Zibillei esan diegu


2021eko uztailaren 19an
Honela zioen 1972ko abenduaren hastapenetako ZERUKO ARGIAk argitaratzen zuen editorial gogor haren izenburuak: «Zibillei esan diegu», eta letra ez hain larri, baina halere handi samarretan: «Negar egingo luke...». Auskalo zein zen, zehatz-mehatz, Iparragirreren kanta hori gogora ekarri zien auziaren gakoa. Ikastolaren batean gertatua zen -apika Arrasatekoan-, eta pentsamoldearekin zerikusia zuen, horretaz zalantzarik ez dago. Ezta haren ondorioz ikastola hartako irakasle mordoska kaleratua izan zenik ere, «herriak» hala erabakita. Irakasle horiek, ordea, ez bide zuten «herri» horren erabakia ontzat hartu, hori egin beharrean, magistraturara jo zutelarik...


AUZIAREN ATARIKOAK

«Eibarren ginen San Andres bezperan goizez -azaltzen zuen Z. ARGIAk-. Ez ginduen festa usainak eraman. Ez eta egiaren jakinminak. Ez zen arrazoia nork zukeen jakiteko leku egokia gure ustez. Gure egoera bihurriaren mina jasatera joan ginen. Arrasatetik eldu zen goiz hartako aize min eta bihurria».
Hara zergatik aipatu dudan Arrasate. Baina ez balitz, barka nazatela kontu honetan ni baino jantziago direnak, ez editorialean ez aldizkariko beste ezein lanetan ez baitut izan xehetasun gehiagorik aurkitzerik. Jakin, badakit, aurreko asteetako «Irakurleak mintzo» sailean agertzen ziren gutunengatik, Arrasate zein Zumaiako ikastoletan istiluak izan zirela, erlijioarekin zerikusia zukeen kontu bat edo besterengatik, ideologia beti tarteko. Baina zentsurarengatik-edo, gorabehera horiek guztiak oso argiak ez ziren hitzen bidez azaltzen eta apur bat enigmatiko gertatzen dira gaur egun eginiko irakurketan. Hobe, beraz, Z. ARGIAko editorialak agertzen zuena bere horretan eskaintzea: « ‘Pozik jakingo nuke zeinen alde zaudeten’ galdatu zuen adiskide dugun legegizonak. ‘Beti bezala zuzenaren alde, noski’, erantzun zion berak bere galderari. Ez gaude inoren aurka. Bi alderdiek izango dituzte, noski, zer aztertua eta zertaz damutua. Bien alde gaude eta biek egin zezazketen okerren aurka. Urtearen buruan izango ziren bi aldeetatik ere amaikatxo gorabehera, amaikatxo zurrumurru, egiztatze eta gezurtatze, amaikatxo jauntxokeria», zehazten zuen editorialak, gauzak bere lekuan ipintzeko gogoz-edo.
Zoritxarrez, baina, aldizkarikoek ere ez bide zuten arazo hartaz argibide gehiegirik: «Ez dugu batak eta besteak, itsumen eta bero aldian, eman dizkiguten berri eta albisteekin iritzi jator bat ateratzeko ainbat argi. Baina badugu ari-matazaren azken muturrak burura jalkitzen dizkigun burutapenak ezartzeko eskubide».

