«PP-K ETEKIN POLITIKOA ATERATZEN DIO TERRORISMOARI»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Javier Elzok Euskadin totum revolutum politiko-mediatiko-intelektual bat sortu dela dio, gizartearengandik gero eta urrunagoa dagoena. Bien arteko harremanaz ari denean dibortzio hitza darabil soziologo honek: «Dibortzio hau iazko maiatzaren hauteskundeen aurretik hasi zen. Orduan, estrategia baten lehen jomuga bururatu zen, estrategia muturrekoa, lotsagabea eta iraingarria izan zen, bere bultzatzaileek euskal nazismoaz eta euskal ‘gulag’ batez hitz egiten zuten, EAJ-EAri botoa ematea ETAri botoa ematea zela zioten, baina porrota jaso zuten. Diskurtso hori bizirik dago eta nazionalismoaren alternatiba eraikitzea helburua du oraindik ere. Baina, ez dezagun ahantz, herri hau nazionalista da, nazionalista moderatua baina nazionalista».

Diskurtso hori fikziozkoa dela esan duzu inoiz, batzutan errealitatearen lekua hartzen duela.
Gure errealitate soziologikoa askoz anitzagoa eta bizikidetzarako emanagoa da politikarien mintzalekuetan agertzen dena baino. Politikariek, hedabideek eta zenbait intelektualek Euskal Herriaren errealitatea itxuraldatu dute, okerrera jakina, errealitatearen fikzio bat sortu dute finean. Hauen arabera hemen nazionalistak eta ez nazionalistak borroka bizian ari gara. Euskal Herrian ikuspegi ezberdinak daude, begi bistakoa da, baina euskal gizartearen gehiengoak bizikidetzarako komuntasun bat agertzen du, elkarrekin bizitzeko gaitasuna. Euskal gizarteak zentralitate edo erdigune ardatz nagusi bat mantendu nahi du, baina, hau ez da diskurtso politikoetan agertzen. Fikziozko diskurtso politiko honek muturreko egoera batera eraman nahi gaitu, bi mundu erabat ezberdinetan biziko bagina bezala, eta hori ez da egia.

EAEko hauteskundeen urteurrenean urte bat galdu zela ere esan duzu.
Bai. Euskal nazionalismoak ere ez du garaipen hura egoki gobernatzen jakin. Jaso zuen botoa, boto nazionalista izan zen funtsean, baina euskal nazionalismoaren aurkako jarreraren aldeko botoa ere izan zen. Une honetan, nazionalismoaren parte bat defraudatua senti daiteke, iruzurtua. Ibarretxeri eman zitzaion botoa euskaldunek erabakitzeko duten eskubidearen aldeko botoa bada ere, batez ere, askatasunaren eta elkarrizketaren aldeko botoa izan zen. Orduan, maiatzeko 13aren aurretik bizi izan genuen egoera biziberri daiteke. Aznarrek esaten duenarekin orduko egoerara itzuliko gara berriz ere. Ez dugu deus aurreratu beraz.

Gizartearen zentralitatea galtzeko arriskua dagoela mantentzen duzu.
Bai. Grabitatearen erdigunean aldaketa bat eman dela diot, bazegoen erdigune bat, demokratek erdigunea osatzen zuten eta biolentziaren aldekoak alde batean zeuden; ENAM zen kanpo zegoen bakarra. Ez dezagun ahantz, Euskadin dugun arazo latzena ETAren iraunkortasuna dela, lehen arazoa. Gero, PPk gehiengo osoa lortu zuen Espainiako Parlamentuan eta Batasuna legez kanpo uzteko prozesua hasi zuen. Muturreko mundu batek irabazi du eta honek beste muturra legez kanpo utzi nahi du. Bi muturrak gero eta aldenduagoak daude, eta erdigunea, berriz, gero eta ahulagoa, PPren mesederako, noski. Totum revolutum delakoa bultzatzen dutenek euskal gizartearen zatiketa bermatu nahi dute, dinamika hori indartuz gero mutur bat garaile aterako delakoan, kasurako PP. Izan ere, bi mutur hauetako bat oso indartsua da, PP; gobernatzen duena. Baina, kontuz, Batasuna bizirik dago, legez kanpo utzi arren bizirik jarraituko du. Batasuna ez da GRAPO baten espresio politikoa. Batasunak 200.000 pertsonaren sostengua dauka, herri erakundeetan dago eta politikan ari da.

