EUROPAKO BATASUNAK LUR JOTA UTZIKO DU NEKAZARITZA FAMILIARRA


2007ko otsailaren 21ean

Euskal Herriko nekazariek eta abeltzainek, azken bolada honetan, mobilizazioen egutegi progresibo bat daramate, beren sektorea defendatzeko eta Nekazaritza Politika Bateratuaren (NPB) kontra. Europako Batasunak multinazionalen alde eta nekazaritzako esplotazio familiarren kontra ezarri nahi duen politika horrek esplotazio askoren desagertzea ekar dezake. Azken asteotan, esne-produkzioko prezio hobeak lortzeko helburuan zentratu dituzte mobilizazioak. Horretarako, prezio duinak aldarrikatu dizkiete sektoreko industriei.

Europako beste hainbat tokitan ere gertatzen ari diren mobilizazio horiek, Euskal Herrian, EHNE, UAGA eta UAGN sindikatuak ari dira bultzatzen. Azken asteotan, mobilizazioak areagotu egin dira, zeren azken urratsak egiten ari baitira Franz Fischler komisarioak aurkeztutako NPBren erreforma burutzeko. Europan eta Euskal Herrian, maiatzaren 8an, 9an eta 10ean izan ziren mobilizazioak, eta Europa osoko mobilizazio orokor bat ere izan zen maiatzaren 24an. Hilaren 12an eta 13an, Nekazaritzako Kontseiluaren bilkura informal bat egin zen Grezian, erreforma zehazteko. Aste honetan bertan, maiatzaren 26an eta 27an, beste bilkura bat egin du Nekazaritzako Ministroen Kontseiluak, eta zehaztua utzi dute erreforma. Azkenik, Europako Kontseiluak ekainaren 20an emango bide dio argi berdea erreformari.


Multinazionalen neurrira egindako politika

Euskal Herriko nekazaritza sindikatuetako arduradunek diotenez, Europako Parlamentuak egindako proposamen berriak ez die erantzuten Euskal Herriko nekazarien eta abeltzainen arazoei, ez eta kontsumitzaileenei ere, zeren "multinazional handien neurrira" egin baitu. Haien iritziz, NPBren erreforma Europako Batasunaren nazioarteko interesei bakarrik zor zaie, zerbitzu publikoak liberalizatzeko eta pribatizatzeko helburua baitu, gero Munduko Merkataritza Erakundearen (MME) esparruan egingo diren negoziazioetan sartzeko. Ondorioz -gaineratzen dute Euskal Herriko sindikatu agrarioek-, erreforma horrek hondamendira eramango du Euskal Herrian dugun nekazaritzako sistema, "guztiz bateraezina baita guk defendatzen dugun nekazaritza sozialeko ereduarekin, eta aktibo agrarioen galera nabarmena ekarriko baitu". Testuinguru horretan, Euskal Herriko sindikatu agrarioek aditzera eman dutenez, krisi sakonean dago sektore hori. Izan ere, baldin Europan urtean 200.000 esplotazio agrario desagertzen badira, Euskal Herriko kasuan, "egunero desagertzen da nekazaritzako esplotazio bat".

Euskal Herriko sindikatu agrarioen arabera, NPBren oraingo erreformak zona produktiboenetako nekazaritza indartzen du, produzitzeko zailtasun handienak dituztenen kaltetan. Laguntzen banaketa litzateke krisia larriagotuko lukeen neurrietako bat, laguntzak ez liratekeelako produkzioari lotuak izango, baizik eta historikoki jasotakoaren arabera banatuko lirateke, produzitu edo ez. Horrela, betikotu egingo litzateke gaur egun indarrean dauden laguntzen banaketa bidegabea, zeinen ondorioz produktoreen %20k zenbateko guztiaren %80 jasotzen baitute. Euskal Herriko sindikatu agrarioen aburuz, hori ez da zilegi, laguntzek zona sozialki ahulenetako nekazari familiarrak faboratu behar lituzketelako. Hartara, produkzio eredu iraunkor bat bultzatuko litzateke, oraingo produktibismo erabatekoaren aldean.

Fischler-ek proposatzen dituen tresna berriek -laguntzak banatzea eta modulatzea edo desagertu arte murriztea- areago indartuko dute nekazaritza eredu intentsiboa, produktibista eta esku gutxietan kontzentratua, eta, horrela, finkatu egingo dute produktore handienei eta faboratuenei mesede egiten dien bidegabekeria historikoa.


Prezioen beheratzeak larritutako egoera

Euskal Herriko nekazaritzako eta abeltzaintzako sektorea bere larrutik ari da nozitzen esnearen prezioen beheratzea. Sektorearen egoera egunetik egunera kritikoagoa da, eta are gehiago larrituko da baldin esne industriek are gehiago beheratzen badituzte produktoreei ordaintzen dizkieten prezioak. Iaz bertan, prezioak 4 zentimo gutxitu ziren, eta litro esnea, batez beste, 0,29 euroan geratu zen. Orain, esne industriak prezioak berriro jaistearekin mehatxatu du. Prezio horiek gorabehera, kontsumitzaileek 0,69 euroko prezioa pagatzen dute batez besteko. Alegia, irabazi-marjina %156koa da. Horrela ondorioztatzen da Espainiako Estatuko Nekazari eta Abeltzainen Koordinakundeak (COAG) egindako azterketa batetik.

