Oteizari lehen elkarrizketa 1969an egin zion ZERUKO ARGIAk. Arantzazuko apostoluak amaitu berri zituela, bertara hurbildu zitzaion Martin Ugalde. Eta pozik aurkitu zuen oriotarra. «Orain arte izan ditudan buru-auste ta nekeak kolpetik uxatu balira bezela sentitzen naiz. (...) Lengo egunean goiko irudia jartzen bukatu ta andamioak kendu baño lenago musu bat eman nion Kristo’ri bere arrizko buruan, eta egi-egia diozut, orduan, une orretantxe, nere ezpain oietan sentitu nuan arriaren otza ta ezetasuna ta alako kresal gusto ura oraindik aoan daukat, eta ez zait bizi naizen artean joango; orrekin il nai nuke».

Pozik ageri zen orduan Oteiza eta, akaso, aste gutxiren buruan Inaxio Mari Otegi hurbildu zitzaionean, oraindik iraungo zion pozak. Baina haserre punttua nabari da ZERUKO ARGIAko kazetariari emandako erantzunetan: «Nik ez ditut euskaldun batek bear lituzken guziak, bañan lanean ari naiz. Beste batzuk ere lanean ari dira; bañan arrokeri biziz. Sudurra euskalduna dutela, itxura euskalduna dutela ta gutxiagotzat dauzkatenak baztertu oi dituzte. Olakoekin ez dago gauz onik». Eta aurrerago: «Bakoitzak al lezakena egin beza. Gañontzekoa, adarra jotzea. Besterik ez».

Handik bi urtera, 1971an, Luis Haranburu Altunak egin zion elkarrizketa. Eta haserrea ez zitzaion pasa, dirudienez. «Ni aspertu naiz. Neure itxaropen bakarra zuek gazteok zinaten baina gazteriak huts egin du. Eta orain norengan itxaro behar dut? Zaharrengan? Utikan!». Haranburu Altunak Euskal Herriaren geroaz galdetu eta Oteizari ez zitzaion umorea hobetu: «Argi dakusat geure geroa, baina hobe dut ez esatea, zeren oso iluna deritzat... Bart gauean ez nau loak hartu, esnai egon naiz kezkati eta triste. Felipe IIz geroztik Euskal Herria lotan datza. Erderaz edo euskeraz zurrunkaka ari gara. Geure Herria miseria espiritual gorrian bizi da (...). Ondo ezagutzen dut nire Herria, barrendikan Jonasek balea bezala, nazka eta mexpretxuraino ezagutzen dut nire Herria. Geure kupidarik handiena ere, denok euskeraz zurrunka egitea da».

1974an Edorta Kortadik Oteizaren izena euskalduntzea erabaki zuen. «Hontan, ordea, Jurgi dator eskaileratan gora. Bizi-bizi mintzo da Oteiza, sinetsi ezin besteko bizitasunez, gorputz osoari eraginez. Inoiz baino gogotsuago aurkitzen dut». Eta gogotsu ekin zion kritikari: «Zoro herria ematen dugu. Hain bikaina den gure ikuste-hizkuntza izurratzen ari gara horrenbeste ‘h’ dela medio; geure burua frantsesten ari gara eta ittotzen». Euskal artistez galdetuta, ezkor ageri zen: «Sufrituz ikusten ditut. Azken urtetan geure arteko anarkia bide dela, galdu egin ditugu gure artistak, eta geure elkartasun faltarengatik arratoiak bezalaxe zapaldu gaituzte». Baina Euskal Herriak maila guztietan zituen arazoentzat irtenbide bat ere proposatzen zuen: elkarrizketa. «Bertsolariek bezala egin behar dugu elkarrizketan. Esan beharrekoak aurpegira esanez, baina ondoren denak bazkaltzera elkarrekin joanez»