Batasuna legez kanpo geratuz gero, hiru eszenatoki posible irudikatu izan dituzu ENAMen munduan: eszenatoki kontinuista bat, ETA hibernazio garaian sartzea eta hausturazko eszenatoki bat. Zein egoeran gaude?
Bigarren fasean gaudela esango nuke, hau da, ETA eta ENAM negutegian sartu direla ematen du, nahita bilatutako atzeraegite moduko bat da. Ni oso kritikoa izan naiz HBrekin eta Batasunarekin kritikoa izaten segitzen dut. Batasuna, ordea, modu nahiko adimentsu eta zentzudun batez jokatzen ari da une honetan, legearen bidetik ari da, eta legeak hainbat aspektutan huts egin dezake. Europako hauteskundeetan, adibidez, Batasuna Frantziako legearen barruan baldin badago, ikusi beharko dugu nola argudiatzen duten ilegalizazioa Europako Auzitegian, ea nola defendatzen den ilegalizazioa Europa mailako hauteskundeetan. Nik Batasuna bide horretan ikusten dut eta onuragarria da.

Artean, ETAk gutxiago dihardu eta kale borroka ere gutxiago dago. Arrazoiren bat ikusten duzu?
Kale borrokaren gutxitzea poliziaren lanari esker izan daiteke, baina, baliteke ere, ETAk bere komandoak hobekiago prestatu nahi izatea, gero eta arinago erortzen direlako, eta horregatik ere ETA negutegian sartu izana. ETA ez baita desagertu, hirugarren fase edo eszenatokia irits daiteke. ETAk beste estrategia bat hasten duen unetik bukatuko da hibernazio aldia.
Aurreikusitako eszenatoki horiek neronek asmatuak dira, eta orain esango dudana ere kimera bat izan daiteke. Baina, agian, une hau egokia liteke Batasuneko burukideekin nolabaiteko harreman bat lantzeko, ez beraiekin gobernatzeko gisan elkarrizketa sustatzeko baizik. Horregatik, une honetan hurbilagoa naiz EAJ eta IU-EBren jarrerarengatik EAren jarrerarengatik baino. Nik ondo bereizten dut Batasunarekin hitz egitea eta gobernatzea. Nahiz onartzen dudan Batasuna ETAtik aldentzen ez den bitartean zaila dela berarengana hurbiltzea. Eta, niretzat, aldentzeak Batasunak iniziatiba politikoa hartzeko gai dela erakustea esan nahi du.

Ez gaude gatazkari irteera emateko garaian, beraz.
Ez, ez horixe! Eta ez gaude PPri biolentzia terroristaren parametroek etekin politiko bat ematen diotelako. Baten batek doilor baten modura ari naizela esango du, baina PP errentagarritasun politiko bat ateratzen ari zaio fenomeno terroristari. Espainiako Gobernuaren alderdiak terrorismo egoeraren irakurketa hauteskundeei begira egiten duen bitartean, gatazkak ez du konponbiderik. Eta nik esaten dudanak ez badu muntarik, kontuan har dezaten Jordi Pujolek esandakoa, hots, «guk ez dugu inoiz terrorismoa arma politiko modura erabili». Beraz, ulertu nahi duenarentzat nahiko eta sobera.

Ajuria Eneko Itunaren espiritua berreskuratzearen aldekoa zara. Zer da hori zehazki?
Ajuria Eneko Itunaren espiritua egoera soziopolitikoa erdira ekartzea da, espirituaren lehen printzipioa hauxe delarik: hemen proiektu politiko ezberdinak daude, baina horrela izanagatik fenomeno terrorista bat dago, mehatxagarria, gizartea mehatxatzen duena. Orduan bi gauza kontuan hartu behar dira: terrorismoa arazoaren ardatza dela ahaztu gabe, ez ahaztu ere Euskal Herriak sentimendu ezberdin bat duela, nazio bat dela. Beraz, nazio arazo bat eta terrorismo arazo bat ditugu, biak ezberdinak dira, begi bistakoa denez. Badaude estatu gabeko nazioak terrorismori gabe, baina guk daukagun arazoaren funtsa bera dutenak. Honekin ez dut ezer legitimatzen, gauzak nolakoak diren esaten ari naiz, besterik ez.

