MAURA ETA AZNAR, BI POLITIKARI BERDINTSU MENDE HASIERAN ETA BUKAERAN
Pep Martí Vallverdú historialariak Antonio Mauraren biografia egiteko enkargua jaso zuen argitaletxe baten aldetik eta berehala ohartu zen mende hasiera eta bukaerako bi politikari eskuindarren arteko zenbait parekotasunekin. Maura kontserbadoreen burua izan zen 1897an Anguiolillok Canovas del Castillo Santa Aguedan (Arrasate) hil ondoren. Gobernu desberdinetan egon bazen ere, birritan egokitu zitzaion gobernuburu izatea. Lehenean, Alfontso XIII.arekin izan zituen arazoen ondorioz dimititu zuen eta bigarrenean (1907-1909) bere errepresio politika zela-eta, oposizioak eta nazioarteko presioak dimititzera behartu zuten. Espainiako erregea aipatu da eta, Pep Martík dioenez, «ezaguna da politikari biek beren erregearekin duten harreman txarra».
Pep Martíren ustez, Aznarrekin batera, XX. mendeko monarkiapeko Espainiaren politikari kontserbadore garrantzitsuena izan da Maura. "Bi politikariek dute izaera autoritarioa, eta zailtasun handia dute aurkaria ulertzeko. Espainiako gizartea zatitu zuen Maurak. Aznarrek bezala, Maurak ahalik eta eskuinenera eraman zuen jadanik eskuintiarra zen alderdia".
Gizarte edota estatu mailako lorpenak zirenetan atzera egiten dute bi politikariek. Espainiako nazio desberdinen kasuan, esate batera, Martiren ustez antzekotasun handia dute: "Biak dira oso batasun zorrotzen aldekoak. Burujabetza edo nortasun nazionalik txikienaren aurkakoak». Maura Mallorcako Palman jaio zen eta katalanez mintzo zen -Aznar ere mintzo ei da katalanez, hori bai, pribatuan-, baina 1907an Espainiako Gorteetan egindako hitzaldian argi esan zien katalanei: "Deszentralizazio administratiboa nahi baduzue izango duzue, baina burujabetza edo nortasun berezirik, inoiz ez". Gure garaira etorriz, Autonomi estatutuek emandako autogobernu mailaren atzerakada nabarmena izan da ia bere sorreratik (LOAPA...), baina 1996an Aznar Gobernura iritsi zenetik atzera egiteko saioak etengabeak dira.
Maura, bere koinatu Gabriel Gamazo liberal ospetsuaren eskutik hasi zen politikan; nafarrek ondo ezagutzen duten politikaria zen Gamazo, 1893an inposatu nahi izan zuen zerga moldearen aurka 'gamazada' ospetsua eragin zuelako.
Gerra eta nazioarteko ikuspegian ere izan zituzten halako antzekotasun batzuk. XIX. mendeko eta XX. mende hasierako gizarte espainiarra jauntxokeria eta gainbehera kutsu handikoa zen; Maurak ahalegin berezia egin nahi izan zuen Europako gainerako herri industrialduen erritmora egokitzeko eta Espainiak nazioarte mailan bere ustez zegokion garrantzia har zezan. Bush eta Blairrekin Aznar zein gustura aritu den ikusita aski da parekotasuna ikusteko. Areago, Maurak Marokon Rifeko gerra izan zuen, eta Aznarrek 2002an Leila edo Perrexil uharteko ‘konkista’ bideratu zuen.
Mauraren kasuan, Rifeko gerraren aurkako altxamendu indartsua izan zen Katalunian eta gobernuburuak errepresio basatiarekin erantzun zuen. Azkenean, honen ondorioz dimititu behar izan zuen. ‘Maura ez’ izan zen gerra haren eraginez gizarte katalanetik espainiarrera hedatu zen oihua. Iraki egin berri zaion erasoan ere ‘Gerrarik ez’ esan da, eta nagusiki Aznarri zuzenduta.
Kubako adibideak ere balio dezake biak erkatzeko. 1892an, Itsasoz bestaldeko ministroa zenean, Maurak autonomi estatutu bat proposatu nahi zuen artean Espainiako kolonia zen Kubarentzat, horrela bertako mugimendu askatzaileak baretuko zituelakoan. Egunotan Aznarren Gobernua eta Kubako Gobernuaren arteko ika-mika gogorra bizi izan da, Kubak, irlaren kontrako neurriak hartzeko Espainiak Europako Batasuna xaxatu duela salatu ondoren.
Pep Martíren aburuz, «biek erakutsi dute gizartea zatitu eta nahasmena sortzeko ahalmena. Boterearen oso ikuspegi kaudillista dute». Garai haietan liberal eta kontserbadoreak txandan aritzen ziren ezer gutxi aldatzen zuten gobernuetan, baina Maurak eskuinera hartutako joera ikusirik, liberalak errepublikarrekin akordioak egiten hasi zirenean iraultzari jokoa egitearen salaketa egin zien liberalei. Aznarrek edo bere aholkulariek, Maura irakurri dutela dirudi azken hauteskunde kanpainan Ezker Batua eta Llamazares «gorri eta komunista arriskutsutzat» jotzen dituenean. Egunotan Madrilgo Komunitate Autonomoko Legebiltzarrean gertatutakoa ikusita hobeto ulertu da jokaldiaren oinarria.
Lege antiterrorista bat ere bultzatu zuen 1908an eta alderdi politikoak eta gune anarkistak erreprimitu zituen, besteak beste talde desberdinak eta egunkariak itxiz. Gaurkora etorriz, aspaldi da indarrean Terrorismoaren aurkako Legea eta honen erabileraren ondorioak ondo ezagutzen dira Euskal Herrian. Egoera borobiltzeko, 2001eko bukaeran PPren eta PSOEren artean bultzatutako Terrorismoaren aurkako Ituna heldu zen eta 2002an Alderdi Politikoen Legea. Ondorioa: Batasuna legez kanpo da eta honen usainik txikiena izan dezakeen edozer hauteskundeetara aurkezteko debekupean. Ikusten denez, Espainiako politikari eskuintiarrak mende hasieran eta mende bukaeran antzera aritu ziren gauza ugaritan.
Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.
Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]
Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]
Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.
Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]
Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]
Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]
Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.
Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.
Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.
Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]
