ETXEA LORATZEN


2021eko uztailaren 28an
Loregintzak gero eta arreta gehiago eskatzen du gure gizartean, etxe lorategien kultura gero eta zabalagoa da, mintegietan dabiltzan lorazainek bide honetan laguntzen dutelarik. Gutariko askok du balkoi edo terrazak landarez hornitzeko ohitura.

Etxeko lorategia eratzeko garaian ordea, baldintza asko hartu behar dira kontuan. Oso garrantzitsua da dokumentazio egokia izatea. Segidako lerroetan oinarrizko aholkuak ematen saiatuko gara, gure lorategitxoa eraikitzeko asmotan bagabiltza, ezustekorik ez dezagun izan. Gainera, askok hala uste badu ere, ez da beharrezkoa lur-sail handien jabe izatea lorategi eder batez gozatzeko, txoko asko dira aproposak landareak ezartzeko.
Lehenik eta behin, aukeratutako landareak landu behar dugun ingurunera ondo egokituko direla ziurtatu behar dugu, eta gero noski, dagokion zaintza berezitua burutu.

Beti ere, landareen beharrei erreparatu behar diegu: batzuk itzala behar dute, besteek gune eguzkitsua, haizea edo izozteak jasan ezin dituztenak ere badira. Lanean hasi aurretik liburuetan laguntza bilatzea komenigarria da eta lorazainek ere gustura aholkatuko gaituzte. Honek guztiak, antolaketa txiki bat egitea eskatzen du, ingurune harmoniko bat lortzeko asmo zehatzarekin abiatu behar dugu. Naturaren zatitxo bat etxe ondora ekarriko dugu.


LURRA.

Oinarrizkoa da landareentzat, euskarri izateaz gain, bertatik jasotzen baitituzte hazkuntzarako hain beharrezkoak diren elikagaiak. Jatorri organikoa (animalia edo landare hilen deskonposizioz sortuak) edo inorganikoa izan dezake (disolbatzeko errazak diren mineralak). Askotan gertatu ohi den bezala elikagaiak agortu daitezke lur horretan, batez ere, landareak lorontzietan badaude. Orduan, lurra berritu edo ongarriak gehitu behar dira.

Turba edo landare humusak dira komenigarrienak. Etxeko lorontzietan kafe hondarrak edo errautsak botatzeak landareen hazkuntza erraztuko du. Bestelako ezaugarriak ere oso baliagarriak dira landarearentzat, lurraren egitura eta trinkotasuna, adibidez. Horregatik landarearen arabera, uraren drainadura handiagoa behar izatekotan, hondarra edo bestelako harritxoak gehitu beharko dira.
Ur-hornidura garrantzitsua dela esan beharrik ez dago. Etxeko landareetan bereziki premia handiagoa da, lurrinketa ere handiagoa baita. Beraz, egunero loreak zaintzeaz arduratu beharko dugu, elikagaiak eta ura eguneroko beharrizanak baitira.


LANDARE PARASITOAK.

Hauen bisita ere izaten dute etxeko landareek. Hau gainditu beharreko beste oztopo bat da. Landarearen osasun egoeraren arabera, parasitoak errazago edo nekezago agertuko dira; zenbat eta landare ahulagoa, parasitoak agertzeko orduan eta erraztasun gehiago. Beraz, landareak osasun egoera onean mantentzeko zaintzak egokia izan behar du, bakoitzaren baldintza egokienak ondo ezagutu behar dira: argitasun maila, ongarriak, tenperatura, izozteekiko erresistentzia, noiz loratzen den... Eguneroko jarraipena ezinbestekoa da. Hostoak, kimuak… egunero begiratuz, landare ale bera eta albokoaren parasito bidezko erasoa eragotzi dezakegu, garbituz, erasoa pairatu duten atalak ebakiz… Erasotzailea, onddo, bakterio, birus edo intsektu ziztrinen bat izan daiteke eta hauek eragingo dituzte gaixotasunak.