Alabaina, arazoari oraingoz ez zaio ikuspuntu horretatik heltzen.
Ez, zoritxarrez, Madrildik fenomeno terrorista poliziaren neurrien bidez konpondu nahian segitzen dute eta bide hori porrotera kondenatua dago. Eman dezagun ETAko komandoekin bukatzen dutela, horrek ez du ETArekin bukatu dutenik esan nahi. Orain ez bada, geroago eratuko dira komando berriak. ETArekin ez da bukatuko, ENAMeko nukleo gogorra ETAren bidea porrotera kondenatua dagoela konbentzitzen ez den bitartean; eta ez hori bakarrik, baizik eta konponbide posiblea agortua dela konturatzen ez den bitartean, beren interesen aurkako estrategia batean ari direla konbentzitzen ez diren bitartean. Baina noiz iritsiko da hori?

«Ibarretxeren planak itunaren printzipioarekin hausten du»
Gernikako Estatutuari zalantzarik gabeko «baietza» ematen dion testuaren sinatzaileetako bat zara. «Estatutuaren balioa subjektu politikoa itunaren bidez definitzen da eta ez gehiengoaren bidez» dio testuak.
Testu hau ez doa Ibarretxeren planaren aurka, nahiz eta ziur aski testua bidali zidanak eta nik ez dugun planari buruzko ikuspuntu berdina. Ez dut testua sostengatzeko dudarik izan eta planaren edukia positiboa dela mantentzen dut.

Ibarretxeren proposamenarekin guztiz bat al zatoz?
Ez ehunetik ehunean. Ibarretxeren proposamenak funtsezko osagaiak jasotzen ditu, oso baliagarriak: kosubiranotasunaren printzipioa, identitate anitzeko printzipioa, gatazka ebazteko elkarrizketa printzipioa eta atxikimendu libreko itunaren printzipioa. Alabaina, prozeduran huts nabarmen egin dezaketen aspektuak daude, hainbat kontradikzio barne.

Esate baterako.
Testuak erreferenduma biolentziarik gabe eta inor kanpo utzi gabe gauzatu behar dela dio, Espainiako Estatuarekin akordioan eta horrela izan ezean Eusko Legebiltzarrean. Espainiako Estatuak «onartu ezean» Eusko Legebiltzarraren gehiengoarekin nahiko izan daitekeela esan nahi du. Puntu horrek itunaren printzipioarekin hausten du. Hori da bere kontradikzioetako bat.

Puntu hori gabe planak errazago egin lezake aurrera?
Hasteko PP eta PSOE puntu horretaz baliatu dira. Planaren %90ean ados egon litezke, plana eztabaida zezaketen. Alabaina, testu osoa puntu honen menpe jarri dute eta plana pikutara bota. Tira, ez dago borondate politikorik, plana eztabaidatzen hasi izan balira plana baliagarria dela konturatuko lirateke.

Ibarretxek puntu hori kanpoan utzi izan zezakeen.
Susmoa dut Ibarretxek jende askori kasu egiten diola, testua burutzeko «gako orratza» egin duela eta testuaren azken partean oztopo edota traba hori atera zaio. Ez da bakarra.

Kontradikzio gehiago ikusten diozu orduan.
Bai. Jatorrizko subiranotasunaz ari da eta jatorrizko subiranotasunez hitz egiten badugu gureak egin du. Non hasten eta non bukatzen da jatorrizko subiranotasuna? Bihar aragoarrek edo leondarrek jatorrizko subiranotasun hori ere aldarrika lezakete. Zergatik ez dute egiten? Zergatik ez dira nazio gisa azaltzen? Bada, ez dutelako kontzientzia politikorik. Gu funtsean nazio bat gara, nazioa izan nahi dugulako. Jakina, historia bat dugu gure atzean, baina historiak ez gaitu legitimatzen. Aragoi eta Leon ere erresumak izan ziren, jatorrizko subiranotasunak badu azalpen soziologiko eta historiko bat, baina, gaur egungo munduan legitimazio politikorik ez dauka

