JOSERRA ETXEBERRIA: "AUTODETERMINAZIOAN DAGO GATAZKA KONPONTZEKO GAKOA"


2021eko uztailaren 19an
Elkarrizketa otsailaren 19an egin genuen, «Egunkaria»ren aurkako operazioa hasi baino hamabi ordu lehenago, Donostiako Costa Vasca hotelean, AuBk komunikabideen aurrean bere burua aurkeztu ondoren. Irakurleak ulertuko dituen arrazoiak medio, elkarrizketa bi astez atzeratu behar izan dugu. Orduko solasaldiaren fruitu dira ondorengo lerroak.

AuBk bost oinarri dituela aipatu duzue, eta horietako bat autodeterminazioarena. Bide horretan pauso atzeraezinak eman nahi dituzuela azpimarratu duzue. Zein lerro jorratuko duzue hori horrela izan dadin?
Biltze prozesuan gaude eta oraindik gehiena zehazteke dugu, baina honakoak garbi ditugu: bat, biltzen gaituen kontzeptua autodeterminazioarena da; bi, gatazka konpontzeko gakoa autodeterminazioan dago. Gure ustez, Euskal Herriko gehiengo ixila autodeterminazioaren aldekoa da eta irtenbiderik ez egoteaz nazkatuta dago; eta, gainera, sumatzen du autodeterminazioan dagoela giltzarria. Nola egingo dugun? Ez dakit, hasteko, 500 bat pertsona bildu gara eta gaiari buruz hausnartzeari ekin diogu.

Autodeterminazioaz haratago doazen lan taldeak sortu dituzue, gizarte batean diren ia arlo guztiak biltzen dituztenak, ideia bat ardatz moduan hartzen duzue baina erakundetze antzeko bat dirudi.
Oraingoz ez nuke horrenbeste esango, baina alternatiba sendo bat eskaini nahi diogu gizarteari, dauzkan arazoak konpontzen hasteko, oinarrizko eskubideak ez dira errespetatzen eta. Norabide horretan arloka antolatzen ari gara, izar eta ipar batekin, autodeterminazioa. Hasi besterik ez gara egin, eta horregatik «Autodeterminaziorako bilgunea» izena, asko garela eta abian gaudela adierazteko.

Irtenbidean indar handia jartzen duzue, eta horretarako autodeterminazioa giltzarri da. Zehaztu ahal daiteke zerbait gehiago irtenbide horren ezaugarriei buruz?
Gatazka politikoaz gain, beste gatazka txiki asko dago, eta guztiek behar dituzte alternatibak. Adibidez, emakumearen arazoa: honek ez du irtenbiderik Euskal Herriaren ikuspegitik kanpo, eta horretarako Euskal Herriaren izaera onartu behar da. Beste adibide bat, kultura unibertsala da, baina baita lokala ere, eta gure kulturak dituen arazoei aurre egiteko autodeterminazioa behar dugu. Berdin ekologiarekin, ekonomia, irakaskuntza... guztiek dute autodeterminazioaren beharra.

Bi estatu handik gure existentzia ukatu eta arriskuan jartzen dutela diozue. Ez al da ikuspegi ezkorregia?
Ez, guk errealitatea ikusten dugu eta gaur egungo Euskal Herria ez dugu gustuko, bere herri eskubideak ez zaizkiolako onartzen. Guk sinesten dugu Euskal Herria existitzen dela eta beste edozein herri bere eskubide guztiekin bizi den bezala, guk ere eskubide guztiak izan nahi ditugu.

Estatuen aldetik dagoen eraso horri erantzuteko desobedientzia tresna eraginkortzat jotzen duzuela diozue. Zelan egituratu daiteke desobedientzia hori?
Hori da aztertu beharko duguna, gu onartzen ez gaituzten lekuan agian desobeditu egin beharko dugulako. Nola? Ez dakit, ikusiko dugu.

Zein eraketa prozesu jarraituko duzue?
Orain dela hilabete batzuk hasi ginen biltzen zenbait pertsona eta jadanik plazara atera behar genuela pentsatu dugu eta hori egin genuen Labriteko ekitaldiarekin. Aldi berean, eztabaidarako hamar talde eratu ditugu, martxoaren 15ean ekitaldi publikoa egingo dugu eta hartu beharreko erabakiak hartu.

Euskal Herrian, aipatu duzun bezala, autodeterminazioaren aldeko jende asko dago, baina hor era bateko jendea bildu zarete, orain arte ikusitako izenekin jatorri antzerako bat duzue, ezker abertzaleko jendea zaretela.
Ezker abertzaleak ideia horiek defenditu ditu, baina gure taldean ez da ezinbestekoa ezker abertzalekoa izatea, eta gainera AuBn ezker abertzalekoa ez den jende asko dago.

Airean dagoen galdera. AuB aurkeztuko al da hauteskundeetara?
Jakina, hori gai garrantzitsua da, eta beste gai batzuk lantzen ari garen bezala, hori ere eztabaidagai da. Euskal Herrian gizartearen parte batek ez dauzka bermatuak bere oinarrizko eskubideak. Autodeterminazioa eskubide horiek zabaltzeko giltza da, horrekin bakoitzak bere ideiak defendatu ahal izango lituzke, PPk, Batasuna, PSOEk... Dagoen ilegalizazioaren arazoaren aurrean ere irtenbide bat bilatu nahiko genuke.