Oidio gaixotasuna onddo batek sortzen du eta ezaguna da gure landareen artean. Hauts zuri baten moduan azaltzen da hostoak estaliz. Lehenbailehen erauztea komeni da eta onddoen aurkako substantziaren bat erabiltzea ez litzateke txarrerako izango.
Intsektuek ere asko erasotzen dute landarea, plaga moduan azaltzen dira askotan. Landare zorriek, adibidez, landareen izerdia hurrupatzen dute. Erasoa larria bada, intsektizida erabil daiteke, bestela xaboidun ur pixka batekin garbituz konpondu dezakegu arazoa. Euli zuriaren erasoak ere ezagunak dira. Kaltea euli zuriaren larbek egiten dute hostoetan. Lehenengo susmoak izan orduko erabili behar da intsektizida eta kontu handia izan beste aleak ez kutsatzeko. Erasoa oso larria bada, inongo dudarik gabe, inausketak egin behar dira.


LANDARE BERRIEN HAZKUNTZA.

Ohikoena lorategietan landare ale berriak gehitu nahi izanez gero, mintegietara hauen bila gerturatzea da. Baina, lorategiaz bete-betean gozatu nahi badugu, guk egin ditzakegu hasierako prozesu horiek guztiak. Aukera bat baino gehiago dago. Haziak ereitea da ohikoena, adibidez urteko landareak badira. Erreboilo edo errizomak erabiliz, jatorrizko landarea kontu handiz erauzi behar da, sustrai lodi horiek kontu handiz ebaki behar dira laban zorrotz batekin. Aldaskak ebakiz ere lortu dezakegu landare ale berria, hauek berehala hasten baitira sustraiak botatzen. Edozein etxe balkoietako geranioarena da adibide garbia. Ale berria sortzeko azken prozesu honetan, hormonak erabil daitezke sustraiak errazago garatu ahal izateko. Beraz, aukera zabala eskaintzen digu naturak, espezie eta barietate piloa ezagutzeko aukera

Aiako Landare Berezien Azoka
Martxoaren lehenengo asteburuan, landare berezien lehenengo azoka egin zen Aiako Iturrarango Lorategi Botanikoan. Euskal Herria, Frantzia eta Holandatik etorritako mintegi zaleek landareen aukera zabala eskaini zuten, eta bildu zen jendetzak nahi adina landare erosteko aukera izan zuen euren balkoiak mimoz apaintzeko. Hogeita hamar inguru mintegi zale bildu ziren eta hauek ia laborategi lanen modura, espezieen inguruko barietateak garatzen eta berreskuratzen espezializatuta daude. Loredun landare ikusgarriak topa zitezkeen. Adibide asko bururatzen zaizkigu: kameliak, azaleak, orkideak, lirioak, "paradisuko hegaztia" deitzen zaien landare loredun ederrak…eta baita bestelakorik ere, usaindunak esaterako, labanda, erromeroa eta menta, adibidez. Zuhaitz eta zuhaixketan ere aukerarik bazegoen, baita fruta-arbolak edo bonsaiak ere.

Aiako inguruneak ere paisaje ezin hobea eskaintzen du, Lorategi Botanikoa Pagoetako Parke Naturalaren bihotzean kokatuta baitago. Interpretazio zentro modura erabiltzen den Iturraran baserriaren ingurumarian, lorategia dago. 2.500 landare espezie inguru biltzen dira, munduko puntu ezberdinetan topa daitezkeen espezieak. Batez ere zuhaitz eta zuhaixkak dira.
Pagoetako Parke Naturalak natura eta kultura kontu handiz uztartzen ditu. Giza presioa hain nabarmena izan ez den ingurune batean elkar lotzen da dena. Batetik, bere baso aberatsek animalia espezie ugari gordetzen dituzte sekretupean. Egin berri dituzten orein eta orkatzen sartzapenak arrakasta osoa izan dute. Agorregiko burdinoletara bisita egitea ezinbestekoa da, burdinola martxan ikusteko aukera ere izaten baita. Ingurunea ondo egokitua dago bisitarientzat, ibilbideek eta aisialdirako guneek aukera asko ematen dituzte


Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude