AMA, MIKROBIO BAT AURKITU DUT ZOPAN!


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Mikrobio edo mikroorganismoak alde guztietan daude, erabat eraso gaituzte; airean, uretan, lurrean, janarian eta baita guregan ere! Mikrobioa definitzeko garaian, banaka hartuta, begi bistaz ikus ezin daitezkeen organismo txikiak direla esango dugu, mikroskopioa behar dugu beraiek ikusteko. Talde zabal honetan sartuko dira: bakterioak, onddo eta alga mikroskopikoak, protozooak, birusak... Gure gorputza milioika eta milioika mikrobioren bizilekua da. Esku bakar batean munduko pertsona guztiak baino mikrobio gehiago topa ditzakegu. Doministiku bakarrean milaka mikrobio kanporatzen ditugu. Gure azalean, ahoan, mihian, hesteetan... Nahiz eta guk begi hutsez ez ikusi, hor daude zorionez. Bai, zorionez diogu, guretzat, animalientzat eta landareentzako ere oso garrantzitsuak direlako. Esaterako, landareek hazteko behar dituzten elikagaien asimilazioan parte hartzen dute eta hainbat animaliatan, gizakia barne, liseriketa prozesuetan ezinbestekoak dira. Mikrobioek ingurumen arazoetan puntako garrantzia dute, gizakiak sortutako zabor piloak deskonposatzen baitituzte. Baina arazoa hor dago, kantitateaz gain, gizakiak, deskonposatzen zailak edo ezinezkoak diren materialak sortu dituela, plastikoak, produktu kimiko berriak... lan gehiegi mikrobio gaixoentzat! Beraz, materiaren zikloan pauso klabea ematen dute, hau da, materia organiko guztia degradatzeko mikrobioak behar ditugu, ondorioz sortzen den materia inorganikoa, landareen elikagai da, ondoren belarjaleak datoz eta atzetik haragijaleak. Ikusten dugunez, bizidun guztiok, mikroorganismo hauekiko mendekotasun osoa dugu. Zer egingo ote genuke beraiek gabe! Mikrobioek ekartzen dizkiguten onurak asko dira, gero aipatuko dugu adibide sorta luzeagoa.

Zoritxarrez, badira patogeno edo gaixotasun sortzaileak diren mikrobio batzuk, baztanga, elgorri edota eztarriko infekzioak sortzen dituztenak adibidez, gainontzeko guztiei ospe txarra eman dietenak.

Mikrobio kaltegarrien hamaika adibide eman ditzakegu bakoitzak sorrarazten dituen gaixotasunak azalduz. Adibidez, Clostridium tetani, tetanoaren gaixotasuna sortzen duen bakterioa da, toxina berezi bat askatzen du, paralisi antzeko bat eragiten duena. Edota Mycobacterium tuberculosis, tuberkulosi gaixotasuna sortzen duena, birikak kaltetzen ditu. Legionella pneumophila izenekoak, legionarioen gaixotasuna deritzana sortzen du, pneumonia antzeko gaixotasuna. Horrela, ehunka adibide eman genitzake.

Askotan pentsatu izan dugu lurraren garapenean gizakiak arrakasta osoa izan duela, baina ongi pentsatuz gero mikrobioak dira jaun eta jabe. Lurraren lehen kolonizatzaileak izan ziren eta ordutik milioika urtetan iraun dute gaur egun arte. Ingurune berrietara egokitzeko gaitasun izugarria dutelako.

MIKROBIOAK GURE ONURARAKO.

