IÑAKI DE MUJIKA: "KIROL EMANKIZUNETAN LEHER EGINDA BUKATZEN DUT, NERONEK JOKATUTA BEZALA"

  • Baina ba al dakizu Filosofia eta Letra irakasle izan zela Madrilen? Eta Japoniakoaldizkari batentzat elkarrizketatu duela Karpin? Eta arbitro aritu dela, edo EntrenatzaileEskolako irakasle ere izan dela? Kirolaz dena jakiten dugu Mujikari esker, eta ahots horrenatzean dagoena da ezagutzen ez duguna.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Futbol eta eskubaloi emankizunetan frogatu duzu hitz jarioa. Umetatik al zara hain berritsua?
Gogoan dut neure buruarekin bakarrizketan lokartzen nintzela. Ikasleei eskolak ematen ariko banintz bezala hitz egiten nuen, bakarrik. Nire benetako bokazioa irakaskuntza da. Klaseak bete egiten nau.
Telebistarik ez zegoenez, irratia bakarrik entzuten zen garaikoa naiz. Gogoratzen dut asteazken gauetan ematen zuten «Matilde, Perico eta Periquin» haurrentzako programa. Albisteen ordez ematen ziren parteak ere gogoan ditut. Irratia beti izan da nire laguna. Beti gainean daramat kotxean, lanean, etxean... Etxeko gela denetan dut irratia, baita komunean eta sukaldean ere. Denak izaten ditut piztuta, horrela, gela batetik bestera joaten banaiz ere, ez dut entzuten ari naizen programaren haria galtzen.

Oraindik ere hitz egiten al duzu bakarrik?
Bai. 500 kilometro joan eta beste hainbesteko etorria egiten dudanean kotxez, bakarrik joaten naiz, eta neure buruarekin hitz egiten dut. Elkarrizketak imajinatzen ditut. Egoera bereziak irudikatzen ditut, sekula biziko ez ditudanak, eta pentsatzen hasten naiz, zer galdetuko nioke Monserrat Caballe-ri? Eta berak zer erantzungo lidake? Neronek irudikatzen ditut galderak eta erantzunak. Kaskotik eginda nagoela pentsa liteke, baina ikasteko modu bat da. Burua erne edukitzen laguntzen dit, pentsamendua ordenatzen, eta nire eguneroko lanari bueltak ematen.

Madrilen ikasi zenuen. Nola bizi zinen?
Ikasle garaian larunbatero joaten nintzen antzerkira. Antzerki bikaina ikusi dut. Unibertsitarioek «cla» sarrerak erosten genituen. Funtzioa hastean txalo gogor jotzea zen gure lana, giroa sortzeko. Horren truke 50 pezeta ordaintzen genuen sarrera, besteek 500 pezeta ordaintzen zuten bitartean. Prado museoko zuzendari izan den Fernando Chueca lagun mina nuen. Klase berean genbiltzan, eta harekin joaten nintzen batera eta bestera. Museoetara ere maiz joaten ginen, konferentziak ikustera... Kulturarako bizi nintzen. Oso ongi bizi zitekeen, eta ez diru gehiegirekin. Garai hartan askoz kotxe gutxiago zegoen, jende gutxiago ere bai, ez zegoen hainbeste Corte Inglesik... Arruntagoa zen.
Oraindik ere joaten naiz Madrilera, nire aita han bizi baita. Baina bortitza iruditzen zait. Dena da anabasa, hiru lerroko auto ilarak... Eromena da. Hiria gainera etortzen zait.

