MOBBINGA EZ DA DELITUA ORAINDIK
Hegoaldean, Hirigoyen elkarteak 2001az geroztik dihardu arazo berri honi aurre egiteko ahaleginean. Erakundeko arduradunek diotenez, litekeena da eremu geografiko horretan 160.000 lagun inguru izatea laneko eraso morala pairatzen dutenak. Europa osora itzulita, han ere badira afera horren gaineko azterlanak, eta, txostenetako batean, honako datu hau ageri da: laneko eraso morala omen da Suediako suizidioen %10 edo %15aren kausa nagusia. Nolanahi ere, lehenbizi eta aurrera egin baino lehen, argi dezagun zer den laneko eraso morala eta zer ondorio ezagun dituzten mobbinga pairatzen duten pertsonek.
Gorabehera honetan espezialistak direnek diotenez, bi eratakoa izan daiteke eraso morala. Gradu hierarkikoan gorago daudenak badira jazarle, erasoa bertikala da; ordea, gradu bereko lankideak badira, erasoa horizontala da. Moralki erasotzeko modu honetan ere enpresaburuak eta zuzendariak dira erantzule, zeren haiei baitagokie lankideek beren arteko bat mendean har ez dezaten ziurtatzea.
Eta, zer-nolako langileei erasotzen zaie errazen? Adituek diotenez, 30 urtez azpiko langileak, 50 urtetik gorakoak, etorkinak, administrazioko langileak eta zerbitzu enpresetakoak dira aise eraso dakiekeenak. Bestalde, ez dirudi prestakuntzak edo graduak inor babesten duenik, hau da, berdin erasotzen zaie eskulangileei eta lizentziatuei.
Laneko eraso moralak, jakina, biktimari erasaten dio lehenik eta behin, baina, horrez gainera, enpresen produktibitatean eta gizartean ere badu eragina. Hirigoyen elkarteko arduradunen iritziz, lermatu egiten dira produktibitatea eta efikazia. Bestalde, giro liskartsua eta tentsioa direla kausa, ugaldu egiten dira bajak eta nabarmen hazten dira enpresetan haien ondoriozko gastuak. Gizartean nola igartzen den ikusteko, hona hemen datu esanguratsu bat: langile erasoen %10ari behin betiko baliaezintasuna aitortzen omen diote azkenean. Laneko ezintasunen arloan, Hirigoyen elkarteak duela urte batzuk argitara eman zen Suediako txosten bat aipatzen du. Lan horretan datorrenez, urteko eta fabrikako 4.500 milioi eurotik gora igotzen dira arazo horren ondoriozko epaien gastuak.
Lehen aipatu "Barómetro de Cisneros" azterlanean baieztatzen denez, laneko eraso moralaren pairatzaileetan, hiru pertsonatatik bat bakarra ohartzen da jazarpenaz. Bestalde, langileen %45ak ikusi izan omen ditu erasoak, hirutik bitan nagusiek mendekoei eginak izaten omen dira eta erasoen lekuko gehienek ez omen dute ezer egiten biktimei laguntzeko.
Geuk dakigula, Hegoaldean badira dagoeneko arlo honetan diharduten bi elkarte: Hirigoyen EAEn eta Laneko Eraso Psikologikoaren Aurkako Elkarte Nafarra. Hirigoyen 2001eko azaroaz geroztik ari da lanean: Bizkaian jaio zen, lurralde hartan gertatzen baitzen laneko eraso moral gehien. Helburuei gagozkiela, informatzea eta salatzea eta pairatzaileei laguntza pertsonala, psikologikoa eta aholkularitza juridikoa ematea lehenesten ditu erakunde horrek. Horrez gainera, sindikatuekin, alderdi politikoekin eta erakunde sozialekin ere lan egin nahi du, zeren, azken buruan, legeak ematea lortu nahi baitu, pertsona erasotzaileari, hala badagokio bederen, espetxeratzeko zigorra eman diezaioten, jada Europako zenbait herrialdetan egiten den gisan. Nafarroako elkartea, berriz, iazko maiatzean jarri zen abian, eta lanpostuan eraso morala nozitu izan duten lagunak izan dira sortzaile
Prestatu egin behar dira administratzaileak eta zuzendariak, giza baliabideen arduradunak, langileen ordezkaritzako organoetakoak eta enplegatuenak, harreman sozialetan protagonistak izateko.
Eraso morala izan daitezkeen joerez sentsibilizatzea, halako eran non pairatzaileek ikasi egin behar baitute horrelako bortxarik jasaten duten bereizten.
Bortxa psikologikoaren pairatzaileei dagozkien eskubideen eta bermeen gaineko informazioa zabaltzea.
Enpresetako lana eta harreman sozialak behar bezala antolatzea eta planifikatzea.