Oraindik ez dago epairik, baina itxura guztien arabera Batasuna legez kanpo utziko dute. Gizarte esparru jendetsu horren aurrean erreferentzia moduan geratuko zaretela dirudi.
Etorkizuneko hipotesi bat planteatzen ari zara.

Baina errealismo handia izan dezakeena.
Oso posible da hori gertatzea, baina gu oraindik eratze garaian besterik ez gaude.

Datozen hauteskundeak bikoitzak dira: udalak eta Batzar Nagusiak daude jokoan. Ezker abertzaleko jendearekin udaletarako plataformak sortzen ari dira han eta hemen, baina diputazioetarako ez da ezer ikusten.
Guk ez dugu plataformekin zerikusirik. Egia da Batasunaren ilegalizazioak biziki kezkatzen gaituela. Zer egingo dugun? Ez dakit, baina gai hori oso serio ari gara aztertzen.

Goazen harira. Zer erantzungo zenioke esaten dizunari AuB Batasunaren ordezkoa dela?
Bakoitzak nahi dituen hipotesiak egin ditzake, baina horrek ez du inongo loturarik. Horrek asko kezkatzen gaitu, baina gurea autodeterminaziorako bilgune bat da. Guk ez dugu zer ikusirik Batasunarekin, nahiz eta gurekin lanean ari diren batzuk Batasunakoak diren. AuBn, iritzi, jatorri eta talde politiko desberdinetako jendea dago.

Autodeterminazioarekin bat datozen alderdi ugari dira Euskal Herrian. Zer harreman izango duzue haiekiko?
Hori ere landu beharko dugu eratze garai honetan. Alderdi politikoen bidea ez da eraginkorra izan autoderterminazioaren aldarrikapena bideratzeko, eta horregatik, gu gizarteari begira ari gara lanean, gainerako eragileekiko harremanak ukatu barik, jakina.

Autodeterminazioaren alde daudenen artean ez dago zalantza handirik horren subjektu Euskal Herria dela. Eskubidea indarrean jartzeko unean datoz zalapartak: nola, noiz, une desberdinak... Zuk nola ikusten duzu gaia?
Gizarteak eztabaidatu beharko du hori. Badakigu eskubidearen aitortza hori ez dela egun batetik bestera gauzatuko. Lehenengoa da autodeterminazioaren atea zabaltzea, gero hasiko gara bide hori egiten. Adibide bat jarriko dut. Duela aste batzuk Irak erasotzearen aurkako jarrera erakutsi zuen gure herriak, munduko beste herri askok legez, eta argi ikusi da zenbait herritan agintari eta herriaren artean dagoen zanga. Bada, gure ustez, hemen berdintsu gertatzen da autodeterminazioarekin


Azkenak
2024-12-02 | ARGIA
ARGIA Durangoko Azokan: zer, noiz eta non?

Jakoba Errekondo eta Garbiñe Larrea han izango dira, baita Haziak liburuko egileak ere. Superbotereak hezkuntza liburua, Abentura erraldoia komikia... eta, jakina, Inor ez da ilegala-ren postutxoa ere ipiniko du ARGIAk. Aurtengo beste nobedadea: denda fisikoa Andra Mari... [+]


Tomate hazien bildumagileak eta bioaniztasunaren zaintza logikak

Bukatu da (bukatzen ari da) tomatearen sasoia eta unea aprobetxatu nahi nuke uda honetan izandako kezka eta amorruak orriotara ekartzeko.


Armarri-zimitz jaspeztatua
Gonbidatu gabeko turista

2016an ikusi omen zuten lehen aldiz Herrialde Katalanetan. Bi urte geroago, 2018an alegia, Xanti Pagola eta Imanol Zabalegui entomologoek Gipuzkoan azaldu zela jakitera eman zuten. Eta euskaraz izendatu ere bai! Urte batzuk pasa dira eta ez dut esango gure artean ikusteaz ohitu... [+]


2024-12-02 | Jakoba Errekondo
Gintonikaren ezkontza

Bart arratsean izan da. Etxekoak gintonikari zurrupaka. Ni aspaldi dibortziatu nintzen gintonikarekin. Ginak oso gogoko ditut, hortz-haginak ur, baina tonikak ezin edan ditut, gozoegi eta burbuila zakar gehiegi.


Aurkezle eta umoregile bat salatu dute, hainbat emakumeri eraso egiteagatik

"Oñatiarra da, karisma handia du, baita babes soziala ere", seinalatu dute idatzi batean, sare sozialetako kontu berri baten bidez hedatu dena. Leku ugaritako neska gazteak elkartu dira salaketa egiteko. EITBk bertan behera utzi du, kautelaz, pertsona hori ageri... [+]


2024-11-30 | ARGIA
2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak

Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]


Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?

Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]


Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da

Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.


Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin

Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.


2024-11-29 | Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako

Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]


Eguneraketa berriak daude