Euskal Herriko sindikatuetako ordezkarien arabera, litro esnea produzitzearen kostua 0,26 eta 0,27 euro bitartean dago. Beraz, abeltzainek dirua galdu zuten iaz esne produkzioarekin. Zehazki, esnegintzako sektoreari 21 milioi euro baino gehixeagoko galera ekarri ziola diote. EHNE sindikatuak, azkenaldian, litro esnea gutxienez 0,33 euro pagatzeko eskatu izan du.

Esplotazioak amortizatzeko gastuak eta batez besteko soldatak alde batera utzita, milioi erdi bat litro produzitzen dituen abeltzain batek 9.000 euroko diru sarrera lortzen du urtean. Diru kopuru horrek nekez berma dezake sektoreak defendatzen dituen kalitateko parametroak eta gutxieneko errenta mantentzea. Sektoreko sindikatuek diotenez, eskatutako berme prezio berria (litroko erreklamatutako 33 zentimo horiek) inolako arazorik gabe bereganatu lezake industriak, kontsumitzaileei prezioak goratu gabe. Beraz, sindikatuen iritziz, esne industriek prezioei aplikatu nahi dizkieten beherapenak ez du inolako zentzurik, ezen esne eskaria etengabe ari da hazten merkatuan. Kontsumitzaileek ordaintzen dituzten prezioak, ordea, ez datoz bat abeltzainek kobratzen dituzten prezioekin.

Esnegintzako esplotazioen desagertze azkarra
Euskal Herriko nekazaritzako eta abeltzaintzako sektorea agonian da, eta, haren bilakaera negatiboa neurri drastikoekin geldiarazi ezean, Euskal Herriko esnegintzako esplotazio gehienak, azkenean, desagertu egingo dira. Gogorarazi beharra dago azken hamarkadan eta prezio politika horren ondorioz, Euskal Herriko esnegintzako esplotazioen %83 baino gehiago desagertu direla. Produktoreek, bizkitartean, prezioak epe ertainera eta luzera aurreikusi ezinik jarraitzen dute, inolako bermerik ez dutela.

Konparazio batera, Nafarroan, Euskal Herriko sindikatuek emandako datuen arabera, behi esneko esplotazioen hirutatik bi desagertu dira joan deneko hamabost urte honetan. Euskal Herriko probintzia horretan orduan ziren 1.500 inguru abeltegietatik, orain apenas irauten duten 478k. Besterik gabe, aurtengo urtarriletik martxoaren erdialdera bitartean bertan, esnegintzako beste 22 esplotazio itxi dira. Bizirik dirauten abeltegien %23 tamaina urrikoak dira (50.000 litro baino gutxiagoko produkzioa); ganadutegien %32k, berriz, urtean 300.000 litro baino gehiago produzitzen dute. Iaz, sektoreak, urtean 173 milioi litro esne produzitzen baititu Nafarroan, 8,7 milioi euro galdu zituen, litro esnearen prezioa 4 eta 6 zentimo bitartean beheratzearen ondorioz. Enpresek esne produktoreei ordaintzen dieten prezioak apenas estal ditzakeen produkzio gastuak.

Egoera, horrela, ezin iraunezkoa gertatzen zaio nekazaritzako sektoreari, bizirik irauteko ari baita borrokan. Esnearen prezioa, 1994tik hona, %6,9 igo da produktoreentzat. Epe horretan bertan, igoera %18koa izan da kontsumitzaileentzat, eta KPIa %32 hazi da denbora berean. Sektoreko sindikatuek, datu horiek ikusita, galdera hau egiten dute: Non dago litroko ordaintzen dizkiguten 29 zentimoen eta kontsumitzaileek pagatzen dituzten 66 zentimoen arteko aldea? Nork eta zer justifikaziorekin hartzen ditu beretzat?


Azkenak
Orkatz Gallastegi preso politikoak EPPK utzi du

Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.


2024-12-24 | Julene Flamarique
Airearen kutsadurak 1.270 heriotza eragin zituen 2022an EAEn, Europako Ingurumen Agentziaren arabera

NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.


Turkiak 120 argitalpen kurdu debekatu ditu azken hiru asteetan

Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.


Garraio publikoa doan izango da 12 urtez azpikoentzat, duela bi urte bideragarria ez bazen ere

Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.


Amaya Zabarte zauritu zuten ertzainen arduradunak identifikatu nahi ditu epaileak

Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.


Santa Klausen ejertzito antikapitalista

Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]


Eski estazioetako festibaletan kutsadurak goia jotzen du

Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]


2024-12-23 | Estitxu Eizagirre
Jaurlaritzak onartu duen planaren aurka mobilizatu da EH Bizirik
“Egungo eredu kapitalista gainditzea ezinbestekoa da larrialdi ekologiko eta energetikoari aterabide bat aurkitzeko”

Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]


2024-12-23 | ARGIA
Hiru lagunek osatutako lehendakaritza izango du Seaskak

Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.


2024-12-23 | Julene Flamarique
Vidalina Morales, nekazaria eta ekintzailea
“Kaleetan gerra tankeak ikustea normalizatu dugu, gerran egon gabe ere”

Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]


2024-12-23 | Julene Flamarique
Emakumeak nola bortxatu aholkuak partekatzeko 70.000 partaideko Telegram kanal bat atzeman dute Alemanian

Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]


2024-12-23 | Ahotsa.info
“HTX-k bukatzen du bere zikloa, baina oraindik daude borrokatzeko eta aldarrikatzeko motiboak”

HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.


Hegoaldean 222 milioi euro gastatu dira Espainiako Loterian, sarietan jasotakoa baino bost bider gehiago

Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]


2024-12-23 | ARGIA
Zaballako espetxeko funtzionarioek “ezkutuko greba” hasi dutela salatu dute zenbait presok

Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]


Eguneraketa berriak daude