MENINA GARAIKIDEAK

Madrilgo Alcazar-eko egoitzaren erdian Margarita infanta dago. Alde banatan Isabel Velasco eta Agustina Sarmiento «meninak» daude, Margarita haurraren laguntzaileak (XVII. mendean jatorri portugeseko hitz hau erabiltzen zen laguntzaile hauek izendatzeko). Sarmientoren ondoan Maria Barbola eta Nicolas Pertusato nanoak jolasean dabiltza eta, hauen oinetan, mastina lo dago. Hauen atzean, itzaletan, Marcela de Ulloa eta oraindik identifikatu ez duten beste pertsonaia bat daude. Ezkerrean Velazquez bera mihise handi batean lanean ari da. Irekitako atean Jose Nieto de Velazquez dago eta hormako ispiluan Felipe IV eta Austriako Marianaren isla ikus daiteke.

1656an Velazquezek «Meninak» margotu zituenetik, denetik esan da maisu lan honen inguruan. Palominoren esanetan, koadroa «egia da, ez pintura». Luca Giordanok aldiz, «pinturaren teologia»tzat jo zuen. Eta Teofilo Gautier-ek galdera hau bota zuen koadroaren parean jarrita: «Non dago koadroa?». Elementu artistiko, konpositibo eta estilistiko guztiak behin eta berriro izan dira aztertuak. Interpretazioak esparru guztietatik etorri izan dira: ikuspuntu matematikotik (Alpatoff), politikotik (Emmens, Salas, Brown) eta baita astrologikotik ere (Campo eta Francés).

Menina berriak.

Oraingoan artearen historia unibertsalaren ikono garrantzitsuenetakoa bilakatu den koadro honen interpretazioa ia 50 artistek egin dute, hobekien ezagutzen duten hizkuntzan: euren artelanen bidez. Eta horrela sortu da «Bestelako Meninak» erakusketa, hilabete hauetan Donostiako Kubo aretoan ikusgai ipini dutena. Hirugarren munduko komunitateen garapenerako lanean ari den Woman Together erakundeak luzatu zuen «Meninak»en bertsio gaurkotu eta propioak egiteko deia, eta mundu guztia zeharkatu nahi duen erakusketa ibiltariaren etekinak Catamarca, Jujui eta Chiapaseko emakume artisauei bideratuko zaizkie.
Eta, dirudienez, artistentzat inspirazio iturri egokia izan da Velazquezen lana. Erakusketan bere lan bat paratu duen Ignacio Burgosen hitzetan, «Meninak bezalako ikono unibertsalak hausnarketarako bide ematen die artea eratzen duten atal nagusiei: giroa, espazioa, argia eta kolorea».
Horrela, artistek euren ikuspuntu partikularra eta gaurkotua erantsi diote klasiko honi. Manolo Valdesek Pop Art ukitua eman dio; Alberto Schommerek Margarita infanta lebitatzen ipini du, gainerakoa bere horretan utzita; Cristobal Toralek XVII. mendeko eszena XX. mendeko ekipaiaz bete du; Paloma Navaresek aldiz, beste pertsonaia guztiak jarri ditu mugimenduan, Margarita geldirik mantenduz; Eduardo Txillidak Donostiako badia erantsi dio; Llamazaresek soka eta linua eta elementu mekanikoak erabili ditu; Dora Salazarrek azken urteetan bere lanean ohiko bilakatu den kobrezko haria; Ouka Lelek pertsonaia ezagunak erabili ditu bere konposiziorako, eta gero, ohi duen bezala, argazkia koloreatu egin du; Pepe Yagüesen lanean meninaren gona kaiola bihurtu da...
Nanda Botellak zera dio bere menina urdinaren inguruan: «Egunerokotasuna eman nahi izan nien meninei, irudi nagusia mugimenduz hornitu, arnasa bete-betean har zezan. Neure hizkeraren bidez artelan ordezko ezin hartaz pentsatzen dudana adierazi nahi nuen, eta bai gozatu ere hala egiten». Diego de los Riosek, berriz, horrela azaldu du bere «Infanta en Rosa» kolorez bete izana: «Arindu egin da garai hartako zurruntasuna».
Eguneratu egin dituzte «Meninak». Eta egunerokotasun horren lekuko garbia da Javier de Villotaren «Menina Prestige» eta honen gonaren azpian ikus daitekeen gorotz beltza, fuelaren kolorekoa.


Denok gara Velazquez.