Kontrol periodikoak ezartzea, ustezko erasoak detektatzeko.
Enpresako medikuen funtzioak indartzea, liskarrak prebenitzen eta konpontzen aktiboki jardun dezaten.
Dela bakoitzari egindako erasoen kasuan, dela lankideek jasandakoetan, gertaerak iragartzeko eta salatzeko jarrera sustatzea.
Bitartekoen edo arbitrajeen sistemak ezartzea, gatazkak konpontzeko mekanismo izan daitezen.
Hitzarmen laboraletan erasotzaileak zuzentzeko sistemak bideratzea, eta, horretarako, eraso morala diziplinazko zigorra merezi duen jokamolde gisa izendatzea.
Beste erakunde batzuek, Hirigoyen elkarteak esaterako, denuntzia judizialaren baliabidea eskatzen dute. Gorago aipatu dugun bulegoko abokatuek, aldiz, bidezkoago ikusten dute honelako arazoak enpresen barruan konpontzea. Beste aditu batzuen ustez, ordea, axolakoa da laneko ikuskaritzak eta are ministerio fiskalak esku hartzea, zeren, diotenez, nahiz eta eraso morala berez laneko segurtasunaren eta osasunaren arloko delitua izan, gerta daiteke bortxa psikologikoarekin, mehatxuekin eta koakzioarekin zerikusia duten beste delitu batzuekin gurutzatzea. Argudiatzen segituz, Langileen Estatutuko printzipio hauetan ere aurki daiteke heldulekua, hots, okupazio efektiboaren eskubidea, eta intimitatearen eta dignitatearen errespetua. Azkenik, sindikatu batzuen aburuz, laneko istripua edo eritasun profesionala da mobbinga.
Iturri bereko iritziekin jarraituz, horrelako kasuetan langileak laneko kontratuaren amaiera eta hari dagokion kalte ordaina eskatu behar ditu, zeren, oso jokamolde iraingarria baita: langilearen dignitatea omen dago jokoan, eta enpresaburuak bere obligazioetan egindako hutsegite larriaren erakusle omen da. Horretara iritsiz gero, legez 45 eguneko kalte ordaina dago izendatua langileentzat, lan urte bakoitzeko. Hau da, kaleratze bidegabeetan ezarria dagoen kantitate bera
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]
.jpg)
Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]
Genero-indarkeriaren biktima den emakume bat eta haren bost seme-alabak, horietatik hiru hemezortzi urte beherakoak, etxetik bota nahi izan dituzte ostegunean. Erabakia aurrera eramateko baldintzarik ez zegoela argudiatuta ez dute kaleratzea burutu, baina beste data bat... [+]
Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.
.jpg)
EITBko Euskara Batzordeak gaitzespena adierazi du azken hilabeteetan egindako zuzendaritza postuetarako hautaketa prozesuak direla eta. Salatu dutenez, euskarazko C1 maila ez duten hiru pertsona hautatu dituzte postu garrantzitsuetarako: EITB Mediaren zuzendaritzarako, Social... [+]
AHT Geldituk Nafarroako Abiadura Handiko Trenaren obretan lan esklabotza egoerak daudela salatzen duen lekukotza eskandalagarria jaso ondoren, obra horiek sustatzen dituen Adif sozietateak publikoki erantzun behar izan du: "Gezurra dira".
Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.
Kar Kar Car auto elektrikoen erabiltzaileen kooperatiba ibilgailuen flota handitzen eta bere zerbitzua Iruñerriara zabaltzen ari da.
Asteazkenean ekin zion Laudioko enpresak labea hozteko prozesuari, Eusko Jaurlaritzako teknikarien bermearekin. Langileak haserre eta "engainatuta" azaldu dira erakundeen jarrerarekin: "Gu babestera joan eta langileen ondoan egon behar zuena, ez da egon"... [+]
Lizarrako Udalaren jarrera autoritarioa salatzeko sortu zuten Beef D'Alda abestia, eta horren harira auzipetu dituzte. Adierazpen askatasuna aldarrikatzeaz gain, otsailaren 8rako egitarau bat antolatzen ari dela jakinarazi du musika taldeak.
Bizieskola ekimenaren bitartez Gasteizko Eraman kooperatiba ikastetxeetako umeak trebatzen hasi da ikasturte honetan, hirian bizikletaz segurtasunez eta modu independentean ibiltzeko. Gasteizko Udalarekin batera parte hartzen du ekimenean, eta kooperatibako kideek ikastetxeetako... [+]
Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]
Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]
ELAk eta LABek EREa baztertu eta berau erretiratzea galdegin dute. Sindikatu biek gogoratu dute 2023an antzeko neurriak geldiaraztea lortu zutela mobilizazioen bitartez