MARIBI UGARTEBURU: "UDALBILTZA DA, BERE OSOTASUNEAN, UKITU DUTENA"


2021eko uztailaren 19an
Udalbiltzak Astigarragako udaletxean zeukan bulegoa hutsik utzi zuen Espainiako Poliziak, prezintatua. Ondoko gela batean bildu ginen Udalbiltzako Batzorde Eragilearen eleduna eta Amorotoko alkatea den Maribi Ugartebururekin.

Zer-nolako interpretazioa egiten duzu Udalbiltzaren aurkako operazioaz?
Duela bost urtetik gaur arte, eta azken urte honetan bereziki, Espainiako Gobernuak eta Estatuaren aparatu guztiek -hiru botereek bat eginik- Euskal Herriaren aurka gerra estrategia bat jarri dute indarrean. Euskal Herria subjektu politiko bezala artikulatzeko bidean ari diren hainbat ekimen jomuga dira honezkero, eta ez bakarrik politikan zuzenki ari direnak, kasu honetan Udalbiltza izan den bezala, beste arlotan ari diren elkarte, talde edo eragileak ere erasanak izan baitira: «Egunkaria», Ikastolak edota zeuek, ARGIA, ere bai.

Operazioa Udalbiltzak datozen udal eta foru hauteskundeei begira harturiko konpromisoaren ondoren etorri da. Zein da zure balorazioa?
Atxiloketak apirilaren 28tik 29rako gauean izan ziren, justu Estatuko Fiskaltzak -aldez aurretik iragarri zuen bezala- AuBren eta herrietako plataformak hauteskundeetatik kanpo utziko dituen edo ez ebatzi behar duen unean. Aste horretan erabaki hori hartu behar zuen eta aste horretan justu bideratu dute Udalbiltzaren aurkako operazioa. Udalbiltza eta AuBren sorrera biak nahasten saiatu dira. Berez, zerikusirik ez duten bi ekimen dira, baina haiek, gure udal hautetsien izaera probestuz, nahasi dituzte. Apirilaren 26an hauteskundeei begira gure jarrera agertzeko bildu ginen. Estatuko Fiskaltzak hauteskundeei buruz hartuko zuen erabakia edozein izanda ere, euskal herritarrek euren ordezkariak hautatzeko eskubidea dutela adierazi genuen, euren bozka emateko eta horren arabera udalak, foru aldundiak eta Udalbiltza ere osatzeko. Gure konpromisoa berritu eta 24 ordura etorri zen erasoa. Beraz, sekuentzia oso argia da.

Baltasar Garzonek epaileak 1998ko maiatzean irekitako 18/98 sumarioan sartu du operazioa. Omen, honen arabera, Udalbiltzak ETAren agindua jaso du Batasunaren karguak AuBren zerrendetan egon daitezen.
Guk bulegoak itxiarazteko autoa irakurri dugu bakarrik, auto honek horretaz ez du ezer esaten, horren zain gaude. Artean hau da esan dezakeguna: Garzon epailea, Acebes Barne ministroa eta Michavila Justizia ministroa hitz eta pitz ari direla, eta lehenago ere hau bezalako episodioak ezagutu ditugula. Hauek guztiak sintonia berean mintzatzen dira, delitu zantzurik azaldu eta epai politiko bat hartu gabe. Nondik eta nola da delitu AuBren zerrendetan azaltzea? Edo Udalbiltzako hautetsiek AuBren zerrendak osatu izana, esaterako? Zer da delitu izatea estatu honetan? Absurduaren muga gainditu dute honezkero. 18/98 sumarioa, aski potoloa dagoeneko, beste kapitulu bat gehiagoz osatu dute. Sumario horren medio burututako operazioak Xaki eta «Egin» egunkariarekin hasi ziren, eta oraintsu «Egunkaria» ukitu dute. Operazio hauetan guztietan argudio guztiz nobeleskoak erabili dituzte, izaera nobeleskoa izanagatik juridikoki eta penalki delituen zantzurik eskaini ez dutenak. Eta orain, berriz ere, berdin ari dira jokatzen, jokaerak Espainian botoak emango dizkien ustean.