HERRIA, EPAI NAGUSIA

Eta bidezkoa zitzaionaz baliaturik, honakoa oroitarazten zuen Z. ARGIAk: «Gogora bitza irakurleak Erriak igaro dituen zenbait gertaera eta une larri. Txanpanez ospatu izan ditu gure erriak, ondo atera zaizkion zenbait gauza. Maila eta era guztietako euskaldunek jaitu dituzte. Orain, berriz, erri horrek berak ez du errukirik izan, kalean utzitako zenbait irakaslek bere eskubideak auzitegian eskuratu nahi zituenean.
Izan zuen aurrez erri horrek batzar nagusia. Entzun zien batzuei eta besteei. Izan zuen erabakia artzeko aukera, izkutuko txartelez. Eta erabaki hori bete zedin, ehun langile eta gehiago, lan-orduak galduz, ikastolako ateak zaintzen.
Erriak epaitu ditu eta gogor epaitu ere. Erriak eta gogor, baina min duelarik, galera duelarik. Erriaren auzitegian galdu dute auzia. Jakina, erri hori lehen, orain eta gero eta beti itsu izanen da, lozorroan dagoena, jainko txikiek menperatua. Hori jakinik asi behar dugu demokrazia jokoetan. Hori jakinik jo behar dugu erriaren auzitegietara. Aundia da Erriaren sena eta beldurgarria haren erabakia».
«Herriaren» errukirik eza aipatua zuen lehenxeago, erabaki beldurgarria azken pasarte horretan. Zein ote saltsa? Agian egurra ere banatuko zuen... Nork daki. Han agertzen zena hauxe baino ez zen: «Nora jo hor galtzen duenak? Andereñoaren ordez ‘profesora’ eta Edurneren ordez ‘Blanca’ esanaraziko duen auzitegira? Lan arazoetarako dagoen auzitegiak, pentsaera arazoa erabaki dezan? Denena den ikastola beste norbaitena dela esatera? Legearen izkutuan dagoen nola-halako ikastetxeren bat den susmoa sortzera? Ikastola maite duten eta aurrera atera nahirik beren bizitzako urterik onenak ematen dituzten irakasleak, ogi-bide uts besterik ez dutela aitortzera? Zertara? Euskeraz ez dakiten amen umeak ere badabiltzala azaltzera?
Erriak gaitzetsi gaituenean ez dago beste biderik. Ez eta arrazoi gabe gaitzetsi gaituenean ere: sufritu. Merezi du erriarengatik sufritzeak nahiz eta erri horrek eskerrik ez eman, nahiz eta zirgotu. Erria lo dagoelako, indargabe eta ilzorian; erria esnatu, indartu eta bizitu behar delako daude hainbeste eta hainbeste arriskuan eta erasopean. Merezi du bere buruaren jabe ez den erri horrek, ezjakinean ere, zigortzen gaituenean beragatik sufritzea. Erria behar dugu irabazi. Erria salbatu.
Goraipatu izan ditugu erri honen auzitegian irabazitakoek salbatzera, beste auzitegietara joandako legegizonak. Gaur gaitzetsi egiten ditugu. Ez diteke erriaren erabakirik honelako auzitegietara eraman.
Beste zerbait da egin beharrekoa, norbaiten jauntxokeriaz gaizki epaitu ez dezan: Ondo baino obeto batzuen eta besteen eskubideak paperean aurrez erabakirik ezarri. Ez ditezke irakasleak ezeren babesik gabe geldi. Gertaera honek araudi bat egitera, eztabaidatzera eta onartzera bortxatzen gaitu. Ez gaitezen txinpartak ikusi zai egon, sua itzaltzeko»

San Tomasak
Badu San Tomasetako feriak arrakasta Donostian. Nekazari asko bildu oi du inguru-marietan. Beste ikus-festa batzuen artean idi-demak eratu dituzte Abenduaren 17-21 eta 24rako. Goizeko amabietan eta arratsaldeko lauterdietan jokatuko dira Trinidade plazan. Aldi ontako idi-demak debekatuak izan dira zenbait erritan, anka-miña edo nafar-miña delata. Baina Donostiakoak jokatuko diran itza jaso dugu eratzen dituen «Atracción y Turismo» etxearen partetik. Gaitza sendatua izango dalakoan emandako itza dala uste dugu, bestela ez legoke berdintasunik. Dana dala, badakizu garbi jokatuko dirala. Ez dirala debekatuko. Hogei sari daude. Ogeita amar milla pezetatik asi eta bi milla pezeta arte koskan jetsiz. Askoren jakinmiña ase dugulakoan gaude. Eta demazaleei poza eman diogulakoan. Ondo igaro Santomasak. (1972-XII-10)

