«Oro bil borobil» leloa aukeratu du Oiongo San Bizente ikastolak aurtengo Araba Euskarazera gonbidatzeko. Inguruko herrietatik etorritako ikasleei esker egin du aurrera Oiongo ikastolak. Alde horretatik, denak bilduz gero, etorkizunari irribarrez itxaroten duenaren planta hartu dute oiondarrek.
Oion ez ezik, Araba osora hedatu dira San Bizente ikastolak antolatutako ekitaldiak. Askoren artean, Ruper Ordorikak Logroñon emandako kontzertua erabat deigarria suertatu da. Izan ere, Oionetik oso hurbil dagoen hiria da Errioxako hiriburua eta bertan bizi diren zenbait euskaltzalek San Bizente ikastolara bidaltzen dituzte euren umeak. Beste aldetik, badira euskararen egoerak sentsibilizatutako beste zenbait logroñotar, "aspaldi batean Errioxan ere euskaraz egiten baitzen", Araba Euskarazeko koordinatzaile Asier Otamendik azaldu bezala.
Errioxatik bi autobuskada ikasle
2003ko Araba Euskarazek zenbait proiektu abiaraztea du helburu. 1978. urtean gurasoek eratu zuten ikastolaren eraikina zahar gelditu da eta horixe eraberritzeko asmoa agertu dute antolatzaileek. Bigarrenez, ikastolak eskaintzen dituen zerbitzuek hala eskatuta, 1997ko Araba Euskarazen ostean eginiko eraikin berria ordaintzen amaitzeko balioko du aurtengo edizioan bildutakoak.
Azkenik, Logroñotik etortzen diren ikasleek herri erakundeen diru-laguntzarik jasotzen ez dutela kontuan izanik, eurentzako doako garraioa bermatu nahi dute San Bizente ikastolakoek. Gainera, datorren urteari begira, Errioxatik bi autobus bideratzea espero dute. Horietariko bat, gutxienez, doakoa izateko itxaropena azaldu dute.
Hirugarren Araba Euskaraz
Aurtengoa Oionen egiten den hirugarren Araba Euskaraz izango da. Aurrenekoa 1984an izan zen. San Bizente ikastolak sei urteko ibilbide laburra baino ez zuen. Hala ere, ikastola eta horren eredua sendotzeko zeharo erabakiorra suertatu zen Araba Euskaraz hura.
1997ko edizioan, aldiz, ibilitakoaren berri eman zuen Oionek. Ordurako begi bistakoa zen ikastolak egindako berreuskalduntze lana. Alde horretatik, agerian azaldu zen ikastolaren nahia, "Gorabidean" leloa baitzeraman 1997ko Arabako ikastolen jaiak. Garai hartan, txiki gelditu zitzaien San Bizente ikastola. Urte hartako Araba Euskarazi esker, eraikin berria egin ahal izan zuten DBH ikasketak Oionen bertan burutu zitzaten ikasleek. Orduz geroztik, San Bizentekoak ez ezik, Bianako (Nafarroa) ikasleak ere hartzen ditu gaur egun Oiongo ikastolak.
Are gehiago, aurtengo edizioak argi utzi du San Bizente ikastolak aurrera egin ahala, euskarak ere horrela egiten duela. Lehen Hezkuntzatik hasi eta DBH osoa amaitu arteko ikasketak Oiongo ikastolan egin daitezkeenez, Arabar Errioxako erreferentzia ez ezik, inguruko herrien helmuga ere bihurtu da. Nafarroarekiko mugan egonda, han eskaini ezin dituzten zerbitzuak dituzte Oionen. Adibidez, Bianako ikastolak Lehen Hezkuntza baino ez duenez, hori amaituta, San Bizente ikastolara jotzen dute ikasleek.
Izioqui dugu! Irabazi dugu!
"Izioqui dugu" dio San Millan de la Cogollan (Errioxa) aurkitutako glosa batek. X. mendeko inskripzio horrek Arabar Errioxako berreuskalduntze prozesua islatzen du: "Irabazi dugu!".
Nafarroarekiko mugan dago Oion eta hegoaldean, euskal lurraldea zehazten duen Ebro ibaiak bereizten ditu Araba eta Errioxa. 2.500 bat biztanle ditu Oionek eta Arabar Errioxako herririk handiena da. Gasteiztik 58 kilometrotara egon arren, Araba osoko bosgarren herria da Oion, biztanleriaren arabera.