Gertatutakoaren ondoren, nolako balorazioa egiten duzu alderdiek eta gizarte eragileek emandako erantzunaz?
Une honetan, epe motzeko pausoak ematen ari gara. Hala ere, hasieratik premisa bat garbi izan dugu: orain gu eraso gaituzte, lehenago beste batzuk izan dira, eta aurrerantzean, Euskal Herria aintzat hartzen duen inor ez da libre izango. Beraz, erantzunak emateko unean, gertatua ez dela Udalbiltzaren hautetsien aurkako eraso bat bezala hartu behar uste dugu, eta adostasunak hautetsi eta gizarte eragileen artean bilatu behar ditugula.
Izan ere, batetik, nahiz Udalbiltzak bere kudeaketa bi moldetan eraman duen 1999tik, oztopoz eginiko lana izan arren, ekimenak hasierako helburuei atxikiz eta premiei erantzunez bere bidea egin du. Une honetan, erasoa etorri den moduan etorri delako, ezin dizut erantzun zehatz bat eman, baina Udalbiltzaren premia ikusi genuen guztion asmoa Udalbiltzaren sorreran ipini ziren helburuak atxiki eta lanean jarraitzea da. Udalbiltza udal hautetsien biltzar bat izateko sortu zen, herrialde guztiak kontuan hartuko dituen udal izaerako entitate bat, Euskal Herriak entitate hori behar baitu hainbat gauzetarako. Eraso honen ostean gure konpromisoa berresten dugu, eta aurrerantzean berau nola gauzatuko den gogoetatu behar dugula kontziente gara une honetan.

Eragile guztiei deia egin diezue, EAJ-EAren Udalbiltzari barne. Nolako erantzuna izan duzue?
EAJ-EAko hautetsien Udalbiltzak alde biko bilera bat eskatu digu. Guk lehenengo deia beraiei egin genien, eta hori azpimarratu beharreko gauza da. Izan ere, oraingoan ideologia jakin bateko hautetsiak atxilotu dituzte, bulego zehatz batzuk itxi dituzte, baina Udalbiltza da bere osotasunean ukitu dutena, estatuak kriminalizatu duena. Udalbiltzaren existentzia oso molestagarria da, planteatzen dituen helburuak Espainiako eta Frantziako Estatuen muinak ukitzen dituelako, Euskal Herriak bere egituren bidez berezko erabakiak hartzeko sortu baitzen Udalbiltza. Beraz, gogoeta hori egin behar da, hau da, orain gure bila etorri dira, baina aurrerantzean zer?

Apirilaren 26an hartutako konpromisoaren ondoren eta azken operazioaren ondorioz zer edo zer aldatu al daiteke Udabiltzan?
Konpromisoan ezer ez. Metafora bat erabiliz honela esango nuke: gu batela txiki batean gindoazen, arraun kaskar batzuekin agian, baina bagindoazen eta batelaren flotazio marrara torpedo bat bota digute, arraunik eta belarik gabe utzi gaituzte, baliabiderik gabe. Baina marinelak hemen gaude, aurrera jarraitzeko prest, ipar orratza ez zaigu galdu, gure bidean zertan ari ginen ez zaigu ahaztu, ezta gogoa galdu ere. Baliabideak bai, jakina. Eta horregatik ezin dizut zehazki erantzun une honetan, baina gure konpromisoa berresten dugu.