Irakasle esperientzia zer moduz?
Madrilen Filosofia eta Letrak ikasi nituen ikastetxean egon nintzen irakasle. Gogoratzen dut, irakasle gisa lehen klase egunean nuen sentipena. «Hainbeste latin, greko eta filosofia jakinda ere, nik zer egin behar dut 47 ikasle hauekin!». Pentsa, nik 22 urte nituen, eta ikasleek 17. Esperientzia txundigarria izan zen. Dena erakutsi zidan mundu horrek. Oraindik etxean ditut gordeta lehen promozioaren argazkiak, eta azken promozioaren kalifikapen koadernoa. Ez litzaidake axolako irakaskuntzara itzultzea. Baina dena aldatuta dago, ikasgaiak, sistema, diziplina... Berriro lan handia egin beharko nuke eguneratzeko.

Nola hasi zinen irratigintzan?
Kasualitate hutsez. Erru osoa Bidasoa eskubaloi taldeak dauka. Nik eskubaloi kronikak egiten nituen «Deia» egunkariarentzat. Bidasoa hazi eta hazi egin zen, boom informatibo bat eragin zuen, horren berri emateko beharra sortu zen, eta Herri Irratiak korrespontsal lanak egiteko deitu zidan. Kronikak ematen hasi nintzen, eta ondoren konexioetan. Azkenik, zuzeneko emankizunei ekin genien, eta hura zen hemen egiten zen eskubaloi emankizun bakarra.
Tito Irazusta beste komunikabide batera joan zen, eta niri eskaini zidaten bere lekua. Joxan Alkorta futbol esataria hil egin zen, eta lan karga eskutan aurkitu nuen. Karrotik tira egin beste biderik ez zegoen. Hemen naukazue, zortzi urtez latina, lau urtez grekoa, bi urtez arabiera,eta gainerako guztia ikasi ondoren, «gooool eta gooool» builaka.

Zertan aldatu dizu bizitza lan honek?
Orain kirolerako bizi naiz. Asteburuero lan egin behar dut, eta partidak ikusi... Bizitza aldatu zait erabat. Ondo egin nahi izanez gero, ordu asko eta asko eskaini behar zaizkio langintza honi. Ez daukat neuretzako denborarik. Oso informatuta egon beharra dut, ez daukat ordutegirik.
Gauza bakarrean dira berdinak irakaskuntza eta irratiko lana. Publikoari hitz egiten diogula, eta gazte jendearekin lan egiten dugula. Gazte jendeak indarra ematen dit, asko gozatzen dut. Zintzoagoak dira, esan beharrekoa aurpegira esaten dute, ez dute guk adinako erreparorik.

Nola moldatzen zara kirolari artean?
Kirol informazioak ez du zentzurik kirolaririk gabe. Behartuta gaude elkarlanera, elkarbizitzara. Kirolari bati belauneko lesioaz galdetu, eta ongi dagoela eta igandeko partida zail ikusten duela erantzutea, porrota iruditzen zait kazetari profesional gisa. Haratago iritsi nahi dut. Elkarrizketa pribatuak eduki, elkar ezagutu, konfiantza lortu eta jakin ez diogula elkarri traiziorik egingo.
Kazetariok kirolarien nahien elikatzaile izan behar dugu. Nik euren kamiseta janzten dut, eta euren proiektuekin bat egiten dut. Zer hoberik bere ametsak lortzen dituen jendearekin bizitzea baino! Kirolari bat heltzen ikustea hunkigarria da. Eta gogorra da, gorago iritsi nahi eta bidean geratzen denaren erronka hori. Horrek asko irakasten du. Jende bat aldarera igotzen dute hasieran, eta bost egunera hankak mozten dizkiote. Eta ezin izaten dute bururik altxa. Komunikabideek ziztu bizian eman eta kentzen dute. Ni saiatzen naiz jokalariren batek kolpea hartuko badu, geldi arazten. Nik ez dut besteren sufrimenduarekin gozatzen.