Artistek gozatu dutela aitortzen dute eta bisitariak ere gozatzeko aukera du, eta ez soilik ikusle gisan. Ikustaldi gidatuez gain, tailerrak antolatu dituzte ikasleentzat zein familientzat. Haur eta nagusiek postal formatuan esperimentatu eta Velazquezen lanaren interpretazioa egin dezakete, modu horretan «Beste Menina batzuk» sortuz (izena emateko edo informazio gehiago eskuratzeko deitu 943 012400 telefonora)


ASTEKARIA
2003ko urtarrilaren 26a
Azoka
Azkenak
Mikel Oterori erantzuna

Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]


Asiako eta Europako burtsek galera historikoak jasan dituzte, Trumpen gerra komertziala tarteko

Asian Hong Kong izan da galerarik handienak jasan dituena: %13,2 galdu du, 1997tik pairatu duen kolperik handiena. Europan, berriz, %6 eta %10 arteko galerekin abiatu dute astelehena burtsa nagusiek. Trumpek hartutako neurriak salatzeko mobilizazioak egin dituzte Europako eta... [+]


2025-04-07 | ARGIA
Euskararentzat justizia eskatu dute ehunka euskaltzalek Baionan

EHEk deituta, Baionan manifestazioa egin dute apirilaren 6an. Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia eskatu dute, eta Euskararen Errepublika aldarrikatu. Hilaren 11n EHEko bi kide epaituko dituzte Baionako auzitegian desobedientzia ekintza bat egin izanagatik.


Milaka lagun, etxebizitzaren negozioaren aurka Donostian

Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak deitua, milaka lagun batu dira gaur eguerdian Donostian, “etxebizitzaren negozioaren aurka” eta “etxebizitzarako eskubide unibertsalaren alde”.


2025-04-07 | Ahotsa.info
Hego Euskal Herriko langile eta pentsiodunak kalera atera dira bizi baldintza duinak bermatuko dituzten gutxieneko soldata eta pentsioak eskatzeko

Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak deitutako eta ELA, LAB, ESK, CGT, CNT, STEILAS, ETXALDE eta HIRU sindikatuek babestutako manifestazioak Bilbon, Gasteizen, Donostian eta Iruñean izan dira. Bertan, Euskadiko eta Nafarroako gobernuei eskatu diete zerga eta aurrekontu... [+]


Gasteizko Korda espazio okupatua desalojo arriskuan dagoela salatu dute

Dozenaka auzokidek babesa agertu diote proiektuari igandean. Alde Zaharreko lokala udalaren jabetza da, eta hiru urte dira hainbat eragilek elkarlanean okupatu zutela.


“Aurrez aurre egin zidan tiro, barrabiletan apuntatuta, 30 metro baino gutxiagora”

Bilboko Etxarri II gaztetxearen hustuketan gertatutakoaz hitz egin du Ertzaintzaren jaurtigai baten ondorioz barrabila galdu duen 33 urteko bizilagun batek. Beste zenbait bizilagunekin zegoen han, gaztetxeko kideen elkartasunean, "modu baketsuan".


Astelehenean deklaratuko du Amaia Zabartek, eta buruan ostikoa eman zion ertzainak dio “estropezu” egin zuela

2024ko martxoan jokatu zen Realaren partidu baten atarian zauritu zen foam jaurtigai batekin, eta Donostiako ospitaleko Zaintza Intentsiboko Unitatean ingresatu zuten. Lurrean zela ostikoa jo zion ertzainak adierazi du "estropezu" egin zuela harekin.


Haurrak gara behelaino artean

Ardatzean haur filosofia izango duen Galdera Basatiak podcastak, ez alferrik, haur filosofia tailerretan barneratzeko asmoa du. Horixe hitzeman digu Iñigo Martinezek lehen atal honetan. Podcastaren zimenduak ezarri dizkigu, markoa marraztu, eta, batik bat, haurtzaroaz... [+]


Langileek epaiketari uko eginda, Guardian enpresak xake mate egin du Laudion, urte luzez jokaldia prestatu eta gero

Guardian Llodio fabrikako behargin gehienek epaitegira jotzeko bidea bertan behera utzi ondoren, multinazionalak lortu du nahi zuena: enpresa errentagarri bat ixtea erabateko inpunitatearekin. Ez da egun batetik bestera sortutako estrategia, eta bide luzea izan arren, erabat... [+]


2025-04-07 | Behe Banda
barra warroak
Zutitu berri denari

Testu hau balorazio bilera baten ondorio dela esan genezakeen agian. Ordea, balorazio bilerek sarritan uzten dute aho zapore lehor eta gazi-gozoa. Astearte arratsalde eguzkitsu bat da. 16:53. Balorazio bilerara konektatu, eta erabaki dugu limoizko karamelu bana sartzea... [+]


Lokizaldeako Euskararen Eguna
“Euskara gero eta gehiago entzuten da eskualdean, bereziki gazteen artean”

Aurtengo Lokizaldeako Euskararen Eguna Murieta herrian ospatu dute, larunbatean, goizean hasi eta ordu txikiak handitu arte. Zita garrantzitsua eta gozagarria da Nafarroako Lizarra ondoko eskualdeko euskaltzaleentzako.


Komunitateaz (eta III)

Komunitateari buruzko artikulu segida honekin hasi nintzenean, Antoine eta Antoine zeuden etxean, gazta-ganbara hutsik zegoen, hiltegirako bueltak asterokoak ziren eta hiru egunetik behin egiten genuen gazta. Hau idazten hasi naizenerako, Picardieko lagunak jaioterrira joan... [+]


Eguneraketa berriak daude