Azkenik, nola ikusten duzu Euskal Herria Udalbiltzaren aurkako operazio hau gatazkaren testuinguruan?
Udalbiltza ekimen xumea da, baina estatuak badaki oso ongi Udalbiltzak egundoko horizontea daukala etorkizunean. Udalbiltzak orain gutxi egindako ekarpena, ELA eta LAB sindikatuek egindako gogoeta mahai gainean daude, proposamen politikoak dira finean. Herri hau blokeotik ateratzeko giro bizi-bizia dago azkenaldi honetan, gatazka gainditzeko berebiziko gogoa. Egoera aldarazteko gogoa eta ekimenak daude, modu atzeraezinean eta eraginkorrean, prozesu berri bat abian jartzeko nahia. Guri dagokionez, zehazkiago, Euskal Herriaren Eskubideen Karta dela, joan den urrian gatazka gainditzeko gure proposamena dela, hala nola duela hilabete bat burutu genuen Nazio-eztabaidarako Foroa egoera hau aldatzeko tresnak dira. Baina, jakina, gogoetatzeko tresna hauek oso molestagarriak dira Espainiako Estatuarentzako eta beren egileak eliminatu nahi ditu. Operazio guzti hauen klabea horretan datza nire ustez

«Baionako bulegoa baino ez zaigu geratu, besterik ez»
Udalbiltzaren aurkako operazioan zortzi izan dira atxilotutako kideak eta lau egoitza itxiak. Zer dakizue zuen kideez edota zer duzue guzti honen inguruan esateko?
Batetik, kolpe oso latza dela gure lankideak horrela ikustea. Bestetik, inflexio une batean eraso gaituztela, hauteskundeen atarian, alegia. Lehendik ere, sumatzen genuen hau bezalako eraso bat emango zela, parametro antidemokratiko eta nahasietan. Horregatik, hauteskunde hauek bideratzeko gure ahalegina oztopatuko zutelakoan, apirilaren 26an berrespen moduko saiakera bat egin genuen. Bereziki finantzazio mailan bidea lantzeko, Udalbiltza datorren urteari begira antolatzeko, oztopoz oztopo, egoerari eusteko. Hala ere, erasoa etorri da. Memento honetan biluzik gaude.

Nola geratu zarete azpiegitura mailan, zehazkiago?
Baionako bulegoa baino ez zaigu geratu, besterik ez. Gaur jakin dugu, bestalde, Udalbiltzaren partzuergoaren diru kontua blokeatu dutela, hori abokatuek landu behar duten gaia da nolanahi ere. Partzuergo bat entitate publiko eta juridikoa da, udaletxeek osatua gure kasuan, eta ez dugu uste nolanahi blokeatu daitekeenik. Ez da elkarte partikular baten kontua. Are gehiago, gaur jakin dugunez, Euskal Garapen eta Kohesio Fondoa blokeatu dute. Hau da, Zuberoa Garatzen ekimenerako diru kontua. Herritarren ekarpenez sustatutako fondoa da. Udalbiltzak garapen fondo horren sorrera bultzatu zuen eta gaur egun egitura propioa dauka. Izaera publikoko partzuergo bat eta elkarte partikular bat diren aldetik, teorian ezin ditzakete beren kontuak blokeatu, baina egin dute. Zer ikusia dauka Zuberoaren garapenerako esklusiboki antolaturiko ekimenak eta Udalbiltzatik modu guztiz autonomoan funtzionatzen ari den erakunde kontuak ere blokeatzeak? Azken finean, hainbat herritarren dirua bahitu dute

Alkategaia berriro ere
1979tik Amorotoko udalbatza herri kandidatura batek osatua izan da. Herritar guztiak hautagai dira aldez aurretiko hautaketa baten bidez. Zerrendan daudenak ez dira HB, EH edo Batasuneko zerrenda batean inoiz izan. Maiatz honen 25eko hauteskundeetan Maribi Ugarteburu zerrendaren burua izango da berriz ere. Alabaina, PPk aurkeztutako zerrenda bat aurkari izango du lehen aldiz.


Azkenak
EITBren Bilboko egoitza aurrean kontzentrazioa egingo dute, zuzendaritza postuak euskalduntzea exijitzeko

"EITB euskalduna, zuzendaritzatik hasita!" lelopean, otsailaren 25ean egingo dute elkarretaratzea, asteartean, EITBko ELA, LAB eta ESK sindikatuek nahiz Aldatu Gidoia ekimenak deituta.