Antzinatik gizakiak erabili ditu mikrobioak bere onerako, hasieran noski, euren existentzia ezagutu gabe. Ogi, ardo eta garagardoarekin gertatu da hori, adibidez. Azken hau Mesopotamia eta Egiptoko garai zaharrenetatik dator. Mikroorganismo kaltegarrien izenak eman ditugun bezala, ehunka eta ehunka izen eman ditzakegu gure onerako erabiltzen ditugun mikroorganismo edo mikrobioenak, ezagunenak aipatuko ditugu.
Has gaitezen ogiaren adibidea aipatzen. Aski ezaguna dugun legamia bati esker lortzen da, Saccharomyces cerevisiae izenekoari esker. Industria mailan protagonista nagusia dugu legamia hau, produktu asko lortzen baititugu honen bitartez. Barietate ezberdinak erabiltzen dira, askotan hobekuntza genetikoa jasandako legamiak izaten dira. Industria mailan izugarri erabiltzen dira, esaterako, hain ezagunak diren edari alkoholdunak egiteko: garagardoa, sagardoa, ardoa... Azken honen kasuan adibidez, mahats zukuan dagoen azukrea legamiak hartzitzen du alkoholean eraldatuz. Beste horrenbeste gertatzen da garagardoarekin. Prozesu luze eta konplexuak dira eta beste mikrobioen laguntza ere izaten dute.
Jarrai dezagun jogurtarekin. Zenbait esne bakterio da esnea hartzitzen dutenak. Esne hartzitzaile hauek Lactobacillus bulgaricus eta Streptococcus thermophilus dira. Jogurtaren inguruan azken aldi honetan asko eta asko entzun dugu bifidobakterioei buruz hitz egiten. Hauek ere beste bakterio batzuk dira, jogurtari gehitzen dizkietenak. Gure hesteetako flora bakterianoan, oreka mantentzen laguntzen omen dute, eta beste hainbat onura ere egozten zaizkio, baina zientifikoki oraindik ez daude frogatuta. Askotan merkatuan inoiz entzun ez ditugun izenak azaltzen dira, eta guk, erosleok, osasunarentzat onak direlakoan erosi egiten ditugu, nahiz eta gehienetan zer den ere ez dugun jakiten. "Esne honek omega A3 gantz azidoak eta azido oleikoa ditu", "beste krema honek berriz liposomak eta Q10 koentzimak ditu". Horrelakoak askotan entzuten ditugu, azken finean marketinga bultzatzeko izaten da eta funtzionatu egiten du, noski!
Mikrobioek badituzte industria mailan eginkizun garrantzitsuak ere, sendagaiak ekoizteko erabiltzen dira, adibidez antibiotikoak ekoizteko. Flemingek penizilinaren aurkikuntza egin zuenetik, beste hainbat aurkitu da zorioneko mikrobio hauen eskutik: tetraziklina, estreptomizina, eritromizina...
Ezin ditugu aipatu gabe utzi uren araztegietan erabiltzen diren mikrobio horiek, ezinbestekoak dira uren garbiketan. Zabortegietan askatzen den metano gasa kontsumitzen duten bakterioak ikertzen ari dira, oso arriskutsua gerta baitaiteke.
Pestizida natural modura ere erabili dira mikrobioak, edozein landaketa edo jardinetan erremedio natural bikaina dugu, inongo poluziorik gabe.
Prestige gogora ekarriz, egia da petroliontzi erraldoien isurialdiak garbitzeko ere mikrobio bereziak erabili izan direla. Exxon Valdez-en kasuan hala egin zen. Prestigeren isuria dela-eta, nahiko lan izango lukete bakterio gaixo horiek tona horiek guztiak garbitzen!

Mikrobioak pentsa ezinezko tokietan
Mikrobio edo mikroorganismoak egon daitezkeeneko toki asko bururatzen zaizkigu, baina leku batzuetan, begiratzea ere ez litzaiguke okurrituko. Leku horietako baldintzak oso gogorrak dira, baina mikroorganismoek moldaera bereziak garatu dituzte egoera horietan iraunbizitzeko. Ozeano azpia. Ur azaletik kilometro batzuetara, laba bolkanikoa kanporatzen deneko plaken zartadurak daude ozeano azpian. Gasak eta bestelako gai kimikoak askatzen dira. Zurrunbilo horretan mikroorganismo espezie bereziak daude, gas horiek erabiltzeko gaitasunak dituztenak. Ekosistema txiki bereziak eratzen dituzte, non lehen ekoizleak beraiek izango diren, beste animalia arraroekin batera.

3 Iturri termalak. Antzeko mikroorganismoak ere topa daitezke iturri termaletan. Tenperatura altuetan bizitzeko gaitasuna dute eta hidrogeno sulfuroa, hidrogeno gasak... erabiltzen dituzte energia sortzeko iturri bezala. Adibide gisa, AEBetako Yellowstone Parke Nazionaleko ur termalak aipa daitezke.
Izotzetan. Antartikako izotz handietan ere topatu da bizia. Mikroorganismo hauek izozteak eusteko gaitasun izugarria dute.
Laku oso gazietan aurkitu dira. Baldintzak oso muturrekoak izanda ere, garatzeko gaitasuna dute.
Marte planetan ere antzeko mikroorganismoak topa daitezkeela diote zientzialariek


Azkenak
2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil ahoan, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute ostegun honetakoa. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso eta etekin milioidunak izan arren... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


Sindikalismo eraldatzaileaz eta lanaz eztabaidatzeko nazioarteko kongresua Leioan

Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Plastiko kutsadura mugatzeko negoziaketen azken fasea abiatu du NBEk

Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.


“Hezkuntzak izan behar du patxadatsua eta geldoa”

Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]


2024-11-27 | Julene Flamarique
"Euskara ez den hizkuntza bat” erabili du Barakaldoko Udalak kanpaina batean

Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]


2024-11-27 | Leire Ibar
180 eragile baino gehiagok egin dute bat etxebizitzaren eskubidea bermatzearen aldeko mobilizazioarekin

Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.


Eguneraketa berriak daude