Aranegiri erantzun irekia
Agur Aranegi: Ez dakit nor zaitudan. Beste izen bat dagoela uste dut deitura horren atzetik. Ez zait axolarik. (...) Z. ARGIAko zuzendaritzak zuretzat, zure iritziak azaltzeko, lekua izan badu, neri ere aukera berdina emango didala uste dut. Ni ere harpidedun eta irakurle nau. Irakurri nuen Z. ARGIAko 507 zenbakian «Burges aurrerakoi bati» izenburutzat zuen lana. Nahikoa eztenkatu ninduen, egia esateko. Neri zuzendua zegoen. Ondo ezagutzen nauzu. Ederki adierazi zenduen ni nolakoa naizen. Ez zaitut zikindu nahi neure burua zuritzearren. Zorionak. Ez zabiltza neregandik edo ni bezalakoengandik hain urruti. (...) Ez zaidazu gaizki har. Baina lehengoaren euskarri eta gordetzaile bihurtu zera. Konserbadore zera. Gezurra dirudi, baina egia da. Zuretzat bizitza borroka izan da eta da. Borroka horren etekin duzu eskuan daukazuna. Eta hori ez da hutsaren hurrengo. Gogor zaizu, hori galtzeko arriskuan jartzea. Utzidazu borrokatu beharrik izan ez dudanez gero tantoa nere alde jasotzen. Zuk badakizu zer den ezer ez edukitzea. Nik ez. Zuk ez duzu lehengora itzuli nahi. Neri ez zait hain beldurgarria iruditzen. Baina ez ahantz beste alderdia. Zuk diozunez borrokatu zera eta borrokan jarraitzen duzu. Baina zure indar eta ahalmen guztiak bereganatzen ditu borroka horrek. Borroka horrek eta borroka hortatik ateratzen duzunak galerazten dizu, hain zuzen, eskuratzea falta zaizuna ikustea. Horregatik zera konserbadore. Eta hortan ez dut batere gaizki esan nahirik. Egia zen neri esaten zenidana. Baina hau ere ez da gezurra (...) (1972-XII-10)


Azkenak
2025-02-20 | Sustatu
Euskorpora elkartea eta Euskorpus aurkeztu dituzte

Euskorpora elkartearen aurkezpen ekitaldi jendetsua izan da asteazkenean Donostian, eta Euskorpus izeneko egitasmoaren berri eman dute bertan. Euskorpus euskarazko hizkuntza baliabide digitalen banku bat izango da, eta 5 milioi pasa inbertituko ditu Eusko Jaurlaritzak bertan.


Trumpen irain artean bilduko dira ostegun honetan AEBetako Ukrainako gerrarako ordezkaria eta Zelenski

"Diktadore" ditu eta Ukrainaren gerra hasi izana leporatu dio Volodimir Zelenski Ukrainako presidenteari Donald Trumpek. Azken egunetako giroa baretzeko asmoz eta Ukrainako Gerraren bukaeraz hitz egiteko elkartuko dira Trumpekin, ondoko astean, Emmanuel Macron... [+]


2025-02-20 | Irutxuloko Hitza
Eñaut eta Joseba Alvarezen aldeko elkartasun dinamika abiatu du Piztu Donostiak

Urtarrila amaieran ezarri zieten 5.000 euroko isuna ordaintzen laguntzeko txartelak jarri dituzte Herria, Marruma eta Platero tabernetan.


Udaltzain eredu “hurbila” bultzatzeko, lan eskaintza bateratua egingo dute Zumaiak, Getariak eta Azpeitiak

"Konfiantza eta gertutasuna" oinarri izango duen Udaltzaingo eredua nahi dute Zumaia, Getaria eta Azpeitiko udalek. Horretarako, udalerri horiek ondo ezagutuko dituzten bost udaltzain kontratatuko dituzte elkarrekin eta hautagaiei B2 euskara maila ere eskatuko diete.


