JENERAL OHIAK ESKAINTZEN DIRA
US Armyk bere «txapel berde» eta gainerako eliteko soldaduak misio berezietarako dauzka gorderik. Eta Afganistan batean -denboran hurbileneko etsenplua jartzearren- lehen erasoen eta lurraldearen «bakeratzearen» ondoren indar militar afganoak entrenatu eta antolatzeko ordua iritsi denean, Armada amerikarrak lan hauetako asko enpresa pribatuei azpikontratatu dizkie.
Pentagonoko bozeramaile baten iritzi polita ere bildu du «Los Angeles Times»eko kronikagileak: «Enpresa horientzako, terrorismoaren kontrako gerrak enplegu finkoa esan nahi du». Baina konfidantzazkoak beharko dute enpresa hauek, pentsa dezake terrorismoaren kontrako kanpaina mundial baten beharrean sinesten duenak... Ez kexa, horietako enpresaren bateko zuzendaritza taldea ikusten baduzu, jeneral eta koronel izarrek diz-diz egiten dutela berehala ohartuko zara.
Sobiet Batasuna pikutara joan ondoren, mertzenario konpainien bertsio modernoa diren korporazio hauek beharrezko tresna dira gaur Armada yankiarentzako. Gerra hotzaren ondorengo desordenean, mila lekutan esku hartu behar baitute Estatu Batuek. Eta horrela, konpainia azpikontratatzaile hauek aurkituko ditugu berdin Zaire, Somalia, Haiti, Bosnia-Herzegovina, Kosovo edo Kroaziako armadak antolatzen.
Esan beharrik ez dago enpresa hauen kotizazioak izugarri igo direla burtsan 2001eko Irailaren 11tik hona. Horra non behar zen inbertitu, eta ez teknologia berriak bezalako balore ahuletan!
Teorian, korporazio hauetako enplegatuek ez dute armak erabiltzeko baimenik. Baina nork kontrolatuko ditu horrelako txikikeriak beren lana oraindik lurraldearen kontrola ere eskuratu ez duten armadei laguntzea baldin bada? Behin Sierra Leona edo Angolakoak bezalako armada batzuei laguntzera joanez gero, mendebaletik «oihan» horietara joandakoen gaineko kontrolak ere oso arina izan beharko du.
Lehen tirabirak sortu dira halere konpainia horien eta zenbait politikari amerikarren artean, Estatu Batuen kanpo politika haiek zenbateraino errespetatzen duten beti oso argi ez omen dagoelako.
Enpresen erantzuna: erabat ados datozela AEBetako Armadak munduko armadei buruz uste duenarekin, armada profesionaletan dagoela etorkizuna alegia, eta beraiek mundu osoan zehar horiek formatzera dedikatzen direla.
1988an sortu zen enpresa hau, MPRI, eta buruzagia ere egokia hautatu zuen: Carl Vuono jenerala lurreko armadako estatu goreneko buru izana da. Honek bere ondora bildu zituen, enpresako zuzendaritzara, beste zazpi jeneral ere. Egoitza nagusia Alexandrian daukate, Virginia estatuan, eta bertan izan direnek diotenez beste edozein bulego eraikuntzatik bereiztea kasik ezinezkoa da.
Enplegatuak erakartzeko, izan daitekeen arrazoirik onena erabiltzen dute: Pentagonoak baino soldata hobeak. MPRIren jabea den L3 Communications-en akzioak bi halakotu egin ziren Irailaren 11 famatu haren eta aurtengo irailaren artean. Mota honetako beste enpresa bat den Science Applications International Corporation-eko bost kargu gorenek 2001ean 285.000 eta 1,8 milioi dolarren arteko soldatak jaso dituzte, eta gainera bakoitzak 1,5 milioi dolarreko akzio multzoa du. Sektore guztia doa berdin ondo, nonbait: Equitable Services Corporation delakoan egindako kalkuluen arabera, 1990ean 55,6 mila dolar fakturatu zuen sektore honek 202 mila dolar salduko du 2010ean.
Merkatuko bi enpresa handi aipatu ditugu, SAIC eta MPRI. Honek eskualde askotako armadak formatu ditu, horien artean Kroazia, Bosnia-Herzegovina, Mazedonia eta Kolonbiakoak. Bere web gunean sartuz horietako askoren berri aurkituko duzu.
Jakina, zenbait gerraz ditugun irudipenak aldatzen dira «xehetasun» horiek ezagututa. Hala nola, zenbait adituk MPRIren eskua ikusi du 1995ean kroaziarrek serbiarrei Krajina kentzeko antolatu zuten ofentsibaren atzean. Gerra hark markatu zuen serbiarren ahulaldia, eta ondoren, 150.000 serbiarrek ihes egin behar izan zuten eskualdetik.
