ISIL ISILIK


2021eko uztailaren 27an
Isil isilik dago
kaian barrenian,
ontzi txuri polit bat,
uraren gainian.
Euskaldun gehienek uste dute "Isil isilik" abestia herri abestia dela. Eta egia da. Baina ez da egia. Alegia, orain berrogeita hamar urte inguru Eibarren jaio eta Ordizian hil zen Fernango Goenaga Iribarrenek sortua da. Alde honetatik egiledun abestia da. Baina harrez geroztik, isil isilik, Euskal Herriaren bihotzeraino sartu da eta gaur egun oso gutxi izango dira inoiz doinu horren kulunkan samurtu ez diren euskaldunak. Horrela begiratuta, beraz, herri abestia da.

Isiltasuna bitxi preziatua da gizartea azoka zaratatsu bihurtu zaigun garai hauetan. Saltzaileek, ordea, ez dute isiltasunik nahi. Beren builaren ezdeusa agirian jartzen duelako. Eta erostera ez duelako bultzatzen. Euskal politikaren azokan ere sarri entzuten den kexua da: isilik daudenak gaizki ari omen dira. Zergatik isiltzen dira honelako egoera korapilatsuan? Erabaki behar omen dute eta argi utzi norekin dauden. Isilkariak beldurti mengel kriteriogabeak besterik ez omen dira.
Politika, beharrezkoa izanagatik, eta are gutxiago eguneroko politikakeria, ez da saldu nahi diguten bezain garrantzitsua. Nahikoa da urte bete pasatako egunkaria hartzea kontuak nola aldatzen diren ikusteko. Gezurra da eguneroko saltzaile politikoen garraisiek ezer aldarazten dutenik. Horiek bezeroak engainatzeko eta taldekatzeko balio dute. Eta sakoneko erabakiak beraiekin kontatu gabe egiten dira. Gizartearen eraketa beste hainbat alorretan ere erabakitzen da. Inertziak sortzen dituen jokabideetan esaterako. Isil isilik gehienetan.

ARRIBA EUSKADI. Gainetik besterik ez nazka ematen duelako. Baina José María Callejaren "Arriba Euskadi" izeneko liburua begiratu dut. Lagun batek aipatu zidan Txirri, Mirri eta Txiribitoni buruzko aipamenak egiten zituela eta, kostata, baina erosi gabe -ez nuen erosi nahi- ale bat lortu dut. Guri buruz esaten duen gehiena gezurra da. Eta ezagutzen ditudan neurrian, beste hainbati buruzko kontuak ere gezurrak dira. Gezur potoloa: Txiribiton mutua da, antzezten duen aktoreak ez dakielako euskaraz. Eta txorizo hortatik abiatuta Eukal Herriaren egoerari buruzko alegoria baldarra antolatzen du ironia merke gaiztoaz. Hala ere, dena oso era tentagarrian kontatua prentsa horiaren estilorik horienean. Liburuaren kontrazalean honela jartzen du: "Este libro ha obtenido, por unanimidad, el Premio Espasa Ensayo 2001, concedido por el siguiente Jurado: Fernando Savater (presidente), Jon Juaristi, Amando de Miguel, Vicente Verdú y Rafael González Cortés". Asteroko kuadrila afarian erabakiko zuten noski, Calleja kuentista txiza egitera zihoan bitartean. Nolako sorpresa txarretera bustita itzuli zenean. Mutu geratuko zen. Pena liburua idatzi aurretik ez mutu geratu izana. Txiribiton bezala. Gezurretan baino, isil isilik hobeto zegoen.

Gora Euskadi. Hau ere isilka gusturago esaten dut nik behinik behin. Baina GoraEuskadigarraisizaleen artean ere kexua dabil. Abertzale aurrerazalea izateko modu bakarra dagoela -beraiena noski- erabaki dutenek ez dute begi onez ikusten oraingo egokiera politikoan hainbeste euskaltzale isilik egotea. Beste garai batzuetan horretara behartu nahi izan bagaituzte ere: "Usted toque el txistu y haga el payaso, que lo hace muy bien, pero no vuelva a hablar en público de política. La próxima vez, le limpiaremos el forro". Horrelaxe -erdaraz- deitu zidan batek telefonoz, ia hogei urte direla, neure iritzia prentsan agertzeagatik. Arrapostu berehalakoa eman nion: "Oiga usted, yo hablaré de lo que quiera, cuando quiera y donde quiera". Eta esandakoa bete dut. Baita beteko ere.
Heldu askok esaten duten umekeria nabarmenetakoa hauxe izaten da. Edozein liskarra dagoela: nik neurea esan dut eta kito. Kontua, baina, ez da esatea, komunikatzea lortzea baizik. Komunikatzeko hitz egiten baita eta aurrenekoan lortzen ez bada, hamaikagarrenean izan daiteke. Hizketan saiatu beharra dagoela Txiribiton mutuak ere badaki. Eta berak, nik bezala, badaki interferentzia handiegiak daudenean hobe dela isilik egotea. Ez baita aditzen. Isilik hobeto. Baina jardunean. Isilik isilik