Lizarrako UPNk eskoletako bertsolaritza programa eten du

Lizarraldean euskara sustatzeko lana egiten duen Bagara elkarteak egin du salaketa: "Sorkuntzarako gaitasuna bultzatzen da eta pentsamendua kritikoa lantzen, hori guztia ikuspegi ludikotik, gozamenean oinarrituta".


EAEko gazteen %88aren ustez buru osasuneko tratamenduak Osakidetzaren gain egon beharko lirateke

Future Game proiektuak EAEko gazteen osasun mentalaren inguruko ikerketa egin du. 18-35 urteko gazteen %87,7ak osasun mentaleko tratamenduak osasun publikoak bere gain hartu beharko lituzkeela pentsatzen du; %64,5ak osasun mentalaz hitz egitean haien iritzia kontuan hartzen ez... [+]


AEBak eta Errusia batzartuko dira gaur Saudi Arabian, Europak albotik behatzen duen bitartean

Ukrainako gerra hasi zenetik, bi potentziak ez dira mahai beraren bueltan eseri. Negoziatu egingo dute nola amaitu gatazka belikoa. Ukrainako presidenteak, ordea, esan du ez duela mahai horretan adosten den ezer onartuko, bera ez baitute gonbidatu.


Guggenheim Urdaibai: nork nori entzun eta zertarako?

2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]


Lau urteko espetxe zigorra ezarri diote Irungo irakasle bati, Txingudi Ikastolan ikasle bati sexu abusua egiteagatik

Lau urteko kartzela zigorra, zazpi urteko inhabilitazioa eta hiru urtez 12 urteko biktimarengandik urruntzeko agindua eman du Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak. Neskari 6.000 euro ere ordaindu beharko dizkio erasotzaileak kalte-ordainetan.


Kripto-txanponekin eginiko iruzur batek krisi betean murgildu du Milei

$LIBRA izeneko kripto-txanponean inbertitzeko deia egin zuen Argentinako presidenteak sare sozialetan. Une batean 4.500 milioi euroko balioa izatera iritsi zen arren, ordu gutxiren ostean behea jo zuen kripto-txanponak eta galera asko eragin zizkien bezeroei. 100 salaketa baino... [+]


2025-02-18 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gorabehera ekonomikoak otorduraino heltzen direnean: arrozaren krisia

Estatu Batuen muga-zergak nahiko buruhauste ez balira, pasa den asteko albiste xalo samar batek dardara-uhinak helarazi ditu mundu-parte handi bateko otordu-mahaietaraino: Japoniako gobernuak bere arroz-gordekin estrategikoetako 210 mila tona merkaturatzeko agindua eman du,... [+]


Martxoak 3a “askatasunez” oroitzeko aldarria egin dute

ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]


2025-02-18 | Mara Altuna Díaz
Scott Zuñiga, Estatu Batuetako tiktoker euskaltzalea:
“Euskara ikasteko nire superboterea da etengabe hitz egitea, lotsa alde batera utzita”

44 urte ditu, ama mexikarra, eta eskoziarra aita. Mexiko Berrian jaio zen, Utah-n hazi, eta duela hogei urte izan zuen euskararen berri, Cadizen Zinemagintza ikasten ari zela, norbaitek abizen euskalduna zuela esan zionean. Duela bi urtetik Donostian bizi da eta euskara ikasten... [+]


HezkuntzArtea taldeak manifestua aurkeztu du: “Moda pedagogikoak bata bestearen atzetik ezarri dituzte”

Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]


Sabotaje algoritmikoaren alde

«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version

«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea

Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]


2025-02-18 | Antxeta Irratia
Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek hamabostaldia antolatu dute euskararen erabilera hauspotzeko

Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]


Ekainaren 1 era atzeratu dute Iparraldetik zirkulatzeko ingurugiro agiriaren derrigortasuna

Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.


Eguneraketa berriak daude