Indiako herri jakintza liburutegi digital batean dokumentatzeko planak zenbait kritikoren protestak piztuarazi ditu, nahi gabe biopirateria lagundu dezakeelakoan. Internet eta bertan islatzen den informazioaren erabileraz hainbat polemika izan bada, Mendebaldeko herritarrok askotan pentsatu ez dugun ikuspuntu batetik kritikatu dituzte digitalizazioaren eta mundializazioaren ondorioak Indian.
Indiako ahots kritiko horien iritzian, atzerriko konpainia handiek erraz eskuratuko lukete herri txiroen jakintza tradizionala, farmaindustria eta informazio konpainia handi horiek produktu berriak garatuko lituzkete -botikak adibidez- eta bertako herritarrekin ez lituzkete beren onurak partikatuko.
Liburutegiaren aldekoek aldiz uste dute hori era irekian antolatzea dela kanpoko konpainiek patente bidez Indiako antzinako jakintza ustiatzeari bidea ixteko manera. Horrela lortuko luke Indiak, Ikerketa Industrial eta Zientifikoen Kontseiluko burua den Raghunath Mashelkar-ek dioenez, konpainia horiekin patente borroka latzetan ez sartzea. Bi jarreren arteko polemikari leku egin berri dio Hirugarren Munduko gaiei garrantzia berezia eskaintzen dien SciDev.Net zientzi guneak.
SENDAGAI AYURVEDIKOAK DIRU ITURRI.
Traditional Knowledge Digital Library (TKDL) proiektua aurrera badoa, senda belar eta landareen database egoki bat egongo da bai DVD formatuan eta bai Interneten. Eta bere bultzatzaileek diotenez, mugimendu honekin erdietsi nahi dute errotik moztea Indiako hainbat produkturen gainean patenteak izatea, hala nola basmati arroza, turmeric -edo kurkuma- edo neem delakoari buruzkoak.
Aipatu ditugun izen horiekin irakurle askok ez zuen askorik ulertuko, baina bai noizbait Ekialdeko sendabelarrekin edo zehatzago Ayurveda medizina edo terapiekin harremanen bat izan dutenek. Estatu Batuetan eta etorkin hinduek garrantzia duten lekuetan -Britainia Handian, kasurako- gero eta erabiliagoak baitira medikuntza alternatibora jotzen duten herritarren artean.
Proiektuarekiko kritiko direnen artean dago Devinder Sharma, New Delhiko Bioteknologia eta Janarien Segurtasunerako Forumeko lehendakaria. Bere ustez, indigenen herrialdeetako ezagutza -luzaz hizkuntza eta kulturazko hesiek babestu dutena- "orain farmaziako industriari plater digital batean eskainiko zaio oso erraz eskuratzeko moduan". Alor horretan gero eta diru gehiago jokatzen da, eta osasunbide alternatiboei lotutako komertzioetako produktuei pitin bat erreparatu beharrik ez dago horretaz jabetzeko.
Chennai hiriko M.D. Nair patente kontsultoreak ere zalantzak ditu liburutegi horrekin Indiako jakintza tradizionala babestu ahal izateaz, gaurkoz ez dago-eta hortik eratorritako ezein inbenturen patente eragozteko modurik. Honen ustez, TKDLk Indiari onuraren bat ekarriko dio bakarrik aldez aurretik konpainiekin adosten bada liburutegi horretako ezagutzaren gainean oinarritutako edozein inbenturen etekinak partikatzea. Bere ustez hori jadanik gertatzen ari da bioteknologiako zenbait alorretan, industriak eta estatuek sekuentzia genetikoak erabiltzeko royalty sistema adostu dutelako. Baina ez du uste biopirateria saihetsi ahal izango duenik TKDL honek.
HERRI JAKINTZAREN SOSAK NORENTZAKO?
Proiektuaren aldekoek behin eta berriro diote beldur horiek debaldekoak direla, baina badaezpada eransten dute TKDL hori ez dutela konpainien esku utziko segurtasun mekanismo guztiak lotu artean, Jabego Intelektualaren Munduko Erakundearen garantien arabera.
Antzeko izena baina izaera ezberdina duen Jabego Intelektualaren Eskubideen Batzordeak -Londresen du egoitza honek- irailean eman du bere ebazpena eta Indiako kritikoenen argudio batzuei kasu egin diela dirudi. Beste zenbait arauren ondoren, etekinen partikatzeari buruz zera dio batzorde horrek: patente bat ezartzen duenak argi utzi behar duela erabiltzen dituen material genetikoen jatorri geografikoa eta elkarturik daraman ezagutza tradizionala, eta bermatu behar duela bai gai edo produktu baten lehen ezagutzaileak bere baimena ematen duela eta bai material horren etekinak zuzen partikatuko direla.
Liburutegi birtual horrek osatua egon behar zuen joan den irailerako, baina horrelako egitasmoetan askotan gertatzen den gisan -eta polemika honekin zerikusirik ez duten arrazoiengatik- berandutu egin da. Ingeles, gaztelera, aleman, frantses eta japonieraz -hindi hizkuntzaz gain- egongo da liburutegi hau, eta Nazioarteko Patente Sailkapen Sistemari lotuta egonen da.
Heldu den urterako berriz 35.000 Ayurbeda -belarretan oinarritutako medikuntza sistema antzinakoa- formulazio izanen da irakur gai sarean, eta jadanik lan guzti horren hiru laurdenak burututa daude.
Jadanik Mendebalde aberatsa Hirugarren Munduaren jakitateaz baliatzen ari da: ikusi besterik ez dago Indiako eta Txinako osagarri tradizionalek zernolako indarra hartu duten herrialde hauetan. Orain afera zera da: jakitate hau Mendebaldean era ezberdin batean etiketatu eta patentatu ondoren, irabaziak partikatu ez eta gainera Hirugarren Mundura ez ote den itzuliko... ordainduta, gainera
http://www.argia.eus/nethurbil helbidean, gai honi buruzko informazio gehiago eta Interneteko loturak.