Azkenak
Ernaik Berriozarren egingo du Gazte Topagunea, apirilaren 17tik 20ra

Berriozarren (Nafarroa) egingo da Gazteon eskutik lelopean, antolakundearen ustez gero eta gazte gehiagok egiten dutelako bat independentziaren aldeko borrokarekin. Topagunea "ekimen soil bat" baino gehiago dela aldarrikatu dute: "Euskal Herriko txoko... [+]


Larunbatean hiru bahitu askatuko dituela baieztatu du Hamasek

Su-etena hausteko arriskua erreala izan bada ere aste guztian zehar, adostasun batera iristeko bidean dira bi aldeak: bahitu gehiago askatuko lituzke Hamasek, laguntza Gazara sarrarazteko bidea ez oztopatzeko "promesa" egin duelako Israelek. Arabiar Ligako herriek... [+]


Atzoko filosofoen oraina hausnartuz

Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]


AHTrako desjabetze mehatxuen aurrean Aralar zulatzeari alternatibak daudela gogorarazi dute ekologistek

Nafarroa eta Ezkio-Itsaso lotuko lituzkeen alternatibak Aralar barnean 22 kilometroko tunel bat zulatzea suposatuko luke, eta 1.300 milioi euroko kostua izango luke. Lotura hau igaroko litzatekeen herri ugarietako udalek nahiz bizilagunek, ordea, lanei ekiteko eduki beharreko... [+]


Raimundo El Canastero taldearen aurkako epaiketa atzeratu dute, akusazio larriagoak egotzita

Asteazkenean izan behar zuen epaiketa dataz aldatu dute Lizarrako alkateak azken momentuan jarritako helegite baten ondorioz. Orain taldeari "gorrotoa sustatzea" ere egozten zaio eta lau urterainoko kartzela-zigor arriskua dute kideek. 


Zentral nuklearren itxiera atzeratzeko PPren ekimena onartu du Espainiako Kongresuak

Junts eta ERC abstenitu egin dira bozketan eta popularrek aurkezturiko ez-legezko proposamena aurrera atera da, PP, Vox eta UPNren botoekin. 2027 eta 2035 urteen artean ixtea aurreikusten diren Espainiako Estatuko zazpi zentral nuklearren bizitza erabilgarria handitzea ekarriko... [+]


“Botere judizialaren injerentzia” salatu dute Donostian, udaltzainen euskara eskakizunen auziaren harira

Euskarazko B2 eskakizuna zuten bi udaltzain lanpostu baliogabetu zituzten epaileek iazko urtarrilean, euskara eskatzea "diskriminatzailea" izan zitekeela iritzita; eta aitzineko astean, Donostiako Udalak aurkezturiko helegitea ez aztertzeko erabakia hartu du EAEko... [+]


Erakundeen erantzukizuna haurrak babestean

Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak,  polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]


“Hezkuntza sailburuaren determinismo teknologikoak kezkatzen gaitu: bai ala bai sartu behar da, modu akritikoan”

Teknologien erabilera eztabaidatzen ari dira Eusko Legebiltzarreko Hezkuntza Batzordean, eta horretarako hainbat aditu eta eragile ari dira batzordean beren ekarpena egiten. Ikastetxeetan mugikorra debekatzeko araudi orokorra eskatu duen Altxa Buruako arduradun taldearekin hitz... [+]


AEBek eta Errusiak diote Ukrainako gerra amaitzeko negoziazioei heltzeko prest direla

Trumpek eta Putinek ordu eta erdiz hitz egin dute telefonoz. Biek hala biek baieztatu dute ados direla Ukrainako gerra amaitu dadin "elkarrekin lan egiteko", baina argi utzita Ukraina 2014ko mugetara itzultzea ez dela "errealista". Zelenskyrekin ere hitz egin... [+]


2025-02-13 | Axier Lopez
Balea eta izurde sarraskiaren aurkako boikota

Faroe uharteetan, Ipar Atlantikoko artxipelago bat, Danimarkaren kontrolpean, urtero ehunka zetazeo hiltzen dituzte –normalean milatik gora–. Batzuek "tradizioa" deitzen diote, hainbat mendetako antzinatasuna duelako. Baina odolez gorritutako hondartzan... [+]


2025-02-13 | Gedar
Errusiako gasa Europara itzuli da, TurkStream bidetik

Ukrainako fluxua eten ostean, Errusiako gasa jasotzen jarraituko duela iragarri du Eslovakiak, eta Transnistriak uko egin dio Europaren "laguntzari".


GUET Gasteizko Unibertsitateko Emakume Taldea
“Nola da posible irakasleak EHUn jarraitzea? Urteak daramatza erasoak egiten, eta jakina zen”

Gasteizko Campuseko Filologia Hispanikoko irakasle baten aurkako salaketen berri izan bezain azkar, asanblada irekia egin zuen GUET Gasteizko Unibertsitateko Emakume Taldeak. Aste bakarrean “hamarnaka” salaketa eta testigantza berri jaso dituzte. Irakaslearen... [+]


Aski Da mugimendua Irungo Udalarekin bildu da: hizkuntza politika berri baten lehen urratsak?

Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]


1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Eguneraketa berriak daude