Elkarrizketa egiteko prest geundela esan genienean oraindik emanaldien alderik gogorrenetako bat zuten aurretik: instrumentu guztiak jaso eta furgonetan sartzea. Aiora Renteria abeslaria, Iñaki Imaz gitarrajolea, Asier Basabe bateria eta Ruben Gonzalez baxujolea izerdi patsetan bildu genituen grabagailuaren inguruan. Baina adrenalina guztia eszenatoki gainean eman izanaren sentsazio ederrarekin.
Ipuin batean oinarritu duzue disko berria, ezta?
A. RENTERIA: Nire ustez alderantziz izan da, lehenengo abesti batzuk egin ditugu eta gero abesti horiek bultzatu gaituzte ipuin bat egin eta istorio bat kontatzera. Ez gara abestiak egiten hasi ipuin bat esku artean dugula, alderantziz izan da, lehenengo abestiak egin ditugu eta gero ipuina sortu dugu. n Ipuina egiteko Kirmen Uribe idazlearen laguntza izan duzue.
A. RENTERIA: Ipuina guk sortu dugu eta berak konponketak egin ditu. Gu ez gara idazleak, hortaz, berak moldaketak egin ditu irakurtzeko errazagoa eta atseginagoa izan dadin. Diskoan bezala, ideiak kapituluka sailkatuta eman genizkion eta berak aldaketak egin ditu, ipuina konpondu egin du.
Zergatik aukeratu zenuten Kirmen Uribe?
A. RENTERIA: Hori Gaztelupeko Hotsak-eko "Xarra"ren bitartez egin genuen. Berari galdetu genion ea norekin jar gintezkeen harremanetan ipuina borobiltzeko. Izan ere, guk ez dugu idazlerik pertsonalki ezagutzen. Orduan, ez zitzaigun aproposa iruditzen norbaiti lan hori eskatzea gu ezagutu gabe. Orduan, "Xarra"k berarekin hitz egin eta baiezkoa eman zigun.
Nola bururatu zitzaizuen zuen disko berriaren ardatza ipuin bat izatearen ideia?
A. RENTERIA: Ez dakit nola otu zitzaigun. Ideia batekin hasi ginen, hasiera batean abestiak egin genituen eta beraien artean lotura bat zegoela konturatu ginen. Orduan, abesti ezberdinekin istorio bat kontatzea otu zitzaigun. Gero ipuin bat eginez osatuago geldituko litzatekeela pentsatu genuen. Ipuina ardatz izateak lagundu egiten du istorioa kontatzerako orduan.
Zer da ipuinean kontatzen dena?
A. RENTERIA: Tipo baten bizitza kontatzen da, jaiotzen denetik hiltzen deneraino. Bere bizitza nahiko tristea da, arrotz sentitzen da bere gorputzean. Horregatik, arazo pila bat ditu bere bizitzan. Bestalde, ipuinak ez du pertsona horren bizitza soilik kontatu nahi, sentimendu baten bizia ere adieraz dezake. Adibidez, zu gaizki sentitzen zarenean sentimendu horrek hasiera bat dauka, jaiotza bat, gaizki sentitzen zara eta pentsatzen duzu: "Ni lehen ongi nengoen, ondo bizi nintzen, zergatik nago gaizki orain?". Gero arazo horrek aurrera darrai eta etapa batzuk ditu amaitzen den arte. Hori ere adierazi nahi da. Hortaz, norbaiten bizitza edota sentimendu baten hasiera eta amaiera da.
Zergatik "Harrobian" titulua?
A. RENTERIA: Ideia rave batera joan ginenean otu zitzaigun, rave batean dj-ak izaten dira eta jaia izaten da gauetik goizera arte.
I. IMAZ: Bermeoko jaiak ziren eta rave Mundakan izan zen. Goizeko zortziak edo hamarrak ziren ravera joan ginenean, harrobi batean ari zen ospatzen. Itxita zegoen harrobia eta soinu ekipo bat zegoen muntatuta dj-ekin. Demasekoa zen. Harrobia oso zabala zen, oso ederra eta gainera egun argiz geunden. Musika topera zegoen, tonoak grisak ziren, itsasoa ikusten zen bertatik, gizakiak haren aurrean oso txikiak garela iruditu zitzaigun. Hori izan zen guztiaren abiapuntua.
