BOLI KOSTA, FRANTSES ARMADAREN VIETNAM BERRIA?
Ororen buru, hala ere, Frantziak Boli Kostan dituen interesen itzalak eraman ditu bertara 2.500 militar horiek. Mendebaldeko Afrikako Ekonomi eta Moneta Batasunaren (UEMOA) kidea da Boli Kosta, CFA Frankoa da bere moneta, eta Frantzia du bazkide komertzial nagusia. Hizkuntza ofiziala frantsesa duela ahaztu gabe.
Telekomunikazioak, energia, ura, garraioak, bankuak, eraikuntza, obra publikoak, agro-industria... France Télécom, Bouygues, Société Générale, Crédit Lyonnais, BNP, Air France eta TotalFinaElf dira hemen kokatutako enpresa frantses nagusietako batzuk. 60.000 langilez goiti da 210 filial frantsesen enplegatu, eta horietatik landa beste 40.000 ari omen dira frantsesek kontrolatutako enpresa ttiki eta ertainetan.
Urte luzez -1990a arte- estabilitate ispilu izan da Mendebaldeko Afrikan Boli Kosta: munduko kakao produktore nagusia da, turismoarentzako erakargarria zen, inbertsioetarako leku lasaia bermatu zuen 30 urtetan etenik gabe aginduz Houphuët-Boigny diktadoreak... eta Abijanen kokatu ziren bai Garapenerako Afrikako Bankua (BAD) eta bai Mendebaldeko Afrikako Ekonomi eta Moneta Batasunaren (UEMOA) Banku Zentrala. Herrialde honek dituen 15 milioi biztanleren artean 4 milioi ondoko herrialdeetatik bizimodu hobe bila etorritako etorkinak ditu.
Geroztik, ordea, paradisua purgatorio bilakatua dirudi. Kakaoaren prezioak hondoratu egin ziren, CFA Frankoa baliogabetzen hasi zen, Houphouët-Boigny nola ordezkatu ez zuten asmatzen bertako eliteek, ondoko herrialdeetan gerra eta odol isurtze ikaragarriak hasi ziren gertatzen... eta 1999tik aurrera, Boli Kostan aspaldi ezagutu ez ziren pustch militarrak hasi ziren gertatzen, bata bestearen ondotik.
Mendebaldeko Afrikako estatuak etnia ugariz osatutako mosaikoak dira, baina bada aniztasun horren barruan gauzak sinpleagotzen dituen marra bat: marraz behetik bizi dira kristau eta animistak, itsasotik gertu dauden oihanetan eta kaietan. Marraz goiti, musulmandarrak dira eta horiek sabana eta Saheleko eskualde idorragoetan bizi dira. Boli Kostaren kasuan, bere populazioaren %40 horren integrazioa ezinezkoa egiten zuen naziotasun artifizial bat landu da urtetan, eta estabilitatearen oinarrian zegoen "ivoirité" hori bera bihurtu da orain arazoa kasik konponezin bihurtzen duena. Hona punttu bat: Parisko bake prozesuan arazoetako bat da lider musulman bat lehendakari izan ote daitekeen ala ez, behar bezain "bolikostatarra" ez delako.
Boli Kostan -horra Frantziaren interesaren sustraietako bat- Mendebaldeko Afrikako geopolitika ere jokatzen da. Mali eta Mauritaniak tuareg gerrilarekin dituzte arazoak. Nigerian bortizkeria leherketak izan dira. Liberia, Guinea eta Sierra Leonan gertatu diren (eta gertatzen segitzen duten) basakeriak famatuak dira. Koadroa erabat desestabilizatzeko, Boli Kosta hankaz gora jartzea bakarrik falta zen... eta hala gertatu da.
Aipatu dugun etnien arteko lerro nagusi hori bakean edukitzea zail izanen da, beste gauza askoren artean munduko merkataritzan hain garrantzia handia daukaten diamante eta harri bitxien komertzioan eskualde honek zeresan handia daukalako.
Diamanteen salerosketa ilegalari enbargoa ezarri diote Nazio Batuek, baina eskualde honetan horiek eta horien ordainetan erosten diren armak kontrolatuko dituenik ez dagoela dirudi. Bertako gobernu eta gerrilla buruak daude sartuta alde batetik, eta munduko mafia guztiak (Odessakoa aipatzen dute batez ere ikerlariek) bestetik.
Mendebaldeko Afrikako ekaitzen erdian 2.500 militarrek bermatu nahi dute Frantziaren posizio geoestrategikoa. Jacques Chirac pertsonalki ari da krisia eta negoziaketak kontrolatzen, berak bidali du Defentsa Ministroa Boli Kosta bertaraino. Arrisku guztien gainetik, Parisek puntu hau baloratu duela dirudi: ezin zaio berriro gertatu Rwandan pasatakoa.
Baina nahi izatea bat da eta ahal izatea oso beste bat
Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.
Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.
Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.
Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.
Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]
Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]
Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.
Usurbil herri zaintzaileagoa izateko lankidetzan ari diren herrikide, eragile eta erakundeen talde argazkia duzue albiste honi atxikitakoa. Larunbatean Sutegin egindako "Usurbil, herri zaintzailea" izeneko ekitaldian atera genuen. Norabide horretan herri hau egiten ari... [+]
Kargua "ohore handiz, erantzukizunez eta apaltasunez" hartuko duela adierazi du Atano III.a pilotalekuan, 1.800 lagunen aurrean. Aberri Batzarrak Euskadi Buru Batzar berria osatuko duten zortzi kideak ere hautatu ditu.
Egin egunkariko zuzendaritzako kide eta langilea Donibane Lohizunen erail bazuten ere, Algorta jaioterrian egin diote oroimen ekitaldia, igande eguerdian. Bertaratutako lagun zein senitartekoek presente izan dute estatuaren indarkeriak hil zuela.
.jpg)
Historia errepikatzen dela idatzi zuen Marxek, “lehenik tragedia gisa, gero fartsa moduan”. Armagintzaren eta militarismoaren inguruan errepikapen hutsa ez, espiralean goraka doan buklea ari gara bizitzen, fartsatik asko duena, eta tragedian amaitzeko gero eta aukera... [+]
Astelehen honetan hasita, astebetez, Jon Miranderen obra izango dute aztergai: besteren artean, Mirande nor zen argitzeaz eta errepasatzeaz gain, bere figurarekin zer egin hausnartuko dute, polemikoak baitira bere hainbat adierazpen eta testu.
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.