Joan den otsailaren 19an «Euskaldunon Egunkaria»ren azken alea egin zuen bertako lan taldeak. Otsailaren 20an, goizaldean, «Egunkaria»ren itxiera operazioa burutu zen. Ordu batzuk geroago langileak berriro lanean ziren. Biharamonean euskarazko egunkari bat kalean egotea beharrezkotzat jo zuten eta, 21 goizean, «Egunero» monografikoa kalean zen. Gerora, «Egunero» 32 (batzuetan 36) orrialdetara iritsi da, baina badakite ez dela gainerako egunkarien, «Egunkaria»ren, mailara iristen. Hasieratik garbi zuten «Egunero» parentesi bat baino ez zela.

Parentesiari amaiera emateko bi aukera zeuden. Berriz ere «Egunkaria» kioskotan jartzea, bata. Baina sumarioa sekretupean, «Egunkaria» gutxienez sei hilabetez itxita... Kasuak ez du itxaropenerako biderik zabaltzen eta bigarren aukerari, hots, proiektu berri bati ekin zioten. Proiektuaren emaitza hil honen bigarren hamabostaldian, oraindik zehazteke dagoen datan, izango da kalean.

Proiektua abian jartzeko, «Euskaldunon Egunkaria»ko langileek enpresa bat sortzea erabaki zuten: Euskarazko Komunikazio Taldea S.A. Horretarako langileek 60.350 euro jarri zituzten, S.A. bat sortzeko beharrezkoa den gutxieneko kapitala, hain zuzen. Enpresa sortu zen egun berean langileen akzioak gerora fundazio batera bideratuko zirela erabaki zen. Fundazioa egin gabe dago oraindik, baina bere funtzioa euskarazko komunikazioa eta oro har euskal kultura garatzea izango dela aurreikusten da. «Egunkaria»ko langile ohiek garbi utzi nahi izan dute ez direla enpresaren jabe izango, dirua jartzeko urrats hori soilik prozesua abian jarri ahal izateko eman dutela. Bilera berean 5 milioi euro arteko kapital anpliazioa ere erabaki zen eta kopuru hori lortzeko kanpaina ere abian jarri dute.

Oraindik erabakitzeke dago egunkari berriaren izena. Froga eta ideia batzuk badituzte eta ekainaren 14an, Donostiako Belodromoan egingo den jai erraldoian, jakinaraziko dute. Baina lehenago, administrazio kontseiluak onartu beharko du izen berria. Zuzendaria ere administrazio kontseiluak onartua izango da, bere izena jakinarazi baino lehen.

EKTSAren administrazio kontseiluak Egunkaria S.Akoa izango du oinarri. Kasuan inputatu eta espetxeratutako batzuk proiektuan bigarren maila batean lanean jarraitu nahiko luketela esan dute, lasaitasun pertsonalagatik. Baina lehengo gainerako kideak administrazio kontseilu berrian ere izango dira. Horrez gain euskalgintza, enpresa eta kooperatiba munduko hainbat pertsonekin hizketan aritu dira, administrazio kontseiluaren aniztasuna bermatu asmoz. Ixtear dago administrazio kontseiluaren osaketa, lehengo izenez gain bospasei izen berri izango dituen zerrenda.

«Egunkaria»ren itxieraren ondoren, garbi geratu zen gizarteak itxiera gaitzetsi duela eta euskarazko egunkaria kalean egotea eskatzen duela. Egunkari berriaren proiektuan dihardutenek garbi zuten aldeko giro horri eutsi behar ziotela, denborarekin gauzak hoztu egiten direla eta garrantzitsua zela uda ez pasatzen uztea proiektua kalean ipini gabe.

Uda baino lehen egunkaria bera eta hiru gehigarri jarriko dira abian: udako gehigarria, haurrei zuzendua eta igandetakoa. Urrian, lehen «Egunkaria»k zituen gainontzeko gehigarriak ere egitea aurreikusten da. Baina bigarren fase hau kapital anpliazioak baldintzatuta egongo da.

Izenaz gain, maketazioa ere aldatuko da egunkari berrian. «Egunkaria»k berak , 13 urtetan, behin baino gehiagotan aldatu zuen bere itxura. Orain asmoa eboluzio horretan egin den onena bildu eta maketa hobetua eskaintzea da.