Arabako eskualde honetan, euskarak ezagutu duen atzerapena nabaria izan zen aurreko mendeetan. Euskarak baina, aspalditik izan du agerpen berezia Arabar Errioxan. 992. urtean idatzitakoak frogatu zuen euskara Errioxaraino hedatzen zela. Honela zioten San Millan de la Cogollako 31 eta 42. glosek: "Izioqui dugu" (Irabazi dugu), "Guec ajutu ez dugu" (Ez dugu inoren laguntzarik izan). Esaldi horiek berreskuratu dituzte Oiongo ikastolakoek, euren berreuskalduntze prozesuan zeresan handia baitute. Horrela dio aurtengo Araba Euskarazeko abestiak: "Oionen falta ez dadin / euskarazko hitzik / ez gaituzte lagunduko / geu mintzatu ezik".
Gaur egun, gero eta euskal hiztun gehiago dago Oionen. Alde horretatik, aipagarria da Arabar Errioxa euskaraz bizitzeko egiten ari den ahalegina. Oiongo gazteriaren erdia euskaraz mintzatzen dela adierazi dute ikastolakoek. Izan ere, umeen erdiak ikastolan ikasten baitu. 30 urtetik gorakoek, aldiz, erdaraz ikasi dute eta beraz, askok ez dakite euskaraz.
Ttiki-Ttaka elkartea Ikastolan ikasi ondoren, oiondarren arteko harremanak erdaraz izaten zirela susmatu zuen zenbait euskaltzalek. Euskararen berreskuratze eta normalizazio bidean ari zen herri horrek traba handia aurkitu zuen. Horri aurre egiteko asmoz sortu zen duela hamar bat urte Ttiki-Ttaka elkartea. "Ikastolan ikasitako zenbait gaztek urteak pasa ahala euskaltegira jo" behar izaten zutela ikustean, euskararen egoera erabat larria zela konturatu ziren Ttiki-Ttakakoak. Izan ere, erdaraz bizi ziren eta euskara ia ahaztuta zeukaten. Euskararen agerpena indartzeko nahian dabiltza Ttiki-Ttaka elkartekoak.
Euskalduntze prozesua suspertzeko zenbait ekitaldi antolatzen ditu Ttiki-Ttakak. Aipagarria da azkenaldi honetan hileroko kultur agenda prestatzen duela, nahiz eta eurek "txikitzat" hartu: diapositiba emanaldiak, antzerkiak, txotxongiloak, kontzertuak...
Horretaz gain, Arabar Errioxako (Araba) eta Bianako (Nafarroa) ikastolen eguna udaberrian egin ohi dute azken zortzi urteetan. Egun hori "girotzeko asmoz", martxa zikloturista bat abiatzen dute herriz herri, ikastolekin eta IKA euskaltegiarekin batera.
Apurka-apurka, aspaldiko lurraldea berreskuratzen hasi da euskara. Euskarazko esparruak eurenganatzen ari dira oiondarrak. 2003ko Araba Euskarazeko kantak badio eta, "San Millan-eko testua / ez al da prosa justua? / Haiek egiten zuten eta / guk zergatik ez / izioqui dugu / guec ajutu ez dugu". (Irabazi dugu, ez dugu inoren laguntzarik izan).
San Bizente ikastolak 25 urte Arabar Errioxako umeak batu zituen San Bizente ikastolak 25 urte bete berri ditu. Ibilbide luze horretan, eskualde horretako berreuskalduntze prozesuan lagundu ez ezik, inguruko eskualdekoak erakartzen hasi da Oiongo ikastola.
Guraso talde batek bultzatuta, San Bizente ikastola sortu zen Oionen 1978. urtean, sei umeko klase bakarrarekin. Garai hartako hezkuntza ereduaren alternatiba zen ikastola. Horrekin batera, euskara berreskuratzeko bideari eutsi zion Arabar Errioxak. Oionera jo zuten orduan Moreda, Ekora, Labraza, Meano eta Kripan inguruko herrietako umeek. Hasieratik bertatik, Logroñoko haur talde bat izan zuen San Bizente ikastolak. Araba Euskarazeko koordinatzaile Asier Otamendik azaldu bezala, "gehienak familia euskaldunak badira ere, euskarak aspaldian Errioxan izan zuen presentziak sentsibilizatutako zenbait gurasok nahi izan zuen euren umeek euskaraz ikas zezaten". Izan ere, inguruko herrietatik Oionera joaten hasi ziren umeek San Bizente ikastola txikiak aurrera egin zezan lagundu zuten.
EAEko euskal eskola publikoaren legea onetsi zuen Eusko Legebiltzarrak 1993. urtean. Ikastolei bi bide baino ez zitzaizkien eskaini: publikoa edo pribatu a. Ordutik, sare publikoan integratu ez eta kooperatiba legez jarraitu du Oiongo ikastolak.