SIERRA LEONAN HAURRAK DIRA SOLDADU MERKE ETA EFIKAZENAK
Nazioarteko erakunde batek baino gehiagok eskaintzen ditu 18 urtez azpiko haurrak gerrarako erabiltzeaz dauden datuak eta analisiak. Baina Child Sordiers proiektuaren ekarpen zirraragarriena gazte eta gaztetxoen lekukotasunak dira. Horietako batzuek ezagutzen duten arazo batez idazten dute gune horretan. Beraiek haur soldaduen eskuetan nozitu duten bortxaz ari dira beste batzuek. Eta zenbait idatzi, hamar urtetatik (eta baita gazteagotik ere) gudari moduan ibili direnek beren esperientziez idatzitakoak dira.
Hala du izenburua Ulric Quee izeneko mutikoaren idatzi laburrak. Bederatzi urte zituen gerrillariek bere herrixka eraso eta oihanera korrika ihesi atera zenean. Han aita eta ama galdu eta noraezean zebilela, erreka batean ura edaten ari zenean harrapatu zuten. «Batek ‘zertan ari zara mutikoa, espioi bat zara eta hil egingo zaitugu’ esan zuen. ‘Zatoz gurekin edo hil egingo zaitugu’, esan zuen eta nik ‘Nahi duzuen guztia egingo dut’, arrapostu egin nion».
Egun horretan bihurtu zen Ulric haur soldadu:«Kokaina injektatu zidaten eta AK47 fusil bat eman. Frontera joan eta jendea hil eta kolpatzen eta gauza txar horiek guztiak egiten hasi nintzen. Ez nintzen egiten nuenaren jabe, drogaz beteta nengoen-eta. Zortzi hilabeteren buruan kapitain egin nintzen eta nire talde propioa kontrolatzen nuen. Oso gogorra egin nintzen eta etsaiak hiltzea besterik ez nuen pentsatzen. Orduan agindu ziguten hiria erasotzea, eta ni gustura nengoen, han diru asko, etxe ederrak eta nahi genuen guztia zegoela genekielako. Hirian sartu eta bataila oso latza izan zen, baina nik ez nuen atxiki eta gobernuko soldaduek harrapatu ninduten».
Beste mutiko batek, 10 urterekin idazten duen Mohamed Sidibayk, gerran bost urterekin hasi zela kontatzen du. Bost urte! Zirrara sortzen du gerraz hitz egiteko erabiltzen duen tonuak: bere lehen komandante Ramboren aipamenak, Freetown erasotzeko erabili zituzten taktikak, gobernuko indarrekin eta hauei laguntzera Nigeriatik joandako tropekin izandako borrokak, bake prozesuaren ondorengo errendizioa... Seme-alaba gaztetxoak dituen irakurle mendebaldarrak une batean duda ere egingo du egiazko lekukotasunekin ari ote den. Baina tamalez, literatura gutxi erantsi diote egileek. Gaur erakunde humanitarioen babesean bergizarteratzen eta ikasketetan ari diren haur eta gaztetxoen marrazkiek osatzen dute koadro gogorra.
Erakunde humanitarioek uste dute mundu osoan 300.000 haur erabiltzen dela gerrarako, bai gerrilleroen taldeetan edo baita gobernuen milizietan. Sierra Leonan 1992 eta 1996 artean -Gobernuko indarren eta RUF (Revolutionary United Front) taldearen arteko borroka urte gogorrenetan- 4.500 haur erabili zituzten batzuek eta besteek.
1997an gerrilla desmobilizatu zenean, bergizarteratze planetan sartu ziren 1.000 gudarietatik %60a haurrak ziren. 1999ko urtarrilean gerrillak Freetown eraso zuenean, informe askoren arabera gudarietako gehienak 14 urtez azpikoak ziren, asko gainera 10 urtetara ere iristen ez zirenak.
Gobernuak gerrillariei aurre egiteko taldeak osatzerakoan oihanean bizi diren tribu batzuetako ohitura zaharrak erabili ditu. Sierra Leonan, adibidez, Kamajor, Kapra, Donso eta Tamaboro taldeetan 8 urteko mutikoek iniziazio erritu eta probak gainditu behar izaten dituzte, beren gizarteetan integratzeko. Eta historiaurreko ohitura hori pittin bat «ukitu» baino ez dute egin, gobernuak fusil eta granada jaurtitzaile modernoak eskaini dizkienean.
Eta behin borrokan sartuta, nola atera haurrak gerraren zirkulu odoltsutik, bakea sinatu ondoren ere? Kamajor mutiko horietako batzuek honakoa deklaratu diete nazioarteko funtzionarioei: «Errebeldeak hiltzen dituen 14 urteko mutila naiz. Eta ez dut nahi desmobiliza nazaten, errebeldeek ongi ezagutzen nautelako: haiek ongi dakite gupida gabe hiltzen ditudala»
Galdera batzuen aurrean, behin eta berriz helduok ume sentitzen garela dio Iñigo Martinezek, “bizitza zulo existentzialez beterik” dagoelako. Galderaz galdera "behin-behineko erantzunen bila" aritzeko asmoa du irakasle eta filosofoak. ARGIA... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez. Asteburu honetan, urteroko besta antolatuko dute... [+]
Giza-katea antolatu du Subflubiala ez! plataformak eta hitzordua Artaza-Romo Institutuan jarri du gaurko 18:00etan. Bizkaiko Foru Aldundiak Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena (IIA) aldatzea du helburu eta horrelakorik ez du onartzen plataformak.
Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.
Elkarteko Andoni Burguetek nabarmendu du espetxean dauden presoek egindako delitu gehienek behar sozioekonomikoekin lotura dutela.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]
Bilboko Guggenheimeko museoaren kanpoaldean bildu dira plataformako kideak, bertan zuelako bere lehen agerraldi publikoa Bilboko Guggenheim Museoko zuzendari berri Miren Arzallusek. Landuko dituen ildoez hitz egiteko "goizegi" dela adierazi du Arzallusek, nahiz eta... [+]
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.
Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.
Zedarriak enpresari taldeak armagintza sustatzera deitzeak eta Jaurlaritzak horrekin bat egiteak "haserrea" sortu diela diote sinatzaileek. Mundu mailako egoera "inoiz baino larriagoa" dela uste dute, eta "Euskal Herriaren etorkizuna oztopa dezakeen... [+]
Ion Aranburu koma egoeran eta ZIUan ingresatuta egon zen hainbat astez, erasoaren ondorioz.