RUBEN BELANDIA: "PREBENTZIOA HOBETZEKO, HEZKUNTZAKO AGINTARIEK HASI BEHARRA DAUKATE INDARRAK HARTZEN»


2021eko uztailaren 15an
Orain artean, estresa laneko istriputzat hartzearen gaineko sententziek irakaskuntzarekin dute zerikusia. Horregatik solastatu gara Ruben Belandiarekin, laneko osasunaren arloko arduraduna baita STEE-EILAS irakaskuntzako sindikatuan. Sektore horretan, gero eta kezkagarriagoak dira laneko absentismoaren zifrak, laneko estresak eragindako arazoei lotuak. EAEn bertan, unibertsitateaz kanpoko irakaskuntza publikoan, urtean 50.000 lanegun inguru galtzen dira gaixotasun profesional horri loturiko patologien kausaz. Burnout sindromea edo errearen sindromea esaten zaio, eta egundoko kalteak eragiten ditu irakasleen artean.

Zer da, zehatz-mehatz, burnout sindromea?
Burnout edo errearen sindromea pertsonekin lan egiten dutenen berariazko estres mota da, hala nola irakasleena, medikuena... Ezaugarri du profesionalak estreseko egoera etengabeari emandako erantzuna dela, eman dezakeena baino askozaz gehiago eskatzen zaiolako. Gainera, eskuarte eta sostengu urriak izan ohi ditu bere lana behar bezala egiteko, eta espektatiba profesionalak ez zaizkio inoiz betetzen. Azkenean, profesionalak, kontrolatu ezin duen egoera horri aurre egiteko, aldentzeko jarrera hartzen du, eta erabat galtzen du egiten duen lanarekiko interesa. Egoera horrek, ordea, nozitzen duen pertsonari hainbat arazo ekartzen dizkio epe ertainera, hala fisikoak eta psikikoak nola portaerazkoak, eta, azkenean, denbora luzeko baja hartu ohi du gehienetan.

Zein izan daitezke estresaren kausak?
Kausak hainbat eratakoak izan daitezke, laneko kontestu jakin bakoitzaren arabera, baina, eskuarki, irakaskuntzaren esparruan, desoreka handia izan ohi da lortu nahi diren helburuen eta lortzen diren emaitza frustragarri eta etsigarrien artean. Ulertu behar da, gainera, gizarteak asko eskatzen diola hezkuntzako sistemari. Izan ere, irakaskuntzako profesionalei eskatzen zaie, ikasleak hainbat arlotan hezteaz gain, zuzen ditzatela haien balio sistemak, orienta ditzatela haien portaerak, presta ditzatela, azken batean, herritar eredugarriak, baina, betiere, eskuarte gutxi jarriz jomuga horiek erdiesteko. Irakasleentzat, eskakizunak gorengo mailakoak dira; bitartekoak eta sostenguak, berriz, beherengoak. Zenbait arlo garrantzitsutan, gainera, prestakuntza oso eskasa da, hala nola pedagogian edo gatazken konponbidean. Gizarteak, bestalde, hutsaren hurrengotzat hartzen du irakaskuntzako profesionalen lana, eta horrek guztiak frustrazio handia eragiten die eta motibazioa galarazten die. Azkenean, jarrera arduragabea hartu ohi dute, edo are zinikoa ere, beren jardun profesionalean.

Zer gomendatuko zenieke irakasleei?
Kontura daitezela hezkuntza ez dela irakasleek ikasleei ezagutza linealki transmititzeko prozesu bat; prozesu horri faktore askok eragiten diotela: ikasleak zer-nolako baldintza sozial eta ekonomikoetan bizi diren, heziketaren prozesua nolako baldintza fisikoetan garatzen duen, zer eskuarte dituen bere egitekoa betetzeko eta nola antolatzen duen heziketaren egintza. Ikuspegi lineala da PPren hezkuntzako erreformak iradokitzen duena eta irakasle asko "errearazten" dituena. Eskola porrota gertatzen bada, batzuek diote ikasleen erruz dela eta, beraz, apartatu egin behar direla "balio ez dutenak"; beste batzuek, berriz, pentsatzen dute irakasleek ez dutela behar adinako mailarik eta "erre" egiten direla.

Zer proposatzen duzu ikuspegi lineal horren aurka?
Ikuspegi horren aurka, kontuan izan behar dugu ume bati, baldin behar bezala gosaldu eta bazkaldu ez badu, zail egingo zaiola errendimendu akademiko egokia lortzea; baldin ikasgelako zarata-maila 70 dezibelekoa bada, transmititutako mezuaren %50a jasotzeari utziko diola, urduriago jarriko dela eta gutxitu egingo zaiola kontzentratzeko eta irakurtzeko gaitasuna; baldin irakasleak, ikus-entzunezko kulturara ohitutako ikasleen arreta erakartzeko, klera eta arbela baditu funtsezko lanabesak, borroka aldez aurretik galdua duela; eta, azkenik, baldin klaseak bata bestearen atzean elkartzen baditu, atseden hartzeko tarterik utzi gabe, ikasleen eta irakasleen nekea areagotu egingo dela eta edukiak transmititzeko eta asimilatzeko gaitasuna gutxitu egingo dela. Gainerakoa, beraz, eskolako arrakasta edo porrota baldintzatzen ari diren faktore horietan guztietan eragitea litzateke.