Konpainiako buruzagiek ukatu egiten dute hori horrela izan zenik («hain denbora laburrean horrelako fruituak lortzeko magoak ez gara» esan dute) baina zenbait adituk horretan ikusi du Balkanetako gerran Estatu Batuek Kroaziaren alde nola esku hartu duten esplikazioa.
Estatu Batuetako ekonomia eta kanpo politika aztertzen dituen Brooklings institutuaren baitan argitaratu du gai beraren inguruan bere azterketa P.W.Singer irakasle gazteak: «Gerlari Elkartuak: Industria Militar Pribatuaren igoera eta osagaiak». Singerrek hasieratik argitzen duenez, luxuzko mertzenario hauek bezero asko eta oso ugariak dituzte, Estatu Batuetako gobernutik hasi eta atzerrian interes handiak dituen edozein enpresa handitatik paseaz, bere lan humanitarioa egiteko babes militarra eskatzen duen Gobernuz Kanpoko Erakundeetaraino.
Singerrek argi esplikatzen du gerra modernoetarako konpainia horiek duten garrantzia: ezagutza dute, eta konozimentu hori da gerretan ere gaur egun arrakasta izateko osagairik inportanteena. Gerra eta operazioen taktikak, plangintza estrategikoa, analisi ahalmena inteligentzi zerbitzu txukunak edukitzeko, tropen garraioa, azpiegitura eta logistika, asistentzia teknikoa... «Industria Militar Pribatuak dira gerra modernoen osagairik berriena, eta beren eskuhartzea gaurko batailetan gero eta garrantzizkoagoa da».
Beste irakurketa sakonagoa ere badu Singerren ustez aldaketa honek: «Industria Militar Pribatuaren etengabeko hazkundeak, XXI. mendearen hasieran Weber-ek biolentziaren monopolioaz teorizatu zuena haustea dakar pixkanaka». Hori hala ote den argitzea, inguruan hain ugari ditugun adituei utziko diegu
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]
Bilboko Guggenheimeko museoaren kanpoaldean bildu dira plataformako kideak, bertan zuelako bere lehen agerraldi publikoa Bilboko Guggenheim Museoko zuzendari berri Miren Arzallusek. Landuko dituen ildoez hitz egiteko "goizegi" dela adierazi du Arzallusek, nahiz eta... [+]
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.
Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.
Zedarriak enpresari taldeak armagintza sustatzera deitzeak eta Jaurlaritzak horrekin bat egiteak "haserrea" sortu diela diote sinatzaileek. Mundu mailako egoera "inoiz baino larriagoa" dela uste dute, eta "Euskal Herriaren etorkizuna oztopa dezakeen... [+]
Ion Aranburu koma egoeran eta ZIUan ingresatuta egon zen hainbat astez, erasoaren ondorioz.
Lekukotasunak, autopsia txostenak eta atxiloaldian izenpeturiko adierazpenak bildu ditu The Independent komunikabide britainiarrak. 2023ko urriaren 7az geroztik 70 palestinarrek dute bizia galdu Israelgo presondegietan. Palestinar presoen alde dabilen Addameer elkartearen... [+]
Kutxa Banku Fundazioak adierazi du Kutxabankeko presidentearen adierazpenek ez dutela fundazioaren pentsamoldea islatzen, "Hizkuntza aniztasuna beti da aberastasun iturri, nekez izan daiteke oztopo", argudiatu dute.
Lineal A duela 4.800-4.500 urte erabilitako idazkera minoikoa da. Berriki, Kretako Knossos jauregi ezagunean, bolizko objektu berezi bat aurkitu dute, ziurrenik zeremonia-zetro gisa erabiliko zutena. Objektuak bi idazkun ditu; bata, kirtenean, laburragoa da eta aurkitutako... [+]
Londres, 1944. Dorothy izeneko emakume bati argazkiak atera zizkioten Waterloo zubian soldatze lanak egiten ari zela. Dorothyri buruz izena beste daturik ez daukagu, baina duela hamar urte arte hori ere ez genekien. Argazki sorta 2015ean topatu zuen Christine Wall... [+]
Nafarroako Erriberako Andosilla herrian, sorpresa ugari ematen ari den indusketa arkeologikoa egiten ari dira Aranzadiko arkeologoak eta herritar boluntario taldeak. Resako aztarnategian orain arte oso ezezaguna zaigun Goi Erdi Aroko gizarteak hobeto ulertzeko aztarnak aurkitu... [+]
Pippi Kaltzaluzeren istorioak lehenengoz kaleratu zirenetik 80 urte bete direla-eta, leku berezia eskaini diote Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan. Azkarra, independentea, errebeldea, lotsagabea, menderakaitza, apur bat basatia, sormen handikoa, ausarta eta... [+]