«PP-K ETEKIN POLITIKOA ATERATZEN DIO TERRORISMOARI»


2021eko uztailaren 19an
Javier Elzok Euskadin totum revolutum politiko-mediatiko-intelektual bat sortu dela dio, gizartearengandik gero eta urrunagoa dagoena. Bien arteko harremanaz ari denean dibortzio hitza darabil soziologo honek: «Dibortzio hau iazko maiatzaren hauteskundeen aurretik hasi zen. Orduan, estrategia baten lehen jomuga bururatu zen, estrategia muturrekoa, lotsagabea eta iraingarria izan zen, bere bultzatzaileek euskal nazismoaz eta euskal ‘gulag’ batez hitz egiten zuten, EAJ-EAri botoa ematea ETAri botoa ematea zela zioten, baina porrota jaso zuten. Diskurtso hori bizirik dago eta nazionalismoaren alternatiba eraikitzea helburua du oraindik ere. Baina, ez dezagun ahantz, herri hau nazionalista da, nazionalista moderatua baina nazionalista».

Diskurtso hori fikziozkoa dela esan duzu inoiz, batzutan errealitatearen lekua hartzen duela.
Gure errealitate soziologikoa askoz anitzagoa eta bizikidetzarako emanagoa da politikarien mintzalekuetan agertzen dena baino. Politikariek, hedabideek eta zenbait intelektualek Euskal Herriaren errealitatea itxuraldatu dute, okerrera jakina, errealitatearen fikzio bat sortu dute finean. Hauen arabera hemen nazionalistak eta ez nazionalistak borroka bizian ari gara. Euskal Herrian ikuspegi ezberdinak daude, begi bistakoa da, baina euskal gizartearen gehiengoak bizikidetzarako komuntasun bat agertzen du, elkarrekin bizitzeko gaitasuna. Euskal gizarteak zentralitate edo erdigune ardatz nagusi bat mantendu nahi du, baina, hau ez da diskurtso politikoetan agertzen. Fikziozko diskurtso politiko honek muturreko egoera batera eraman nahi gaitu, bi mundu erabat ezberdinetan biziko bagina bezala, eta hori ez da egia.

EAEko hauteskundeen urteurrenean urte bat galdu zela ere esan duzu.
Bai. Euskal nazionalismoak ere ez du garaipen hura egoki gobernatzen jakin. Jaso zuen botoa, boto nazionalista izan zen funtsean, baina euskal nazionalismoaren aurkako jarreraren aldeko botoa ere izan zen. Une honetan, nazionalismoaren parte bat defraudatua senti daiteke, iruzurtua. Ibarretxeri eman zitzaion botoa euskaldunek erabakitzeko duten eskubidearen aldeko botoa bada ere, batez ere, askatasunaren eta elkarrizketaren aldeko botoa izan zen. Orduan, maiatzeko 13aren aurretik bizi izan genuen egoera biziberri daiteke. Aznarrek esaten duenarekin orduko egoerara itzuliko gara berriz ere. Ez dugu deus aurreratu beraz.

Gizartearen zentralitatea galtzeko arriskua dagoela mantentzen duzu.
Bai. Grabitatearen erdigunean aldaketa bat eman dela diot, bazegoen erdigune bat, demokratek erdigunea osatzen zuten eta biolentziaren aldekoak alde batean zeuden; ENAM zen kanpo zegoen bakarra. Ez dezagun ahantz, Euskadin dugun arazo latzena ETAren iraunkortasuna dela, lehen arazoa. Gero, PPk gehiengo osoa lortu zuen Espainiako Parlamentuan eta Batasuna legez kanpo uzteko prozesua hasi zuen. Muturreko mundu batek irabazi du eta honek beste muturra legez kanpo utzi nahi du. Bi muturrak gero eta aldenduagoak daude, eta erdigunea, berriz, gero eta ahulagoa, PPren mesederako, noski. Totum revolutum delakoa bultzatzen dutenek euskal gizartearen zatiketa bermatu nahi dute, dinamika hori indartuz gero mutur bat garaile aterako delakoan, kasurako PP. Izan ere, bi mutur hauetako bat oso indartsua da, PP; gobernatzen duena. Baina, kontuz, Batasuna bizirik dago, legez kanpo utzi arren bizirik jarraituko du. Batasuna ez da GRAPO baten espresio politikoa. Batasunak 200.000 pertsonaren sostengua dauka, herri erakundeetan dago eta politikan ari da.