Beraz, zu ez zara objektiboa?
Ez, noski. Eta objektiboa dela dioenak gezurra dio. Ni erabat subjektiboa naiz, nire nahietan. Talde hau gustatzen zait, kirolari hau gustatzen zait, eta hori animatzen dut. Kirolariek ere aukeratzen dituzte bere kazetariak. Kirolariek konfiantza gehiago jartzen dute kazetari batzuengan besteengan baino, hezur eta haragizko pertsonak dira eta. Kirolariak oso bakarrik ikusten ditut. Zenbat eta profesionalago izan, gutxiago fidatzen dira inguruko jendeaz. Batez ere hiri handietan bizi badira, eta presio handia jasaten badute. Segurtasun elementuak bilatzen dituzte, eta euren defentsa mekanismoak dituzte. Askok oso gaizki pasatzen dute, ez dute babesik.

Esperientziak zer irakatsi dizu?
Heldu, eta gauzak bizi ahala, ziklikoa denaz konturatzen gara. Sena pizteko eta aurreikuspenak egiteko balio du horrek. Sumatzen dugu noiz alde egin nahi duen jokalari batek, beste zeinek duen jarraitzeko gogoa...
Miguel Santosek behin esan zidan, onena beti bigarren izatea dela. Horrela beti dago gorago iristeko nahi hori. Lehenengoa zerorri zarela sinistuz gero, ez da erronkarik izaten. Horregatik, sekula ez da sinistu behar dena ikasi dugunik. Borrokatzen segitzeko bidea da hori.

Nola ikasi duzu zuzeneko emankizunak egiten?
Makilkadaka. Inork ez dizu irakasten. Audientzia ez lokartzen saiatu behar da. Husna amaitzen diren partida aspergarrienei bizitasuna eman behar zaie, entzuleak joan ez daitezen. Eta partida distiratsua eta bizia denean, geure burua kontrolatu behar dugu 90. minutura indartsu iristeko. Tentsio handiko partida batzuetan arnasik gabe geratzen naiz, eta beste batzuetan 3 litro ur edaten ditut. Oso nekatuta bukatzen dut, neroni korrika aritu banintz bezala.
Partida egunetan ongi gosaltzen dut, eta ia ez dut bazkaldu ere egiten. Lozorroan ez erortzeko. Vigon gertatu zitzaidan ederra, eskubaloiko Kopako finalaurrekoan: kazetari batzuk joan ginen hemendik, eta hango lagun batek mariskoa jatera eraman gintuen. Lepo bazkaldu genuen, 14:00ak aldera. Partida 20:00etan zen. Emozioz betetako partida zen, eta partida berdinduta bukatu ostean luzapen bat, eta bestea, eta bestea luzatu zen... Mariskoaren gatza atera zitzaidan ezpainetan. Hura zen egarria, hura sufrimendua! Orduan eskarmentatu nintzen.

Jokalari denak ezagutzen dituzue, edo nahasten zarete?
Igande eguerditan prestatzen dut partida. Ziurrenik aterako den hamaikakoaren eskema egiten dut. Eta buruz ikasten dut, zuzeneko emankizunean gehiegi ez galtzeko. Talde oso ezagunen partidak errazak egiten zaizkit. Baina Huelvako Recreativo horrek bezalakoek buruhauste ederrak ematen dizkidate. Gainera, kazetarion kabinak zelaitik gero eta altuago daude, «ez baitugu ordaintzen». Eta ez da piperrik ikusten. Anoeta inauguratu zen egunean makina bat aldiz hanka sartu genuen, eta hurrengo egunean prismatikoak erosi nituen. Anoetan, San Mamesen, Bernabeun, eta Camp Noun gaitzerdi, hor telebista aparailuak baititugu, eta horri esker ongi ikusten dugu. Baina beste zelaietan ez dugu aukera hori. Askotan egiten ditugu hanka sartzeak. Eta huts batzuk larriak dira. Ezin da gola nork sartu duen esaterakoan hanka sartu.
Lapsusak izaten ditugu, kontzentrazioa galtzean. Beste zerbaitetan pentsatzen hasiz gero, haria galtzen duzu. Ez dakizu zer arraio esan duzun, baina berriro heltzen diozu hariari, eta kito.