Administrazioa behar dena egiten ari da arlo honetan?
Ez. Administrazioaren logika bakarra da arazoak ahal duen moduan saihetsiz joatea, betiere ahalik gutxiena gastatzen saiatuz. Eta, gastatzen duenean ere, ez ditu kontuan izaten lehenago aipatu ditudan irizpide horiek. Ondorioz, eraikin berriek nahiz erreformatuek lehen bezain ezegokiak izaten jarraitzen dute irakaskuntzarako. Pertsonala laneko gaixotasunen detekzioan eta prebentzioan prestatzeko plan orokorturik ere ez dago. Zerbitzu mediko oso prestatu eta borondatetsuekin kontatzeko zortea izan dute, baina itsasoa ezin da hustu hondartzako ontzi batekin. Hezkuntzan prebentzioa hobetu nahi badugu, hezkuntzako agintariek hasi beharra daukate indarrak hartzen. Beste gainontzean, milaka lanordu alferrik galtzen jarraituko dugu, milaka langilek jatorri laboraleko gaixotasunak jasaten jarraituko dute, eta hezkuntzaren kalitatea ahuldu egingo da.

Nondik etor litezke soluzioak?
Kasu honetan ere, laneko beste arrisku mota batzuen aurka jarduten den modu berean jardutetik etorriko lirateke konponbideak. Arazoari jatorritik bertatik heldu behar zaio. Erlaxazioa, yoga, psikoterapia eta antidepresiboak, jakina, ez dira arazo honen konponbideak. Sostengu psikologikoak lagun diezaieke gaixotasunaren sintomei, baina ez du deuseztatuko hura eragiten duen zera... Laneko baldintzak egokiak ez badira eta langileen osasunari eragiten badiote, laneko baldintza horietan eragin beharko da, irakasleen ikasgelako autonomia handituz, baliabide materialak ugalduz eta zentroetan irakasleak aholkatzeko laguntzako beste profesional batzuk ipiniz, irakasleen administrazioarekiko eta gurasoekiko komunikazioa hobetuz, prestakuntza eta erreziklajea sustatuz, irakasleen atsedenaldiak hobeto gestionatuz edota, irakaskuntzako profesionalak motibatzeko, konpentsatzeko pizgarri ekonomiko eta profesionalei buruzko politika on bat indarrean jarriz


Azkenak
AEBek diote Israelek onartu duela “trantsizio proposamena”, baina Hamasek kritikatu du baldintzak aldatu dituztela

Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]


Emazteari eraso zion ertzainak tratu txarrak ea lehenagotik ematen zizkion ikertzen ari da Fiskaltza

Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.


Kongok espero du tximino baztangari aurre egiteko adina txerto emango dizkiola Mendebaldeak

Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.


Hainbat gizon atxilotu dituzte asteburuan indarkeria matxistagatik

Tuteran 30 urteko gizon bati 23 urteko bikotekideari erasotzea leporatu diote, eta Ondarroan 31 urteko gizon bati lankide bati ukituak egitea, herriko osasun etxean. Bilboko jaietan bi sexu eraso salatu dituzte, eta Donostian 20 urteko gizon bat atxilotu dute, hiriaren... [+]


2024-08-20 | ARGIA
Osakidetzan tratamenduari ekin nahi dioten transek psikiatriatik pasa behar dutela salatu dute

Hainbat kolektibok salatu du Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean arreta jasotzen duten transei lehen harrera psikiatrikoko profesionalek egiten dietela, horrek transak patologizatzen dituela eta harrera endokrinoak egin beharko lukeela. Harrera endokrinoak... [+]


2024-08-20 | Euskal Irratiak
Bigarren etxebizitzen kontrako aldarria entzun da Miarritzen

Etxebizitzen %20 baino gehiago jadanik bigarren etxebizitzak dira Ipar Euskal Herrian. Larrialdi klimatikoaz sentsibilizatzeko lau hilabetez, Nantesetik abiatu Alternatiba txirrindula itzulia, kostaldean zen aste buruan.


2024-08-20 | Mikel Aramendi
‘Txina komunismoaren aurretik’ ikuskizuneko sektaren atzean dagoen kuxidadea

Iazko urtarril-otsailean izan genuen Hego Euskal Herrian bisitari, egundoko propagandaz girotuta baina aparteko arrakastarik gabe, Shen Yun izeneko antolakundearen “Txina komunismoaren aurretik” ikuskizuna. Agian neuk ere esan behar nuen zerbait orduan, haren... [+]


2024-08-20 | ARGIA
Langile bat hil da Iurretan, baso-lanetan ari zela

LAB sindikatuaren kontaketaren arabera, dagoeneko 36 dira aurten Euskal Herrian lan-istripuz hildako langileak.


Taser pistola Foruzaingoaren armen araudian sartu nahi du Nafarroako Gobernuak

Nahiz eta Nafarroako hainbat udalerrietako udaltzaingoek taserrak dituzten, ez dago armen araudian jasota. Azkoienen lau aldiz erabili dute, eta Iruñean aurtengo ekainean erabili zuten lehen aldiz.


2024-08-19 | ARGIA
Palestinaren alde mobilizatu dira Bilboko eta Donostiako Aste Nagusian

Palestinarekin Elkartasuna plataformak deituta, bi hiriburuetako jaietan "Palestina presente" egoteko aldarria luzatu dute. Ostiralez Bilbon, eta larunbatez Donostian.


2024-08-19 | Behe Banda
Barra Warroak |
Soro bat, zoro bat

Testu hau goizeko ordu txikitan izaten diren hausnarketa batekin hasi da, Araba galduko herri batean zoruan jarrita, ortzimugan eguzkia ateratzen dela ikusirik. Zelai hori eta nabarren artean hegan egiten duten txoriei so eginez, mendietan dauden basoetan pentsamenduak galduta... [+]


Eguneraketa berriak daude