Batasuna legez kanpo geratuz gero, hiru eszenatoki posible irudikatu izan dituzu ENAMen munduan: eszenatoki kontinuista bat, ETA hibernazio garaian sartzea eta hausturazko eszenatoki bat. Zein egoeran gaude?
Bigarren fasean gaudela esango nuke, hau da, ETA eta ENAM negutegian sartu direla ematen du, nahita bilatutako atzeraegite moduko bat da. Ni oso kritikoa izan naiz HBrekin eta Batasunarekin kritikoa izaten segitzen dut. Batasuna, ordea, modu nahiko adimentsu eta zentzudun batez jokatzen ari da une honetan, legearen bidetik ari da, eta legeak hainbat aspektutan huts egin dezake. Europako hauteskundeetan, adibidez, Batasuna Frantziako legearen barruan baldin badago, ikusi beharko dugu nola argudiatzen duten ilegalizazioa Europako Auzitegian, ea nola defendatzen den ilegalizazioa Europa mailako hauteskundeetan. Nik Batasuna bide horretan ikusten dut eta onuragarria da.

Artean, ETAk gutxiago dihardu eta kale borroka ere gutxiago dago. Arrazoiren bat ikusten duzu?
Kale borrokaren gutxitzea poliziaren lanari esker izan daiteke, baina, baliteke ere, ETAk bere komandoak hobekiago prestatu nahi izatea, gero eta arinago erortzen direlako, eta horregatik ere ETA negutegian sartu izana. ETA ez baita desagertu, hirugarren fase edo eszenatokia irits daiteke. ETAk beste estrategia bat hasten duen unetik bukatuko da hibernazio aldia.
Aurreikusitako eszenatoki horiek neronek asmatuak dira, eta orain esango dudana ere kimera bat izan daiteke. Baina, agian, une hau egokia liteke Batasuneko burukideekin nolabaiteko harreman bat lantzeko, ez beraiekin gobernatzeko gisan elkarrizketa sustatzeko baizik. Horregatik, une honetan hurbilagoa naiz EAJ eta IU-EBren jarrerarengatik EAren jarrerarengatik baino. Nik ondo bereizten dut Batasunarekin hitz egitea eta gobernatzea. Nahiz onartzen dudan Batasuna ETAtik aldentzen ez den bitartean zaila dela berarengana hurbiltzea. Eta, niretzat, aldentzeak Batasunak iniziatiba politikoa hartzeko gai dela erakustea esan nahi du.

Ez gaude gatazkari irteera emateko garaian, beraz.
Ez, ez horixe! Eta ez gaude PPri biolentzia terroristaren parametroek etekin politiko bat ematen diotelako. Baten batek doilor baten modura ari naizela esango du, baina PP errentagarritasun politiko bat ateratzen ari zaio fenomeno terroristari. Espainiako Gobernuaren alderdiak terrorismo egoeraren irakurketa hauteskundeei begira egiten duen bitartean, gatazkak ez du konponbiderik. Eta nik esaten dudanak ez badu muntarik, kontuan har dezaten Jordi Pujolek esandakoa, hots, «guk ez dugu inoiz terrorismoa arma politiko modura erabili». Beraz, ulertu nahi duenarentzat nahiko eta sobera.

Ajuria Eneko Itunaren espiritua berreskuratzearen aldekoa zara. Zer da hori zehazki?
Ajuria Eneko Itunaren espiritua egoera soziopolitikoa erdira ekartzea da, espirituaren lehen printzipioa hauxe delarik: hemen proiektu politiko ezberdinak daude, baina horrela izanagatik fenomeno terrorista bat dago, mehatxagarria, gizartea mehatxatzen duena. Orduan bi gauza kontuan hartu behar dira: terrorismoa arazoaren ardatza dela ahaztu gabe, ez ahaztu ere Euskal Herriak sentimendu ezberdin bat duela, nazio bat dela. Beraz, nazio arazo bat eta terrorismo arazo bat ditugu, biak ezberdinak dira, begi bistakoa denez. Badaude estatu gabeko nazioak terrorismori gabe, baina guk daukagun arazoaren funtsa bera dutenak. Honekin ez dut ezer legitimatzen, gauzak nolakoak diren esaten ari naiz, besterik ez.

Alabaina, arazoari oraingoz ez zaio ikuspuntu horretatik heltzen.
Ez, zoritxarrez, Madrildik fenomeno terrorista poliziaren neurrien bidez konpondu nahian segitzen dute eta bide hori porrotera kondenatua dago. Eman dezagun ETAko komandoekin bukatzen dutela, horrek ez du ETArekin bukatu dutenik esan nahi. Orain ez bada, geroago eratuko dira komando berriak. ETArekin ez da bukatuko, ENAMeko nukleo gogorra ETAren bidea porrotera kondenatua dagoela konbentzitzen ez den bitartean; eta ez hori bakarrik, baizik eta konponbide posiblea agortua dela konturatzen ez den bitartean, beren interesen aurkako estrategia batean ari direla konbentzitzen ez diren bitartean. Baina noiz iritsiko da hori?