Berrituko ez dena «Egunkaria»ko kazetari taldea da. «Egunkaria»ko lan taldea baldintza ezberdinetan lan egiten ohitu da azken 13 urtetan. Hasieran baldintza zailagoetan, egoera normalizatuan itxiera baino lehen... taldea sendotuz joan da urtez urte. Orain euren erronka «Egunkaria»k zuen mailari eustea eta aurrerantzean hobetzea izango da. Azkenean, proiektu berriaren barruan alderdi periodistikoa eurentzat gauzarik errazena izango dela diote.

Kazetal alorrean arazorik aurreikusten ez duten arren, kontuan izan behar da 13 urtetan «Egunkaria»n bildutako dokumentazio eta argazki artxibo zabala Entzutegi Nazionalaren esku dagoela. Kazetariek horretan hutsetik hasi beharko dute.

Eta hutsetik hasi beharra dago, halaber, egoitzak, altzariak, ordenagailuak, programa informatikoak, telefonoak... lortzeko. Del Olmo epaileak agindutako itxieraren ondoren, Baionako egoitza izan zen zabalik geratu zen bakarra. Egoitza nagusia orain ere Andoainen egongo da, Martin Ugalde Kultur Parkean, aurreko erredakzioaren parean. Gainera, lehen bezala, Gasteiz, Bilbo eta Iruñean egoitza bana zabalduko dute, Baionakoaz gain. Hasieran behintzat, egoitza horiek alokairuan hartuko dituzte.

Egunotan ari dira egoitzak atontzen. Andoaingo egoitza nagusian, esaterako, duela bi aste altzariak dagoeneko ipinita zeuden. Telefonoak joan den astean ekarri zituzten, eta pasa den ostegunean ordenagailu berriak iritsi eta erredakziora igo zituzten. Horrek guztiak, lanaz gain, ahalegin ekonomiko handia eskatzen du eta ezinbestekoa egiten du kapital anpliazioa hasierako inbertsioei aurre egiteko.

Baina beste diru iturri batzuk ere izango ditu euskarazko egunkari nazionalak. «Egunkaria»ren 11.000 harpidedunek, «Egunero» jaso duten moduan, produktu berriaren harpidedun izaten jarraituko dute. Gainera, itxieraren ondoren lortutako 5.000-6.000 harpidedun berriak ere hor dira.

Horrez gain, lehen bezala diru laguntza publikoak proiektu berriarekin ere jasotzea aurreikusten da. Diru laguntzak jasotzeko baldintza batzuk eskatzen dira eta egunkari berriak bete egingo ditu. Publizitatea ere diru iturri izango da. Autofinantzazioa %70-75ekoa izango dela aurreikusten da. Baina ezin da aurreikusi publizitate eskaera nolakoa izango den eta hortik zein kopuru iritsiko den, eta diru laguntza publikoaren kopurua ezagutzeko itxaron egin beharko da. Horiekin guztiekin zer gertatuko den zehatz ez jakiteak altxortegi arazoak sor ditzake. Ekainean egunkaria kioskotan egon dadin, hasierako inbertsioari aurre egiteko, kapital anpliazioaren erdia, 2.500.000 euro, hil honetarako beharrezkoa izango dela uste dute. Urte amaiera bitarteko ohiko jardueren gastuak (inpresioa, banaketa, soldatak...) 3.500.000 eurotara iritsiko direla aurreikusi dute.

5 milioi euro arteko kapital anpliazio ezinbestekotzat jota, akzioak eskuratzeko kanpaina jarri zen abian maiatzaren 4an. 50 eta 300 euroko akzioak ipini dituzte salgai. Ohiko akzioekin alderatuta, kopuru txikiak dira horiek, baina «Egunkaria»ren itxierarekin jende asko hurbildu zaiela ikusirik, proiektu berrian ahalik eta jende gehienak parte har dezan erraztasunak eman nahi izan dituzte guztien eskura dauden akzioak eskainiz.

Beste motatako akzioak ere eskuragarri jarri dituzte instituzioentzat. Erakunde publikoei euren aportazioa diru laguntzen bidez egitea planteatu ohi zaie, baina hauek dirua akzioen bidez jarri nahi izanez gero, 1.000 euroko akzioak jarri dituzte salgai, akziodunen batzarrean boto eskubiderik izango ez duten akzioak.

Gainera akzioak eskuratzeko orduan muga bat ipini da, inork kapital osoaren %1,2 baino gehiago izan ez dezan. Proiektua anitza eta herritarra izan dadin, enpresaren jabetza esku gutxitan gera ez dadin bermatu nahi dute neurri horrekin.

Akzioak hiru bidetatik banatzen ari dira. Batetik, 635 733 385 eta 635 733 368 telefonotan daude eskuragarri. Internet bidez ere lor daitezke www.ektsa.net helbidean. Hirugarrenik, Herri Batzordeen bidez ere banatzen ari dira akzioak.

Herri Batzordeak «Egunkaria» itxi eta berehala sortu ziren Euskal Herri osoan, toki askotan euren kabuz eta beste batzuetan «Egunkaria»ko langileek bultzatuta. Azkenean sare zabal bat sortu da eta, «Egunkaria»ren sorreran ere funtsezkoak izan zirela ikusita, kanpaina laguntza handia eskain dezaketela ikusi dute.

Kanpaina hasi eta bi astera 500.000 euroko kopurua gainditu zen saldutako akzioetan. Joan den asteko azken datuak 800.000 eurotatik gertu zeuden. Orain arte, akzioak Internet eta telefono bidez saldu dira gehienbat, baina kopuru handienak Herri Batzordeetatik etorriko direla espero dute. Orain artean, Herri Batzordeak materiala eta informazioa banatzen aritu dira. Horregatik, hemendik aurrera eta datozen bi asteetan espero da emaitzaren zati garrantzitsuena. Berez, kapital anpliazioak urtebeteko iraupena izango du, baina behin eta berriro azpimarratzen denez, kopuru osoaren erdia, 2.500.000 euro, asteotan bildu behar da ezinbestez.

Akzio salmentaren lagungarri, hainbat ekitaldi burutzen ari da «Berria Berri» kanpainaren barruan. Maila nazionalean, esaterako, «Hitza eta doinua» ikuskizunaren saioak egin dira Beran, Laudion, Bilbon eta Donibane Garazin. Horrez gain, Herri Batzorde bakoitzak bere herrian modu guztietako ekitaldiak antolatu ditu. Euskarazko Komunikazio taldetik Herri Batzordeak koordinatzeko lana egiten bada ere, ekitaldi horien antolaketa bakoitzaren esku geratu da.

Ekainaren 14an Donostiako Belodromoan jai erraldoi bat burutuko da, Herri Batzordeetan lanean dihardutenek hala eskatuta. Kanpainaren amaiera eta proiektuaren aurkezpen ekitaldia izango da eta bertan jakinaraziko dute egunkari berriaren izena.

«Berria berri» kanpainak, ordea, ez dio soilik diru beharrari erantzuten. «Egunkaria» itxi eta berehala komunikabide horren pluraltasunaren inguruan sortutako eztabaidari ere erantzuten dio. Azken asteotan komunikabideetan behin eta berriro entzun eta irakurri dugun Koldo Izagirreren testuak honela dio: «Euskaldunagoa? oso zaila dago. Independenteagoa? Ez da erraza. Pluralagoa? Zein bezain plurala? Hobea? Hoberena zen. Baina hobetuko dugu». Euskal Herriko komunikabideen artean sentsibilitate ezberdinei leku gehien egiten ziena «Egunkaria» zela esanez erantzun zuten eta zabaltasunaren eztabaida hura faltsutzat jo zuten. «Egunkaria» herritarrek sortu zutela gogorarazi nahi izan dute eta proiektu berria ere herritik sortuko dela azpimarratu. Eztabaida itzalita dagoela, bat egiten dute Miren Azkarate Kultura sailburuak behin eta berriro esan duenarekin, alegia, instituzioak ez daudela egunkari eta aldizkariak sortzeko, herritik sortzen diren proiektuak diruz laguntzeko baizik.

«Egunkaria»k zuen helburu berberarekin sortuko da proiektu berria, lan talde berdinarekin, antzeko administrazio kontseiluarekin... Hura itxi bazuten, ez al dute berria ere itxiko? Itxierak arrazoi politikoak izan zituen eta, hortaz, berriz gertatuko ez denik ezin da bermatu. Egunkaria Sortzenek bildutako dirua ETAk jarritakoa zela egotzi diete. Horregatik dirua ipintzen ari den ororen izen abizenak zorrotz biltzen ari dira. Horrelako neurri txikiak hartuta ere, edozer gauza gerta litekeela badakite, baina ez dute horri begira egon nahi. Proiektuarekin aurrera egin eta mezu positiboa zabaldu nahi dute.

Eta eurek ere mezu positibo bat jaso dute gizartearengandik azken hilabeteetan. Gizarteak bere haserrea agertu zuen itxieraren aurrean. Baina baita euskaraz irakurtzeko nahi bat dagoela ere. Euskarazko produktuek dituzten mugaz hitz egiten da beti. Muga horiek gainditzeko aukera zabal daiteke orain.