BASERRIA ZALDITEGI?


2007ko otsailaren 21ean

Zaldia protagonista duten jaiak egiten dira Euskal Herriko hainbat txokotan; azkena, Asteasun egin zen maiatzean, Gipuzkoako Zaldi Eguna. Gaur egun Europan sektorerik garrantzitsuenetariko bat da zaldiarena, hala ere, ezin esan daiteke Hego Euskal Herrian alor honek bizi duen egoera halakoa denik. Ondorioz, eta zaldiak izan dezakeen etorkizuna hobetu asmoz, hainbat talde zaldiaren sektorea bultzatzearren lanean ari da. Juanjo Irazustak, Gipuzkoako Zaldi Egunaren antolatzaileetako batek, adierazitakoaren arabera, "hemen erabat ahaztua dagoen sektorea da. Gure erronkarik garrantzitsuena instituzio eta buruei erabat lantzeko dagoen sektorea dela adieraztea da; herritarrei, berriz, non gauden eta zein garen jakinarazi nahi diegu".

Frantzian autoen industriak baino diru gehiago mugitzen duen alorra da zaldiarena. Animalia honen inguruko apustu eta jokoek, eta zerbitzuek edota baserritarren beharrak asetzeko erabiltzen diren diru kopuruek merkatuaren zati garrantzitsua bereganatzen dute. "Potentzial handia duen sektorea da, Hego Euskal Herrian erabat ahaztua dagoena eta orain artean inolako plangintzarik izan ez duena".

Zaldia elikagai gisa


Zaldiaren industria hainbat modutara garatu daiteke. Elikagai gisa saltzeko aukera izatetik, lanerako lagungarri edota aisialdirako erabili daitekeen animalia baita. Hala ere, zaldiaren erabilera bultzatu nahi dutenek aisialdirako eta kirolerako erabilerak duen baliogarritasuna bultzatzen dute.

- Haragitarako: Frantzia da zaldiaren haragia jaten duten biztanlerik gehien duen herrialdea. Egungo ohiturak aldatzen doazen heinean, zaldia lanerako lanabesa izatetik etxekoa izatera pasatzeak kalte izugarria egin dio industria honi. Etxeetan maskota izaten hasi denetik jendeak ez du zaldi haragirik jaten. Gauza bera gertatzen da Britainia Handian ere, untxiak haur gehienek dituzten maskotak dira, ondorioz, etxe horietan ez da untxirik jaten. Etikoki eta afektiboki oso gertu dagoen animalia da zaldia, eta ondorioz, gero eta gutxiago jaten da haren haragia.
Hala ere, haragi honek besteekiko dituen abantailak aipatu behar dira: hau da, askoz haragi sanoagoa da, bitamina gehiago eta gatz gutxiago du.

- Aisialdia eta kirola: Euskal Herriko mendi eta inguruek turismoa erakartzeko baliagarri bihurtzen dute zaldia. Baserria zalditegi partzial bihurtzeko proposamenik entzuteko aukera dago zaldiaren inguruan lan egiten dutenen artean. Zaldiak bere etorkizunean izango duen betebeharraren arabera zainketa berezia beharko du, eta baserritarrek zainketa hori eskaintzeko aukera izateaz gain, turismoa bertaratzeko erabili ahal izango dute. Hau da, etekina lortzeko modu bat gehiago izango da baserritarrarentzat, eta zaletasuna eskuragarriagoa izango da herritarrentzat. Atzerriko hainbat herrialdetan hain zabaldua dagoen zaldiarenganako zaletasunak zaldiaren industriari esker, turismoa Euskal Herrira erakartzeko modua egingo luke. Kirolari dagokionean, berriz, "Frantzian bigarren kirola da federatuei dagokionean", dio Irazustak. Hala ere, erronka horiei aurre egin ahal izateko, orain artean euskaldunen artean hain zabaldua egon den esamesari aurre egitea beharrezkoa litzakeela dio Juanjo Irazustak: "Zaldia aberatsen, espainolen eta militarren kontua dela esan izan da beti eta hori ez da horrela".

Begibistakoak diren bi irtenbide horien atzean (aisia eta kirola), zeharka bada ere sektore honetan lan egingo lukeen hainbat langile legokeela dio Juanjo Irazustak: "Zaldiaz gain, honen inguruan hainbat sektoreetako ordezkariak daude; lehen sektorearen arloa ukitzen eta jorratzen du honek. Pentsua, lastoa eta belarra produzitu behar dira, eta horiek transformatu, bihurtu ere egin behar dira. Beste hainbat sektore ere ukitzen dira, zerbitzuena, jineteen materialarena, eta zaldiak zaintzen dituztenena, alegia".

Zaldiaren erabileraren bultzatzaileek arlo honek dituen beharrak ere aipatzen dituzte, besteak beste, heziketari dagokiona. Espainian, egun, ez dago zaldiaren inguruan garatutako ikasketa berezirik, ezintasunak dituzten pertsonekin eta zaldiekin lan egiteko titulazioa badagoen arren. "Lasterketatan ateratzen direnak ez dakite gehiegi zaldiez eta guk aurrerapauso bat eman nahi genuke. Jendeari erakutsi egin nahi diogu eskuartean duten animaliarekin egin beharreko lana teknikoki ere ezagutu ahal izateko, gehiago kontrolatzeko; jendeak zaldiak ezagutzea nahi dugu. Ikasketa horiek egiteko laguntzak beharrezkoak izango dira" Juanjo Irazustak esandakoaren arabera.