Soziologia katedraduna da Deustuko unibertsitatean. Unibertsitatean eman du bizitza osoa, baina ez dio inori gomendatzen. Jarduera bakarra burutzeak errealitatearen ikuspegia desitxuratzen duela esan digu, bere burua nazionalista moderatutzat jotzen duela ere esan digu, eta moderatu adjektiboak nazionalista izatea funtsezkoa ez dela adierazten duela. Kale borrokari buruzko txosten bat kaleratu ostean ETAren paperetan agertu zen bere izena. Bizkartzainekin dabil.


Azkenak
Kaleko Afari Solidarioak taldeak botako du txupina Donostiako Aste Nagusi Piratan

'Jalgi belak mastara, eta euskara plazara!' lelopean ospatuko dute Donostiako Aste Nagusi Pirata, abuztuaren 10etik 18ra. 


Dantza utzi du lagunek burla egiten diotelako

Sei urte ditu. Gustura ari zen da dantzan. Baina gurasoek jakinarazi digute utzi egingo duela dantza. Arrazoia? Eskolan burla egiten diote lagunek dantzan aritzeagatik. Sei urte. Eta dagoeneko genero estereotipoen indarkeria sufritzen. Nahikoa da! Gurasoak, eskolak, irakasleak,... [+]


2024-07-18 | Gedar
Txosnen debekuaren aurka mobilizatuko dira Lizarran

Autobus-geltokiko parkingean txosnak jartzea debekatu du Lizarrako Udalak. San Benitora lekualdatu nahi ditu, baina Festagirok uko egin dio inposaketa horri. Emakumeentzat leku arriskutsua dela, udalak herriko eragileak jaietako dinamika sozialetik urrundu eta isolatu nahi... [+]


2024-07-18 | Euskal Irratiak
Iñaki Iurrebaso
“Euskararen egoera ikusita, gaitasunean bereziki ahul gaude”

Iñaki Iurrebaso soziolinguistak euskararen egungo egoeraren argazkia egin du Baionan iragan zen Hizkuntz politikari buruzko ikastaroan, muga-gaindiko ikastaroen kari.


Usansolon herritarrak kexu dira erdigunea tren geltokirik gabe uzteko erabakiaren aurrean

L5 lineak Euskotrenen ibilbidea aldatuko du, eta geltoki batzuk eraitsiko dituzte, tartean Usansolokoa. Trenaren ibilbidea lurperatuko dute eta beste geltoki batzuk gehituko dituzte. 2022an, Eusko Jaurlaritzak linea horren jatorrizko proiektua aldatu zuen Usansoloko geltokia... [+]


Gasteizko txosnagunea arriskuan dagoela salatu dute, Aldundiak TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituelako

Gasteizko jaiak hasteko aste gutxi falta direla, Gasteizko Txosna Batzordeak urgentziazko prentsaurrekoa eman du, salatzeko Arabako Foru Aldundiak txosnetan TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituela. "Parekatu egin nahi dituzte txosnak eta irabazi ekonomikoa helburu duen... [+]


Munillaren adierazpen homofoboek kritika erauntsia eragin dute berriro

Jose Ignacio Munilla gotzainak enegarren aldiz erakutsi du bere homofobia, homosexualitatea “sendatzeko” terapiak defendatuz. Valentzian irakasle bat harrapatu dute ikasleekin birmoldaketa homosexualeko terapiak egiten, eta Donostiako apezpiku ohia bere alde atera... [+]


2024-07-17 | Gorka Menendez
Zenbateraino izan behar dira txikiak nekazari txikiak?

Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]


Euskaldunak

Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]


2024-07-17 | Iñaki Barcena
Ekofaxismoa al datorkigu?

Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]


Defendatu behar duguna

Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]


2024-07-17 | David Bou
Agur esaten ikastea

Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]


Bego Ariznabarreta Orbea. Gerrarik ez
“Gure aurrekoek bizitako gerraren traumak eta sintomak ditugu oraindik”

Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]


2024-07-17 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Hemengoa

Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]


Materialismo histerikoa
Txatarra

Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]


Eguneraketa berriak daude