Estatu Batuetako George Bush presidenteak Irakek omen dituen ustezko artsenal nuklearrekin eta fabrikatzen omen dituen destrukzio masiboko armekin zerikusia duten hainbat deklarazio ofizial egin du Sadam Husseinen erregimenaren kontra abiarazi duen ofentsiba justifikatzeko, eta agian beste gerra batean buka liteke. Haren aliatu batzuek, hala nola Espainiako Aznar presidenteak, papagaien moduan errepikatzen dituzte beren nagusi handiaren tesiak. Estatu Batuetan, ordea, gero eta handiagoa da gerra horren kontrako olatua. Eta egunetik egunera gehiago dira zuhurtziaz publikoki ziurtatzen dutenak ezen, Bushen ofentsiba horren guztiaren atzean, Irakeko petrolioagatik duen obsesioa dagoela, Estatu Batuetako eta Europako petrolio-enpresen interesek ere determinatua. Horrela, ezeztatu egiten dituzte Bush nagusiaren deklarazio ofizialak. Horregatik, txosten honetan, ikusarazten saiatuko gara nolakoa den Irakeko petrolio aberastasunaren errealitatea eta Amerikako Estatu Batuen dependentzia energetikoa, bai eta nolako planteamenduak egiten ari diren ekonomiako eta petroliogintzako hainbat instantziatatik Bushen ofentsibaren gainean eta munduko petrolio merkatuan izango dituen ondorioen gainean.
IRAKEKO PETROLIOA ETA ESTATU BATUEN DEPENDENTZIA ENERGETIKOA.
Irakek, gaur egun, munduko erreserba frogatuetatik bigarren handienak dauzka, 112.000 milioi upeletan kuantifikatuak. Irakeko petrolioa, ugaria izateaz gain, kalitate ertainekoa da, eta hura ateratzeko kostua txikienen artean dago. Milioi eta erdi upel produzitzen ditu egunero. Sadam Hussein eroriz gero, petrolioaren enbargoa bukatu egingo litzateke eta haren negozioa garatu egingo litzateke. Teknologia berrien bidez, petrolio enpresek Irakeko produkzioa halako biraino gehitu ahalko lukete; hau da, egunean 3 milioi upeleraino. Horrela gertatuz gero, Irak petrolio gordinaren munduko bigarren produktore eta esportatzailerik handiena bihurtu ahalko litzateke, Saudi Arabiaren atzetik, hura egunean ia sei milioi upel produzitzera iristen baita.
Estatu Batuek petrolio asko produzitzen dute, ia sei milioi upel egunean. Hango ekonomiak, ordea, egunean 18 milioi upel baino gehiago behar ditu, normaltasunez funtzionatuko badu. 2001. urtean, Estatu Batuek egunean 11,6 milioiraino upel inportatu zituzten, eta petrolio horren %20 baino gehiago Saudi Arabiakoa zen. Energiaren Agentzia Internazionalaren (EAI) datu ofizialen arabera, aurreikusia dago Estatu Batuen petrolio inportazioak egunean 14,3 milioi upelera igoko direla 2010ean, eta 16,7 milioira 2020an; hau da, herrialde horretarako aurreikusitako eskariaren %63 izango dira. Mundu osoan, EAIk berak dioenez, aurreikusia dago petrolio gordinaren kontsumoa, bereziki herrialde industrializatuetan, oraingo eguneko 75 milioi upeletatik 120 milioira gehituko dela 2030ean.
«ASEGURU ENERGETIKOA", SAUDI ARABIAREKIN KRISIA GERTATUZ GERO.
Irakeko petrolioa "aseguru energetiko" moduko bat izan liteke baldin Saudi Arabiak Estatu Batuak petrolio gordinez hornitzeari utziko balio. Horrela, adituek eta behatzaileek ziurtatzen dute Estatu Batuen eta Saudi Arabiaren arteko harremanak hoztu egin direla irailaren 11ko atentatuez geroztik eta Afganistango gerraz geroztik, eta estatubatuarrek segurtatu egin nahi dutela petrolio gordinaren hornidura. Estatu Batuek epeltzat jotzen dute Saudi Arabiak irailaren 11ko atentatuez egindako gaitzespena, eta zenbait tirabira ere gertatu ziren bi estatuen artean Afganistango interbentzioaren bezperetan. Zenbaitek ziurtatzen duenez, petrolioaren negozioari lotutako Bushen ingurukoentzat, Saudi Arabia jadanik ez da fidatzekoa. Gainera, Estatu Batuetako administrazioa beldur da gero eta ezegonkortasun politiko handiagoa gertatuko ote den Saudi Arabiako erresuman, integrista islamikoen eskuetan.
Baldin Saudi Arabiarekin dituen harremanak krisian sartuko balira eta herrialde arabiar horrek Estatu Batuak petrolioz hornitzeari utziko balio -gogoan izan petrolio gordin inportatuaren %20 baino gehiago Saudi Arabiakoa dela-, egoerak larriki erasan liezaioke Estatu Batuetako ekonomiari. Estatu Batuei petrolio hornidura kentze hori gertatuz gero, ezingo lukete konpentsatu ez Kaspiar Itsasoko produkzioak, 2005. urterako nahiko garatua egongo dela aurreikusten baita, ez Errusiak, zeren, bere potentzial produkzioaren muga-mugan egoteaz gain, ez baita politikoki erabat fidatzekoa.