A. BASABE: Harrobi batean grabatu genuen.
I. IMAZ: Gernika ondoan dagoen Ereño harrobian izan ginen, sorgailu bat eraman genuen eta hamasei pistako mahai batekin abestiak grabatu genituen. Oso hippya izan zen, 70eko hamarkadan geundela zirudien.
A. RENTERIA: Grabaketa hura ez da diskoan agertzen dena. Gero guztia berriro grabatu genuen. Esperientzia polita izan zen. Toki zabal batean jo gura genuen. Eta sekulakoa da. Harrobi batean jotzea izugarria da.
R. GONZALEZ: Harrobiaren irudia bideoa egiteko erabili genuen gero.
I. IMAZ: Bai, diskoak zazpi abesti ditu, baina zortzigarren pistan CD ROM pista bat sartu dugu. Gure lagun batekin muntatu dugun bideoklip bat da. Kontzertu ezberdinetako irudiak agertzen dira, baita harrobian jotzen egon ginenekoak eta gurekin nahasten diren marrazki bizidunenak ere. n Guztien artean landu al duzue istorioa?
I. IMAZ: Gutxi gorabehera denon artean egin dugu. Egunaren araberakoa izaten zen, batzuetan batzuek gogor egiten genuen lan, beste batzuetan makalago... Baina, orokorrean denok landu dugu.
Lehenengo bi diskak Gor-ekin argitaratu zenituzten. «Harrobian", berriz, Gaztelupeko Hotsak diskoetxeak kaleratu du. Zergatik aldaketa?
I. IMAZ: Gorrek gure bi disko argitaratu zituen, eta jada ez zuen gurekin jarraitzeko gogorik. Salmentak ere ez ziren oso arrakastatsuak... Dena dela, denborarekin Zea Maysen lekua zehazten joan da eta ikusten genuen Gorrekin zerikusi gutxi genuela.
R. GONZALEZ: Bertan zeuden taldeak ere ez ziren gure estilokoak, beste batekoak ziren, komertzialagoak edo famatuagoak... Ez geunden oso gustura; izan ere, antolatzen zituzten jaietan, adibidez, jotzen genuen taldeekin zerikusi gutxi genuela ikusten genuen. Orduan, gustuko duzun leku bat bilatu behar duzu.
I. IMAZ: Orain Gaztelupeko Hotsakekin gaude eta oraindik ezin dugu ezer esan.
R. GONZALEZ: Gure gustuko talde batzuk badaude bertan, Split 77, adibidez.
A. RENTERIA: Duten estiloa ere ezberdina da, eta beraz, gustura gaude. Gorrek guganako konfiantza galdu egin zuen, baita musikalki ere. "Gu trenetik jaisten gara", esan ziguten. Guk "trenak aurrera jarraitzen duela" erantzun genuen eta hementxe gaude.
Aurreko diskoetan abestiek egitura zehatzak zituzten eta normalean nahiko luzeak izaten ziren. Lan berrian joera hori albo batera utzi duzue.
A. RENTERIA: Abestiak horrela irten ziren. Beti musika ezberdina entzuten ari zara eta horrek jotzerako orduan eragiten dizu. "Elektrizitatea"n, adibidez, intentsitateekin jokatu genuen. Orain, berriz, beste zerbait egiten dugu. Izan ere, denbora guztian esperimentatzen zaude, gauza berriak egiten...
I. IMAZ: Aurreko lanetako abestien dinamika oso zabala zen. Zati oso lasaiak egiten genituen, eta gero kristoren zarata atera. Orain, berriz, nahiago dugu abestia intentsitate batekin hasi eta ez jaistea amaitu arte. Horrela, lehengo abestiak ditugu intentsitatearekin jokatzeko eta berriak hasieratik amaierara indar berdinarekin jotzeko.
Zergatik zazpi abesti?
A. RENTERIA: Horrela irten zelako. Antzeko estiloa zuten zazpi abesti egin genituen eta pentsatu genuen: "Egingo ditugu gehiago?".