Euskal arraza
POTTOKA:
Euskal Herriko poney da, Bizkaiko Santimamiñeko eta Gipuzkoako Ekaingo historiaurreko haitzuloetan agertzen dira bere lehenengo irudiak. Azalaren koloreari dagokionez, beltzak, gaztain kolorekoak... izan ohi dira. Ezaugarririk nabarmenenak, besteak beste, azkarrak, landatarrak, sendoak, eta ibiltzeko eta paseatzeko errazak direla da; baserriko lanetan, nekazaritzarako lagungarria izan da orain artean.
Euskal Herri osoan hedatua dagoen arraza honek 986 pottoka ditu erroldatuak. Animalia hau babestu asmoz, hazleen elkarteak egoteaz gain, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiek ugalketa prozesua bultzatzeko bi zentro dituzte. Bestetik, pottokak dituzten herritarrek, Foru Aldundiaren eskuetatik diru laguntzak jasotzeko eskubidea dute.


ASTEKARIA
2003ko ekainaren 22a
Azoka
Azkenak
Mikel Oterori erantzuna

Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]


2025-04-07 | ARGIA
Euskararentzat justizia eskatu dute ehunka euskaltzalek Baionan

EHEk deituta, Baionan manifestazioa egin dute apirilaren 6an. Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia eskatu dute, eta Euskararen Errepublika aldarrikatu. Hilaren 11n EHEko bi kide epaituko dituzte Baionako auzitegian desobedientzia ekintza bat egin izanagatik.


Milaka lagun, etxebizitzaren negozioaren aurka Donostian

Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak deitua, milaka lagun batu dira gaur eguerdian Donostian, “etxebizitzaren negozioaren aurka” eta “etxebizitzarako eskubide unibertsalaren alde”.


2025-04-07 | Ahotsa.info
Hego Euskal Herriko langile eta pentsiodunak kalera atera dira bizi baldintza duinak bermatuko dituzten gutxieneko soldata eta pentsioak eskatzeko

Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak deitutako eta ELA, LAB, ESK, CGT, CNT, STEILAS, ETXALDE eta HIRU sindikatuek babestutako manifestazioak Bilbon, Gasteizen, Donostian eta Iruñean izan dira. Bertan, Euskadiko eta Nafarroako gobernuei eskatu diete zerga eta aurrekontu... [+]


Gasteizko Korda espazio okupatua desalojo arriskuan dagoela salatu dute

Dozenaka auzokidek babesa agertu diote proiektuari igandean. Alde Zaharreko lokala udalaren jabetza da, eta hiru urte dira hainbat eragilek elkarlanean okupatu zutela.


“Aurrez aurre egin zidan tiro, barrabiletan apuntatuta, 30 metro baino gutxiagora”

Bilboko Etxarri II gaztetxearen hustuketan gertatutakoaz hitz egin du Ertzaintzaren jaurtigai baten ondorioz barrabila galdu duen 33 urteko bizilagun batek. Beste zenbait bizilagunekin zegoen han, gaztetxeko kideen elkartasunean, "modu baketsuan".


Astelehenean deklaratuko du Amaia Zabartek, eta buruan ostikoa eman zion ertzainak dio “estropezu” egin zuela

2024ko martxoan jokatu zen Realaren partidu baten atarian zauritu zen foam jaurtigai batekin, eta Donostiako ospitaleko Zaintza Intentsiboko Unitatean ingresatu zuten. Lurrean zela ostikoa jo zion ertzainak adierazi du "estropezu" egin zuela harekin.


Haurrak gara behelaino artean

Ardatzean haur filosofia izango duen Galdera Basatiak podcastak, ez alferrik, haur filosofia tailerretan barneratzeko asmoa du. Horixe hitzeman digu Iñigo Martinezek lehen atal honetan. Podcastaren zimenduak ezarri dizkigu, markoa marraztu, eta, batik bat, haurtzaroaz... [+]


Langileek epaiketari uko eginda, Guardian enpresak xake mate egin du Laudion, urte luzez jokaldia prestatu eta gero

Guardian Llodio fabrikako behargin gehienek epaitegira jotzeko bidea bertan behera utzi ondoren, multinazionalak lortu du nahi zuena: enpresa errentagarri bat ixtea erabateko inpunitatearekin. Ez da egun batetik bestera sortutako estrategia, eta bide luzea izan arren, erabat... [+]


2025-04-07 | Behe Banda
barra warroak
Zutitu berri denari

Testu hau balorazio bilera baten ondorio dela esan genezakeen agian. Ordea, balorazio bilerek sarritan uzten dute aho zapore lehor eta gazi-gozoa. Astearte arratsalde eguzkitsu bat da. 16:53. Balorazio bilerara konektatu, eta erabaki dugu limoizko karamelu bana sartzea... [+]


Lokizaldeako Euskararen Eguna
“Euskara gero eta gehiago entzuten da eskualdean, bereziki gazteen artean”

Aurtengo Lokizaldeako Euskararen Eguna Murieta herrian ospatu dute, larunbatean, goizean hasi eta ordu txikiak handitu arte. Zita garrantzitsua eta gozagarria da Nafarroako Lizarra ondoko eskualdeko euskaltzaleentzako.


2025-04-07 | Iñaki Sanz-Azkue
Suge arrantzalea, errekan barrena

Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]


2025-04-07 | Jakoba Errekondo
Ustezko nekazaritza eta lur lantzea

Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.


Eguneraketa berriak daude