Kontestu horretan, pentsatzekoa da Estatu Batuak eginahal guztian saiatuko direla Saudi Arabiako erresumarekin harreman onak mantentzen, herrialde bakarra baita egunean 12 milioiraino upel produzitzeko gai, eta haren erreserbak Irakenak halako bi baitira (220.000 milioi upel baino gehiago). Seinalatu beharra dago saudiek, beren kabuz, saltaraz edo hondora ditzaketela petrolio merkatuko prezioak, kapaz baitira nahi duten guztia ateratzeari uzteko edota merkatuan egunean bi milioi upel jartzeko laurogeita hamar eguneko epean.
SADAM HUSSEINEN AKABERAK ALDATU EGINGO LUKE PETROLIO MERKATUA.
Munduko petrolio sektoreko analistak oso adi daude Estatu Batuen eta Iraken arteko egungo gatazkaren bilakaerari, gerrara jo bailezake. Eta ez dute isilean gordetzen zein onuragarria izango litzatekeen gerra hori Estatu Batuen interes ekonomikoentzat. Izan ere, Saudi Arabiaren hornidura galtzeko arriskuaren aurrean -gerta daitekeen gauza da, amerikarren eta saudien arteko harremanek daramaten bilakaera ikusita-, Bushek are prezio txikiagoan beregana lezake Iraken petrolio hornidura.
Horrela, Madrilgo "El País" egunkariak oraindik orain publikatutako txosten batean, "Irakeko petrolioagatiko gudua" izenburuaren azpian, ondoko hau baieztatzen da: Sadam Husseinen akaberak aldaketa sakona ekarriko luke petrolioaren merkatuan. Estatu Batuek Iraki erasotzen badiote eta oraingo erregimenaren ordez Washingtonen kideko erregimen bat jarriko balute, herrialdeari 1991z geroztik ezarritako enbargoa kendu egingo litzateke eta Iraken petrolio potentziala azaleratuko litzateke. Herrialde horrek orain egunean 1,5 milioi upel produzitzen baditu, sei milioira irits liteke urte gutxiren buruan. Merkatuetara petrolio gehiago hornitzeak kostua merkatu egingo luke Mendebaldeko herrialde inportatzaileentzat. Estatu Batuentzat, gainera, Irak petrolio iturri alternatibo bihurtuko litzateke, beldur baita krisi politikoa gertatuko ote den Saudi Arabian, munduko produktore eta esportatzaile handienean.
Petrolio merkatuaren analistak eta adituak hasiak dira beren aurreikuspenak aurreratzen, baita beren nahiak ere. Eta kalkuluak egiten dituzte, gerra laburra ala luzea izango den. Horrela, Erresuma Batuko «Petroleum Economist» aldizkariak ziurtatzen duenez, Estatu Batuek Iraki erasotzearen lehen ondorioa, petrolioaren merkatuan, prezioak goratzea izango litzateke. Petrolio gordinaren kotizazioa, aurreikuspen horien arabera, upeleko 35 edo 40 dolarreraino igoko litzateke denboraldi labur batez (hilabetez, gehien jota) "baldin interbentzioa azkarra eta efektiboa bada, nola aurreikusten baita izango dela". Gerra labur baten ondoren eta Bagdaden erregimena aldatu eta gero, seinalatzen du iturri berak, "petrolioaren merkatua, funtsean, igarterrazagoa, egonkorragoa eta seguruagoa izango da, eta prezioak apalagoak izango dira".
Londresko Petrolio Institutuko analista batek, Chris Baker-ek, honela dio: "Sadam Hussein erortzeak deuseztatu egingo luke petrolioaren enbargoa, eta negozioa garatzeko bidea emango luke Iraken. Gerra ondoan, petrolio enpresek urtebete baino gutxiago beharko lukete Irakeko produkzioa egungo milioi eta erditik bikoitzera eramaten. Urte pare batean, esplorazioko eta prospekzioko egungo teknologiekin, petrolio gordinaren munduko bigarren produktore eta esportatzaile handiena bihurtzera irits daiteke Irak".
Bushek Iraken egin nahi duen erregimen aldaketak beste eragin kolateral batzuk ere izango lituzke munduko petrolio merkatuan. Bagdaden gauzatu asmo eta nahi duen erregimen aldaketa horrek orobat ahul lezake OPEP lurralde petrolio esportatzaileen organizazioa, zeren Irakek berriro izango bailuke hitza eta botoa organizazio horretan eta Irakeko ordezkari berriak ulerkorragoak izan bailitezke Mendebaldeko interesen alderako. Iraken produkzio handiagoak eta OPEPen ahultzeak, analistek diotenez, prezioak beherarazi egingo lituzke, 20 eta 22 dolar bitarteko bandaraino, eta herrialde industrializatuek aterako liokete onura beheratze horri