Elkarrizketak ere egiten dituzu. Zein da elkarrizketa onen giltza?
Elkarrizketa luzeak gustatzen zaizkit, ibaiak bezala bere kasa doazenak, lasaiak. Egungo komunikabideetan elkarrizketa onak falta dira. Dena bizkorregi baitoa. Ez dugu ongi prestatzeko denborarik hartzen. Elkarrizketatzaileak ez du protagonista izan behar, elkarrizketatuak baizik. Eta egun ez da hori ikusten. Eta elkarrizketatua ezagutzeaz gain, bere konfiantza irabazi behar da, erantzunik onenak lortzeko.

Hasi zinenetik hona zertan aldatu da kirol kazetaritza?
Orain askoz errespetu gutxiago dago. Niri ez litzaidake aterako «nork ordaindu dio kirolari honi hemen egoteko?» salaketa, eta entzun dut hori. Egun iraindu egiten da, irrati estiloa oso erasokorra da.
Errespetua zor zaio, hasteko entzuleari. Ez baitakigu irratiaz bestaldeko horren sentiberatasuna nolakoa den. Eta kirolariari, noski. Ez dakigu kirolari horrek bezperako gaua gaizki pasatu duen, edo arazo pertsonalen batek eragiten dion beherakada. Ezin da iritzia hain erraz eman. Gainera, informazioa eta iritzia nahastu egiten dira. Audientzia lortzeagatik zilegi ez diren bideak erabili dira batzuetan.
Teknologian asko aurreratu dugu, ezbairik gabe. Oviedon ehun metro kable bota behar izan nituen, eskubaloi partida bat eman ahal izateko. Soinuaren kalitatea asko hobetu da. Orain telefono mugikorra dela, eta beste hamaika sistema direla, oso zaila da denak huts egitea. Lehen, zuzeneko emankizunik gabe ere geratzen ginen. Eta irratiaren abantaila horixe da, oso baliabide urriekin ere edozer lekuko berri eman dezakegula. Telebistak eta egunkariek askoz gehiago behar dute. Horregatik eutsi dio irratiak telebista sortuta ere.

Jende askok pizten du kirola ikusteko telebistaren irudia eta irratiaren ahotsa...
Telebista esatariak zozo hutsak dira. Guk hurbiltasuna transmititzen dugu. Nik badakit realzaleek animoak ematea nahi dutela, ongi goazela esatea... Telebistak arketipoekin funtzionatzen du, erabat instituzionalizatuta dago... Ez du graziarik. Irratiak beste erritmo bat du, ez da eteten, ziztu bizian doa...

Zuzeneko emankizunen erdian publizitatea sartzen duzu...
Egun oso gauza gutxi egin daiteke dohainik. Meza entzun, paseatu, eta irratia entzun. Irratiak publizitatetik bizi dira. Zorionez, futbolak publizitate asko erakartzen du, baina jakin egin behar da sartzen. Nik emankizunean barneratzen dut, horrela entzulearentzat, publizitatea partidarekin batera doan zerbait da. Bestela, eten egin behar dut haria, publizitate tarte bat sartu... Eta jendea komunera altxatzen da, edo katez aldatzen du. Gainera, publizitate tarte asko sartuta arriskua dago golak galtzeko, eta niri hori gertatu zitzaidan behin.
Sartu behar ditudan iragarki guztien zerrenda izaten dut prest. Gidoia ere ondoan daukat, eta badakit zer minutu ingurutsutan sartu behar dudan iragarki bakoitza. Baina askotan jokaldia oso interesgarria izaten da eta ezin izaten dut iragarkia sartu, eta beraz, hurrengoarekin pilatzen zait... Baloia kanpora irten den unea baliatzen dut iragarkiak sartzeko, baloiaren bila joan eta atera bitartean segundo batzuk izaten baitira. Jokaldira iragarkiak lotzeak, inprobisaziotik asko du. Horrek sentiarazten nau bizirik. Noski, egindako esaldiak ere baditut. Esaterako, arbitroak zerbait ikusten ez duenerako, «Zinkunegi Optika».

Osasuna dela eta inoiz utzi duzu zuzeneko emankizunik egin gabe?
Sukarrarekin, buruko minarekin, katarroarekin... egin ditut emankizunak. Baina entzuleak ez du zertan hori jakin. Belarrietaraino Frenadolez beteta joan izan naiz, zutik eutsi ezin niolako, Coca-Colaz blai...
Eztarria asko zaintzen dut. Beti heze eduki behar izaten dut. Ez dut batere erretzen. Ke asko dagoen lekuetan ere ezin naiz egon. Ahotsa sabeletik zuzenean ateratzen ikasi dut. Tenperatura aldaketekin oso kontuz ibiltzen naiz. Kontuan izan, -3 gradutatik 26 gradutara aldatu izan naizela egun berean (hemen txingorra eta hotza ari zuela, Andaluziara joanda).

Kontatu lanean gertatu zaizkizun bitxikeriak...
Gogoan dut Sevillan orain bi urte, ligako lehen partidan egin zuen beroa. Txankletak eta galtza motzak jantzita joan nintzen, inoiz ez bezala. Gaueko 22:00ak ziren, eta ikustekoa zen nire piura, 2 litroko ur botila burutik behera botatzen! Ikusle denak erdi biluzik zeuden, kamiseta kenduta... Beroa ezin dut jasan, eta nire gorputz honek ez dit gehiegi laguntzen...
Arbitroekin nahastu izan naute... Eta urte batean, hiru partidatan arbitro lanak egin nituen jubenilen mailan. Arbitroak greban zeudela eta, boluntario aurkeztu nintzen. Oso dibertigarria izan zen. Arbitro izanda korrika asko egin behar da, eta oso ondo prestatuta egon.

Partida galdu edo irabazteak umorea aldatzen dizu?
Galtzeak izorratzen nau, gure lana asko aldatzen baita. Orain, Reala lider doanez, dena askoz atseginagoa da. Emaitza txarrekin, berriz, giroa, jendearen jarrera eta jokalariak ere uzkurtu egiten dira. Inork ez du hitz egin nahi izaten, bere burua gordetzen dute... Publizitate aldetik ere, irabazten doanean askoz etxe gehiagok jartzen ditu iragarkiak.

Zer deritzozu Realari medioetan ematen zaion tratamenduaz?
Hemengoen lana ona da, horretarako bizi baikara. Espainiako komunikabideek ez dute ongi ulertu nahi, eta kito. Realak, beste klubekin konparatuta, saltzen du saltzen duena. Horregatik, albistea ez da Reala lehenengo doala, ea noiz harrapatuko duten baizik.
Baina ez naiz larritzen, jada denok ezagutzen dugu elkar. Niri axola zaidana hemen egiten dena da. Gainera izateko modua ere bada. Hemengoak oso umilak gara. Beste kluben bat izango balitz lider, egun santu osoa pasatu beharko genuke hori entzunez.

Eliteko kirolari egozten zaio aisia hutsa dela, ez dela kultura...
Hainbeste jendek jarraitzen badu, bai praktikatzen duelako edo zaletua delako, errespetua zor zaio. Kirolak sortzen du Barne Produktu Gordinaren zati handi bat, eta jende asko bizi da kiroletik, modu batera edo bestera.
Kirolaren psikologia bat dago, kirol medikuntza ere bai... asko ikertzen da kirolaz, eta idatzi ere bai. Galdeanok futbolaz idatzitako liburuak zoragarriak dira, eta bertan besteak beste kiroleko bizipenak eta emozioak deskribatzen ditu. Kirola ere bada kultura mota bat. Espainiako Estatuan gehien saltzen den egunkaria kirol egunkaria da, eta gustatu edo ez, errealitate horretan bizi gara.

Aurrera begira, zer proiektu dituzu?
Interneteko web orri bat prestatzen ari gara denon artean. Irratian egiten duguna ikusteko beharra sentitzen dut, produktua esku artean izatekoa. Gure lanean, unea sekulako intentsitatearekin bizi dugu, baina unearekin batera alde egiten du gure lanak. Hainbeste urte irratiko hitz jarioan, eta lan hori ezin dut «ikusi».
Bestalde, neure bizipenak kontatuz liburu bat argitaratu nahiko nuke, egunen batean. Baina ez dut ez denborarik, ez argitaratuko lidakeen argitaletxerik. Gustatuko litzaidake bizitako emozioak kontatzea, edo egindako elkarrizketarik mamitsuenak argitaratzea. Jendearentzako liburua idatzi nahi nuke, ez neuretzako izango dena.

Zure ahotsa entzuten duzu?
Ez, sekula. Ez zait batere gustatzen, ez neure burua entzutea ez ikustea. Nire lana bukatu dut eta kito, ez naiz egindakoa entzuten aritzen, hurrengoan pentsatzen hasten naiz. Beti aurrera begiratzen dut.

Zer beste zaletasun dituzu?
Itsasoa izugarri maite dut. Asko erlaxatzen nau, eta talasoterapiara sarri joaten naiz. Jatea ere asko gustatzen zait. Entsalada eta patata tortilla bat aski dut. Kontua ez baita zer jaten den bakarrik. Etxetik atera, nortasuna duen taberna edo baserri batean sartu eta giro horretan jatea da gozamena. Hori bai, presarik eta sakelako telefonorik gabe. Patxada horregatik gustatzen zait elkarte gastronomikoetako giroa ere. Barre asko egiten da. Elkartean ez dago beste lanik, gozatzeko esertzea baizik. Eta giro hori galtzen ari da. Orain elkarteetan ez da kantatzen. Eta niretzat, taldean giroa jartzeko kantuan edo txiste kontari hasten denak ez du preziorik
Bidaiatzea ere asko gustatzen zait, turismoa egitea. Irakurtzea ere bai.
Ez naiz sekula zinemara joaten. Beti jendearekin joaten naiz toki guztietara, eta ez dakit zinemara ere bakarrik joaten. Zer egin behar dut film erdian aspertzen banaiz? Norbaiti egin behar dizkiot komentarioak...
Bestalde, bakardadearen beharra daukat. Egun osoa zalapartan pasatuta, neure buruarentzat denbora hartu behar dut.
Gustatzen zait okupatuta egotea, eta gauza ezberdinak egitea. Nire lanaren gauzarik onenetakoa da, ez dakidala zer gertatuko den

CURRICULUMA
- Jaio: Irunen, 1952an.
- Kirol esataria.
- Herri Irratian: 1983an hasi zen. 1986tik da kirol saileko burua, programazio buru daramatza hiru urte, eta zuzendaritza taldeko kide da. «La movida deportiva» programa egiten dihardu 17 urtean, eta «El rebote» programa ere bai, 8 urtean.
- Irakaskuntza: Filosofia eta Letrak ikasi zituen Madrilgo La Salle ikastetxean. Bertako irakasle izan zen 1974tik 1982ra. Entrenatzaileen Eskolan ere klaseak eman izan ditu.
- Argitalpenak: Artikulu mordoska idatzi du, besteak beste, «Deia», «Gaur Express», «As» eta «Mundo Deportivo» egunkarietan.

MUJIKAREN IRAKASLEAK
Letren munduan sartu ninduten irakasleek markatu naute, nire bizitzako erabaki denetan. Beste irakasle batzuk izan banitu, agian beste era bateko bizimodua eramango nukeen. Zientziak gorroto ditut.
Umetan, inongo jolasetan ez ninduten euren taldean hartu nahi izaten, gizena izateagatik. Baina ez daukat konplexu eta traumarik txikiena ere. 120 kilo pisatzen baditut, berdin-berdin zait.

BERTSOA
Doinua: Espainian behera

Madrilen estudiante
zuzen eta argi,
gero gustua hartu
irakaskuntzari.
Bidasoaren erruz
kirol kazetari,
orain Gooool! oihukatuz
mikrofonoari;
jokaldirik onena
izan al zen hori?


Azkenak
Kaleko Afari Solidarioak taldeak botako du txupina Donostiako Aste Nagusi Piratan

'Jalgi belak mastara, eta euskara plazara!' lelopean ospatuko dute Donostiako Aste Nagusi Pirata, abuztuaren 10etik 18ra. 


Dantza utzi du lagunek burla egiten diotelako

Sei urte ditu. Gustura ari zen da dantzan. Baina gurasoek jakinarazi digute utzi egingo duela dantza. Arrazoia? Eskolan burla egiten diote lagunek dantzan aritzeagatik. Sei urte. Eta dagoeneko genero estereotipoen indarkeria sufritzen. Nahikoa da! Gurasoak, eskolak, irakasleak,... [+]


2024-07-18 | Gedar
Txosnen debekuaren aurka mobilizatuko dira Lizarran

Autobus-geltokiko parkingean txosnak jartzea debekatu du Lizarrako Udalak. San Benitora lekualdatu nahi ditu, baina Festagirok uko egin dio inposaketa horri. Emakumeentzat leku arriskutsua dela, udalak herriko eragileak jaietako dinamika sozialetik urrundu eta isolatu nahi... [+]


2024-07-18 | Euskal Irratiak
Iñaki Iurrebaso
“Euskararen egoera ikusita, gaitasunean bereziki ahul gaude”

Iñaki Iurrebaso soziolinguistak euskararen egungo egoeraren argazkia egin du Baionan iragan zen Hizkuntz politikari buruzko ikastaroan, muga-gaindiko ikastaroen kari.


Usansolon herritarrak kexu dira erdigunea tren geltokirik gabe uzteko erabakiaren aurrean

L5 lineak Euskotrenen ibilbidea aldatuko du, eta geltoki batzuk eraitsiko dituzte, tartean Usansolokoa. Trenaren ibilbidea lurperatuko dute eta beste geltoki batzuk gehituko dituzte. 2022an, Eusko Jaurlaritzak linea horren jatorrizko proiektua aldatu zuen Usansoloko geltokia... [+]


Gasteizko txosnagunea arriskuan dagoela salatu dute, Aldundiak TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituelako

Gasteizko jaiak hasteko aste gutxi falta direla, Gasteizko Txosna Batzordeak urgentziazko prentsaurrekoa eman du, salatzeko Arabako Foru Aldundiak txosnetan TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituela. "Parekatu egin nahi dituzte txosnak eta irabazi ekonomikoa helburu duen... [+]


Munillaren adierazpen homofoboek kritika erauntsia eragin dute berriro

Jose Ignacio Munilla gotzainak enegarren aldiz erakutsi du bere homofobia, homosexualitatea “sendatzeko” terapiak defendatuz. Valentzian irakasle bat harrapatu dute ikasleekin birmoldaketa homosexualeko terapiak egiten, eta Donostiako apezpiku ohia bere alde atera... [+]


2024-07-17 | Gorka Menendez
Zenbateraino izan behar dira txikiak nekazari txikiak?

Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]


Euskaldunak

Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]


2024-07-17 | Iñaki Barcena
Ekofaxismoa al datorkigu?

Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]


Defendatu behar duguna

Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]


2024-07-17 | David Bou
Agur esaten ikastea

Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]


Bego Ariznabarreta Orbea. Gerrarik ez
“Gure aurrekoek bizitako gerraren traumak eta sintomak ditugu oraindik”

Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]


2024-07-17 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Hemengoa

Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]


Materialismo histerikoa
Txatarra

Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]


Eguneraketa berriak daude