2025-02-20 | Gedar
Gasteiz eta Burgos artean AHTa eraikitzen hasteko lanak, aurrera

2.000 milioi euroko kostua izango dute AHT Madrilekin eta AVE trenarekin lotzeko aurreneko lanek. Asteburuan egin dute manifestazio bat Iruñean, AHTa eraikitzeko obretako esklabotza-baldintzak salatzeko.


2025-02-20 | Xuban Zubiria
Friedrich Merz kontserbadorea, Alemaniako hauteskundeak irabazteko faboritoa

Olaf Scholz lehen ministro sozialdemokratak berde eta liberalekin zuzendutako “semaforoaren” gobernu koalizioa hautsi zen urte amaieran. Igandean Alemaniako kantziler berria aukeratzeko hauteskunde orokorrak izango dira, eta, inkesten arabera, kontserbadoreen... [+]


Leonard Peltier: “Azkenean libre naiz, gaurkoa egun ederra da”

49 urte preso pasa ondoren, libre utzi dute Leonard Peltier AEBetako ekintzaile autoktonoa. Otsailaren 18 honetan heldu da bere senide eta lagunen artera 80 urte dituen preso-ohia.


Zinegile baten “Israelen aurkako diskurtsoa” ari dira ikertzen Alemanian

Berlinale zine jaialdian gertatu da joan den asteburuan. Jun Li zuzendariak, Queerpanorama lan berria aurkeztu zuenean, printzipio ideologikoengatik Alemaniara ez joatea erabaki zuen Erfan Shekarriz aktore irandarraren testu bat irakurri zuen oholtza gainean: "Ibaitik... [+]


Migratzaileak delinkuentziarekin lotu eta mugen kontrola areagotzearen alde egin du Pirinio Atlantikoetako prefetak

Espainiako Estatutik Frantziakora “legez kanpoko” gero eta migratzaile gehiago igarotzen direla argudiatuta, mugetako kontrolak indartzea begi onez ikusi du Pirinio Atlantikoetako prefetak. Migratzaileek delitu txikietan “eragin hautemangarria” dutela... [+]


Kanibalismoa bizirauteko

Poloniako Maszycka kobazuloan duela 18.000 urteko arrastoak topatu zituzten XIX. mendearen amaieran. Baina berriki giza hezurrak teknologia berriak erabiliz aztertu eta kanibalismo zantzu garbiak aurkitu dituzte. 

Ez da ikerlan bat ondorio horretara iristen den lehen... [+]


Aliatuen errekorrak

Porzheim (Alemania), 1945eko otsailaren 23a. Iluntzeko zortziak jotzear zirela, hegazkin aliatuak hiria bonbardatzen hasi ziren bonba su-eragileekin. Erasoak sarraski izugarria eragin zuen denbora gutxian. Baina Pforzheimen gertatutakoa itzalean geratu zen, egun batzuk lehenago,... [+]


Zer gertatu da DBH 2n? “Ezohiko bi jaitsiera handi” nabarmendu ditu ebaluazio diagnostikoak zientzia eta gaztelanian

Matematika, zientzia, euskara, gaztelania eta ingelesa konpetentzietan EAEko ikasleek duten maila neurtzen duen ebaluazio diagnostikoaren emaitza festan, 13-14 urteko ikasleek zientzia eta gaztelanian izan duten deskalabrua "zuhurtziaz" gogoetatzeko beharra adierazi... [+]


Eta hemen gaude berriro, erlijioa eskolan

Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]


Donostiako emakume batek salatu du Ertzaintza bere aurka oldartu ostean ZIUan amaitu zuela, konorterik gabe

Emakumearen familiako kideek jarri dute salaketa Bilboko Kolonbiaren kontsulatuan. Otsailaren 1ean jasan zuen erasoa, Donostiako Manterola kaleko diskoteka baten atarian. Hainbat testigantzen arabera, konorterik gabe egon arren berari kolpeka jarraitu zuen ertzain batek.


Eguneraketa berriak daude