I. IMAZ: Bagenituen sei edo zazpi gehiago, baina hauek zerbait zuten amankomunean.
«AEKantuz» diskorako Mikel Laboaren "Gogo eta gorputzaren zilbor hestea" moldatu zenuten. Disko honetan, berriz, Itoizen "Hilzori II" kantaren bertsioa egin duzue. Aproposa al zen egin duzuen ipuinerako?
A. RENTERIA: Bertsio hori lehenagotik egina genuen. Beste abestiak egin genituenean, diskoan oso ongi geldituko zela konturatu ginen, ipuineko protagonista hilzorian dagoeneko mementoa azaltzeko aproposa zelako. Baina abestia aurretik genuen egina, diskoren batean sartzeko gogoa geneukan eta ikusi genuen "Harrobian"en perfektu gelditzen zela.
Euskal Herrian emakumezko partaideak dituzten rock taldeak egon badaude, baina gutxi. Zergatik ote?
A. RENTERIA: Emakumea orain ari da jauzi hori egiten eta pixkanaka-pixkanaka gehiago agertzen hasi dira. Orain talde dezente daude emakumezko kideekin. Arraroa da rock talde batean egotea, normalean pop eta horrelako estiloetan agertzen baikara. Dena dela, orain hasi dira rockean ere neskak sartzen.
R. GONZALEZ: Arlo guztietan gertatzen ari da hori. Soinu teknikarien artean ere gero eta emakume gehiago dago.
I. IMAZ: Lehen, aldiz, ez zen horrelako lanetan neskarik ikusten.
Eta nola sentitzen zara Aiora hainbeste mutilen artean?
A. RENTERIA: Ondo. Ongi zaintzen naute.
Estilo propioa du Zea Maysek. Zeintzuk dira, ordea, bere eraginak?
A. RENTERIA: Denetarik.
I. IMAZ: 60ko hamarkadako musika, 80koa, 90ekoa, denetarik.
R. GONZALEZ: Dena dela, Euskal Herrian gauza ezberdinak egiten dituzten talde asko dago, Lisabö, Kashbad, Dut... nabaritzen da haize berriak daudela. Jendeak musika ezberdin asko entzuten du eta hori bereganatu egiten du. Eta gero igarri egiten da musikan. Hori ikusi egiten da, kontzertu guztietan ikusten da bakoitzak bere estiloa duela.
A. RENTERIA: Eraginen zerrenda eginez gero, oso luzea izango litzateke.
Zer diozue Zea Mays izenari buruz?
A. RENTERIA: Artoaren izen zientifikoa da. Sonoritateagatik gustatu zitzaigun. Beste bi izen genituen pentsatuta: El 7° Armario edo Birus Azoka. Baina azkenean Zea Maysekin gelditu ginen.
Zer da "El 7° Armario"?
A. RENTERIA: Hasieran egin genuen proiektu bat da. Kontzertuak azterketa baten modukoak zirela ikusi genuelako sortu genuen. Emanaldia zehatz-mehatz atera behar zen, dena oso entseatuta... eta horrela askotan sentimenduak ez ziren agertzen. Orduan, hori lortzeko desfaserako talde bat sortu genuen. Bertsioak egiten ditugu. Ni atril batean letrak ditudala irtetzen naiz eszenatokira... Jai baten moduko bat egiten dugu. Era guztietako abestiak jotzen ditugu: Prodigy, Pearl Jam, Red Hot Chilli Peppers... Ondo pasatzeko talde bat da.
I. IMAZ: Partaideak berdinak gara, bakarrik bertsioak egiten ditugula. Planteamendua ezberdina da: Zea Mays serioa da, guztia ongi prestatuta dago, letrak barnekoiak dira... El 7° Armario, ordea, desfase bat da. Ez dugu hainbeste entseatzen, alde basati hori ateratzeko bide bat da. Eta hori nabaritu egiten da Zea Maysen kontzertuetan. Astean zehar errepertorioa askotan entseatzen duzu eta hori apurtzeko bide bat da El 7° Armario. Beharrezkoa da jotzea. Abestiak gogoratzeko, ordea, nahikoa da errepertorioa astean behin entseatzea. Bestalde, mailari eusteko ezinbestekoa da egunero zerbait jotzea. Horregatik bertsioak egiten hasi ginen, eta denborarekin moldaketa dezente bildu genituenez, El 7° Armario sortzea bururatu zitzaigun