren garaipenaren... [+]


Mondragonen gidaritza hartu du Pello Rodriguezek, taldearen lehiakortasuna ardatz duela

Bilboko Euskalduna jauregian egindako urteroko kongresuan Mondragoneko lehendakariaren errelebo aldaketa irudikatu dute, orain arte taldeko buru izandako Iñigo Ucinek eta hemendik aurrera kargu hori hartuko duen Pello Rodriguezek. Horrez gain, hurrengo urteetarako bide... [+]


Israelek zortzi zibil hil ditu Libanon azken bi egunetan

Horietatik hiru haur siriarrak ziren, eta haien etxearen kanpoaldean jolasean zeudela hil dituzte, NBEak gaitzetsi duenez. Hezbollahk mehatxu egin du Israelgo zonalde berriei eraso egingo diela, Israelek azken egunetan Libanon egindako hilketen ondoren.


Mateo Balbuena borrokalari komunista hil da, 110 urterekin

1934ko Asturiasko Iraultzan, Eusko Gudarostean eta militar faxisten kontrako gerran aritu zen Lezaman bizi zen komunista amorratu eta aktiboa.


Eraso sexistei begira Baionako Herriko Etxeak duen jarrera salatu dute feministek

Baionako festetan errepikaturiko eraso sexistei dagokienez Herriko Etxeak politika eta erantzun eskasak bideratu izana salatu du Ipar Euskal Herriko mugimendu feministak. Herriko kontseiluaren batzarrera sartzen saiatu dira 30 bat lagun, baina ateak hetsirik kausitu dituzte.


Kaleko Afari Solidarioak taldeak botako du txupina Donostiako Aste Nagusi Piratan

'Jalgi belak mastara, eta euskara plazara!' lelopean ospatuko dute Donostiako Aste Nagusi Pirata, abuztuaren 10etik 18ra. 


Dantza utzi du lagunek burla egiten diotelako

Sei urte ditu. Gustura ari zen da dantzan. Baina gurasoek jakinarazi digute utzi egingo duela dantza. Arrazoia? Eskolan burla egiten diote lagunek dantzan aritzeagatik. Sei urte. Eta dagoeneko genero estereotipoen indarkeria sufritzen. Nahikoa da! Gurasoak, eskolak, irakasleak,... [+]


Eguneraketa berriak daude