«Ibarretxeren planak itunaren printzipioarekin hausten du»
Gernikako Estatutuari zalantzarik gabeko «baietza» ematen dion testuaren sinatzaileetako bat zara. «Estatutuaren balioa subjektu politikoa itunaren bidez definitzen da eta ez gehiengoaren bidez» dio testuak.
Testu hau ez doa Ibarretxeren planaren aurka, nahiz eta ziur aski testua bidali zidanak eta nik ez dugun planari buruzko ikuspuntu berdina. Ez dut testua sostengatzeko dudarik izan eta planaren edukia positiboa dela mantentzen dut.

Ibarretxeren proposamenarekin guztiz bat al zatoz?
Ez ehunetik ehunean. Ibarretxeren proposamenak funtsezko osagaiak jasotzen ditu, oso baliagarriak: kosubiranotasunaren printzipioa, identitate anitzeko printzipioa, gatazka ebazteko elkarrizketa printzipioa eta atxikimendu libreko itunaren printzipioa. Alabaina, prozeduran huts nabarmen egin dezaketen aspektuak daude, hainbat kontradikzio barne.

Esate baterako.
Testuak erreferenduma biolentziarik gabe eta inor kanpo utzi gabe gauzatu behar dela dio, Espainiako Estatuarekin akordioan eta horrela izan ezean Eusko Legebiltzarrean. Espainiako Estatuak «onartu ezean» Eusko Legebiltzarraren gehiengoarekin nahiko izan daitekeela esan nahi du. Puntu horrek itunaren printzipioarekin hausten du. Hori da bere kontradikzioetako bat.

Puntu hori gabe planak errazago egin lezake aurrera?
Hasteko PP eta PSOE puntu horretaz baliatu dira. Planaren %90ean ados egon litezke, plana eztabaida zezaketen. Alabaina, testu osoa puntu honen menpe jarri dute eta plana pikutara bota. Tira, ez dago borondate politikorik, plana eztabaidatzen hasi izan balira plana baliagarria dela konturatuko lirateke.

Ibarretxek puntu hori kanpoan utzi izan zezakeen.
Susmoa dut Ibarretxek jende askori kasu egiten diola, testua burutzeko «gako orratza» egin duela eta testuaren azken partean oztopo edota traba hori atera zaio. Ez da bakarra.

Kontradikzio gehiago ikusten diozu orduan.
Bai. Jatorrizko subiranotasunaz ari da eta jatorrizko subiranotasunez hitz egiten badugu gureak egin du. Non hasten eta non bukatzen da jatorrizko subiranotasuna? Bihar aragoarrek edo leondarrek jatorrizko subiranotasun hori ere aldarrika lezakete. Zergatik ez dute egiten? Zergatik ez dira nazio gisa azaltzen? Bada, ez dutelako kontzientzia politikorik. Gu funtsean nazio bat gara, nazioa izan nahi dugulako. Jakina, historia bat dugu gure atzean, baina historiak ez gaitu legitimatzen. Aragoi eta Leon ere erresumak izan ziren, jatorrizko subiranotasunak badu azalpen soziologiko eta historiko bat, baina, gaur egungo munduan legitimazio politikorik ez dauka

Soziologia katedraduna da Deustuko unibertsitatean. Unibertsitatean eman du bizitza osoa, baina ez dio inori gomendatzen. Jarduera bakarra burutzeak errealitatearen ikuspegia desitxuratzen duela esan digu, bere burua nazionalista moderatutzat jotzen duela ere esan digu, eta moderatu adjektiboak nazionalista izatea funtsezkoa ez dela adierazten duela. Kale borrokari buruzko txosten bat kaleratu ostean ETAren paperetan agertu zen bere izena. Bizkartzainekin dabil.


Azkenak
2024-12-31 | Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra

Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.


2024-12-31 | Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera

Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.


2024-12-31 | ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta

Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.


2024-12-31 | ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da

Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.


2024-12-31 | ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita

Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.


2024-12-31 | Leire Ibar
Kataluniako emakume kazetarien erdiak baino gehiagok jasaten du sexuagatiko diskriminazioa

Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.


2024-12-31 | Julene Flamarique
Akusazioak hemezortzi urteko espetxe-zigorra eskatu du Mario Lopez Gernikako entrenatzaile ohiarentzat

Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]


Israelgo espetxerik ankerrenean atxiloturik dago Gazako azken ospitaleko zuzendaria

Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.


2024-12-31 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Obrak eta obrak, marra horia lausotzeko

Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]


Petardo eta bengalak, albo-kalteak dituen tradizioa

Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]


2024-12-31 | Usurbilgo Noaua
Beste sute bat izan zen erraustegian

Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.


2024-12-31 | Josu Iraeta
Borroka luzearen ametsak, egiazko nahi ditut

Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]


Bizilagunekin plataforma munduko futbol kopa Donostian jokatzearen aurka: “Ez dugu gure aurkako golik ospatuko!”

Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]


2024-12-31 | Sustatu
Max streaming plataforman ere euskarazko edukiak agertzen hasi dira

Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude