BARRASKILOAK BEZALA
Autokarabanen zenbait ibilbide ia mitikoak dira, batzuetan aukera turistikorik ez dagoen lekuetan barna. Ur eta gas erreserbak begiratu beharra, Europako ibilbide klasiko askotan ez da arazo bat, gaua pasatzeko eta atseden hartzeko prestatutako lekuak baitaude, autokarabanentzat bereziki pentsatuak. Euskal Herrian eta Espainian ez dago halakorik, eta edozein lekutan edo ahal den lekuan pasa ohi da gaua. Toki jakin batzuetan espreski debekatua dago, beste askotan, nahiz eta libre lo egitea orokorrean debekatua egon, toleratua izan ohi da. Kanpinetatik libre ibiltzen den edonork, jakina, oharkabe pasaz ingurua aurkitu duen bezala edo garbiago utzi behar du, are gehiago etxetxoa naturaren erdian paratu badu.
Europako beste herrietan, Kanadan eta Estatu Batuetan bidaiatzeko modu hau ia legendarioa da. 2001ean, Europan ia 60.000 autokarabana saldu ziren; gure mugetatik kanpo, aisialdirako aukera honen inguruko merkatua, baita bigarren eskukoa ere, oso zabala da eta erabat finkatua dago.
Gurpildun etxetxoa kokatuko duzun leku batera iristean, lehenengo lana horizontala bilatzea izaten da, furgoneta maldan dagoela egotea nahiko deserosoa baita. Horretan laguntzen dute gurpilentzako takoek. Lo egiteko leku ona bilatzea erraza edo zailagoa izan daiteke zonaren arabera. Guretik gertu, Frantzia oso egokia da furgonetan bidaiatzeko, aparkaleku asko baitago, herrixketan ere bai, iturri eta komun publikoekin. Gurean apenas dago komun publikorik. Askotan furgonetazaleak aparkaleku berean elkartzen dira gaua pasatzeko. Denetariko jendea izaten da; autokarabana handietan jubilatu asko edo familiak haurrekin ibiltzen dira, "camper"etan jende gazteagoa, askotan zaletasunen bat duena, mendizaleak, eskiatzaileak, piraguistak, surfistak... Aparkalekura bizilagunen bat iristen bada, gauza berak egingo ditu, horizontala bilatu eta gurpildun etxea ondo paratu. Honela, furgonetazaleen artean erraz sortzen da elkarrizketa: «nondik zatoz, nora zoaz, nola daukazu furgoneta barruan montatua, nolako motorra duzu», bakoitza bere "makinaz" hitz egiten... Gero, etxetxoko kortinak itxi eta norberak bere bizimodua egingo du. Ondoko furgonetakoak gau baterako bizilagunak izango ditugu.
Autokarabana estandar berri batek 24.000 euro inguru balio ditzake (gama altukoek 50.000), eta nahiko ongi ekipatua dator fabrikatik: espazioa izugarri aprobetxatua, insonorizatua eta isolamendu termiko onarekin; dutxadun komuna du eta hozkailudun sukaldea. 80 bat litroko erregai depositoa izan ohi dute, 100 bat litroko ur garbi depositoa eta ur zikinentzako beste deposito bat, eta sukalderako eta ur beroa lortzeko, gas bonbona bat.
"Kaputxina" motako autokarabanak (ezagunena) gidatze-kabinaren gainean ganbaratxo bat dauka. Hor bi lagunentzako ohe bat dago, eta gainerako espazioan gehienez beste bost lagunek lo egin dezakete. Hauek dira arruntenak, baina aerodinamika txarrena daukatenak ere bai. Beste batzuek ez dute kabinaren gaineko ganbararik, honela altuera txikiagoa dute eta kanpoko itxura gainera dotoreagoa da. "Camper" delako furgoneta mota, kontzeptu desberdin samarra da. Berez garraiorako furgonetak dira, karga-konpartimendua bizileku gisa egokitua dutenak.
Kanpotik apenas nabaritzen da furgoneta hauen barruko erabilera eta horrexegatik askok eguneroko ibilgailu gisa ere erabiltzen dute. Barruan leku gutxi eduki arren, beste autokarabana handiagoek bezalako zerbitzuak izan ditzakete eta bi pertsona oso ondo molda daitezke bertan. Merkatuko aitzindari den Volkswagen etxeko California Coach modeloa da ezagunena, baita Mercedes etxeko Vito Marco Polo modeloa ere, azken hau oraindik ez da hemengo merkatuan sartu. Biak fabrikatik Westfalia-ren barruko ekipamenduarekin datoz. Garraio-furgoneta industrialak ere erabiltzen dira, Ford Transit, Renault Traffic, Citroën Jumper eta tankerakoak. Gero eta handiago, barruko erosotasunean irabazten da, baina eguneroko erabilerarako maneiukortasuna eta gidatzean estabilitatea galtzen dira. Motor motaren arabera, autobideetan edozein auto arrunten abiaduran ibiltzen dira, soilik bide txikiagoetan bihurguneak hartzen ohitura hartu beharra dago, orduan furgonetaren neurriak eta zama nabaritzen baitira. Diesel batek 100 kilometroko bederatzi litro inguru kontsumitzen du. Furgoneta industrial oinarrizko batek 12.000 eurotik aurrera balio du.
Honelako batean hiru eta lau pertsonak ere luze-luze lo egin dezakete, batzuei jartzen zaien sabai handituari esker bi ohe bikoitz lortzen baitira. Zenbait lekutan, altuerak badu garrantzia: furgoneta-turismo asko egiten den inguruetan, bi metrotik beherakoak bakarrik sar daitezkeen aparkaleku asko izaten da. Bi metrora artekoek ere, autobideetan kotxeek bezala ordaindu ohi dute.
California kategoria honetako furgoneten artean ia mitikoa da. Volkswagen furgonetak tradizio handikoak dira bidaiarien artean; horrelako ibilgailu txiki batean gustura bidaiatzeko imajina daitezkeen detaile guztiak ditu, bidaiatzeko sortua baita. Atentzioa gehien deitzen duena, sabai altxagarria da. Bi aukera ematen ditu gorantz altxa daitekeen sabaiak: batetik, furgoneta barruan zutik kabitzea (sukaldean aritzeko edo janzteko...); bestetik, goiko ohe bat edukitzea, non bi pertsona nagusik eroso lo egin dezaketen. Umeen gozamena izaten da goiko "logela" honetan lo egitea... Alde txarra zera da, hotz egiten duenean oihalak ez duela askorik isolatzen, ezta zaratetatik ere. Gainera, euria denean, oihala lehortu egin behar da gero.
Gidari eta kopilotoaren eserlekuak biratu egiten dira furgonetan espazio handia irabaziz, honela atzeko eserlekuarekin eta tartean mahaiarekin lau pertsonentzako "jangela" eratzen da. Sukaldea gas bonbona batekin dabil. Bonbona furgonetaren atzealdean dago eta ihesen bat izatekotan gasa furgonetatik kanpora atera dadin segurtasun-sistema bat du. Sutegiaren ondoan ur garbien depositotik ponpa txiki baten laguntzaz ura hartzen duen arraska dago eta erabilitakoa ur zikinen depositora bideratzen da. Bestalde, bateriatik elikatzen den hozkailu bat dago. Furgoneta industrialak fabrikatik bateria bakarrarekin etortzen badira ere, autokarabanek eta bidaiarako furgoneta txikiek ere, bi bateria independiente izaten dituzte, bata motorrarentzat, eta bestea argi, hozkailu eta berogailuaren beharretarako. 12v-ko instalazio elektrikoa denez, 220v-rako bihurgailuak erabiltzen dira bateriara bestelako aparailu txikiak entxufatu ahal izateko. Honek hainbat egunetan autonomia osoz ibiltzeko aukera ematen du.
Furgonetazale asko udaz gainera neguan ere bidaian ibiltzen direnez (eski garaian adibidez), ibilgailuaren motorretik independientea den berogailua instalatu ohi dute. Ibilgailuaren erregaiarekin eta bateria auxiliarrarekin funtzionatzen du, eta noski, ibilgailua erregairik gabe ez geratzeko sistema bat dauka. Furgoneta barrua (eta motorraren zirkuitua) ongi berotu arren, berogailu hauek oso gutxi kontsumitzen dute (litro bat gasoil zortzi ordutan gutxi gora behera). 600 eta 1.000 euro artean kostatzen da.
California eta Vito Marco Poloren antzeko ekipamendua neurri egokiko edozein furgonetari egokitu ahal zaio. Horretara dedikatutako enpresaren batera joz, garraio-furgoneta arrunt bat, lau gurpildun etxetxo mugikor batean bihurtzen dizute. Ibilgailuaren neurri eta formek ahalbidetzen badute, ohe tolesgarri bat, armairuak eta sukaldea egokitzen dituzte barruan, eta furgoneta handienetan, komuna eta dutxa ere bai; ur eta gas instalazioak jarri eta nahi izanez gero, sabai altxagarriak egin ere bai. Karga-konpartimendua hutsik duen furgoneta baten ekipamendu oinarrizkoena (1,90 x 1,60 m-ko ohea eta mahaia) 2.500-3.000 euro kostatzen da; sabaia altxagarri bihurtzea, beste 3.000 euro inguru. Askok, hala ere, furgoneta hutsa erosi eta beraiek egokitzen dute: kortinak josi, ohea egiteko plataforma jarri, tapizatu...
Hamahiru urte pasa ditu preso Atristainek, iragan abendutik hirugarren graduan zegoen eta martxoaz geroztik zigorra etxean betetzen ari zen kontrol telematikoarekin.
Hirugarren kokatu bada ere, pozik izatekoa badu eskuin muturreko RNk: inoiz baino azkarrago da Frantziako Legebiltzarrean –2017an zortzi diputatu zituen, 2022an 88 eta orain 143–. Bere hauteslegoa azkarki emendatuz doan heinean, anitzez zabalagoa du oinarria:... [+]
Jipoia uztailaren 11ko gauean izan zen Euskaldunen plazan, eta biktima gauean bertan ospitaleratu zuten Euskal Kostaldeko Ospitalean, Baionako prokuradore Jerome Bourrierrek informatu duenez. Atxilotutako gizona behin-behineko espetxealdian dago, Baionako fiskaltzak eskatuta,... [+]
Ostegunean, 18:15ean irekiko dute Izaskun Arrue Kulturgunea (IAK), Gasteiz Antzokia eta Euskararen Etxea batuko dituen egitasmoa. Ekainean udalarekin 2024ko hitzarmena sinatu zuenetik Lazarraga Kultur Elkarteak lehenbailehen ireki nahi izan du kultur-gunea. Irekiera ekitaldiaren... [+]
20 urte bete ditu gaur-edo gure blog-komunitateak, Eibar.org webguneko blogak. Interneteko euskal munduaren historia txikiaren parte bat. 1998an Eibartarrak posta-zerrenda sortu zen. 1998-2000 tartean, halaber, webgune probisional estatiko gisa ibili zen martxan Eibar.org-en... [+]
Sei hautagai dira Frantziako Legebiltzarrerako presidente izateko lehian –ezkerretik bat, Macronen aldeko bi, eskuinetik bat, eskuin muturretik beste bat eta independente bat–. Horrez gain, dozenaka eragilek deiturik, FHB Fronte Herritar Berriaren garaipenaren... [+]
Bilboko Euskalduna jauregian egindako urteroko kongresuan Mondragoneko lehendakariaren errelebo aldaketa irudikatu dute, orain arte taldeko buru izandako Iñigo Ucinek eta hemendik aurrera kargu hori hartuko duen Pello Rodriguezek. Horrez gain, hurrengo urteetarako bide... [+]
Horietatik hiru haur siriarrak ziren, eta haien etxearen kanpoaldean jolasean zeudela hil dituzte, NBEak gaitzetsi duenez. Hezbollahk mehatxu egin du Israelgo zonalde berriei eraso egingo diela, Israelek azken egunetan Libanon egindako hilketen ondoren.
1934ko Asturiasko Iraultzan, Eusko Gudarostean eta militar faxisten kontrako gerran aritu zen Lezaman bizi zen komunista amorratu eta aktiboa.
Baionako festetan errepikaturiko eraso sexistei dagokienez Herriko Etxeak politika eta erantzun eskasak bideratu izana salatu du Ipar Euskal Herriko mugimendu feministak. Herriko kontseiluaren batzarrera sartzen saiatu dira 30 bat lagun, baina ateak hetsirik kausitu dituzte.
'Jalgi belak mastara, eta euskara plazara!' lelopean ospatuko dute Donostiako Aste Nagusi Pirata, abuztuaren 10etik 18ra.
Sei urte ditu. Gustura ari zen da dantzan. Baina gurasoek jakinarazi digute utzi egingo duela dantza. Arrazoia? Eskolan burla egiten diote lagunek dantzan aritzeagatik. Sei urte. Eta dagoeneko genero estereotipoen indarkeria sufritzen. Nahikoa da! Gurasoak, eskolak, irakasleak,... [+]
Autobus-geltokiko parkingean txosnak jartzea debekatu du Lizarrako Udalak. San Benitora lekualdatu nahi ditu, baina Festagirok uko egin dio inposaketa horri. Emakumeentzat leku arriskutsua dela, udalak herriko eragileak jaietako dinamika sozialetik urrundu eta isolatu nahi... [+]
Iñaki Iurrebaso soziolinguistak euskararen egungo egoeraren argazkia egin du Baionan iragan zen Hizkuntz politikari buruzko ikastaroan, muga-gaindiko ikastaroen kari.