Gotzain jaunaren baimenaz


2021eko uztailaren 28an
Edozein dela ere, aginte motaren bat eskuratzen duenak bere erantzukizunak ditu, bai izendatu dutenekin, eta baita nonbaitera bideratu behar dituen besteekin ere. Eta horretaz ahaztu ez dadin, presio egiten hasiko zaizkio batzuk eta besteak. Horren adiera garbia baino ez zen 1972ko urrian ZERUKO ARGIAn gertatua, Setien jauna Donostiako eliz barrutiko gotzain izendatu berri zutenean. Denbora galdu gabe, Juan Jose Goenagak "Jose Maria Setien Gotzaiari eskutitz irikia" idazten zion bere orrialdeetan.


INFERNUKO TXIKITOAREN PERTSONIFIKAZIOA

Gizalegeak hala eskatzen zuela eta, "lehenik, bihoakizu nere agurra" esaten zion, ezer baino lehen, Juan Jose Goenagak Setien jaunari. Gero gerokoak! Hauexek, adibidez: "Direla egun batzuk, eta zure izendapenak egunkariaren leku txiki bateko tinta bustia zeukala oraindik, norbaitek esan zidan: ‘Ez zekiat ze ‘pekatu’ egingo zuen Joxe Marik, Donostiako Gotzai-Laguntzaille izendatzeko'. Badakit ez zaituela inongo ‘gora igotzeko’ sentimenduak bultzatu Donostiako Artzai-Laguntzaille lana artzeko orduan. Donostiako Gotzai izatea ez dut uste urrezko medalla irabazteko bidea denik".
Hain leku txarra ote zen, bada, gotzain izateko orduan, munduan bakarra den Donostia? Hala zirudien, bere burua aurkezteko premia sentitu zuen Juan Jose Goenagak lerro artean zioena irakurrita behintzat.
"Ni, neroni, zu baiño dexente gazteagoa nauzu. Zure lan eta pentsamendu kritikoaren berri banuen aspalditxodanik zure idazkien bidez. Ni, nere belaunaldiarekin batera Vaticano II-garrenaren ondorengoa naiz. Geroztik apaiz egiñak, alegia. Zenbait pertsonarentzat, zu izan zera alako ‘oposizioko gizona’. Beste zenbaitentzat, berriz, demonioaren edo gure artean esan ohi danez ‘ifernuko txikituaren’ personifikazioa, nik ez dakit nungo masoiak ordaindutako gizona. Guretzat, berriz, gure belaunaldiarentzat alegia, Vaticano II-garrengo gotzai zera. Gotzai ‘post-conciliar’ deitzen zaien oietakoa. Aurrerakoi, baiña Instituzioko gizona. Instituzio aundia aurrera atera nahi duen gotzai gaztea".


INSTITUZIORAKO FITXATUA

Hori ote zen aurpegiratu nahi ziona? Antza denez, bai.
"Ez dakit gotzai ‘post-conciliar’ baten erretratu-robotik ba ote den -botatzen zion gotzain berriari, deblauki-. Baldin balitz, ez ziñake erretratu orretatik urruti ibilliko. Bestalde, jakingo duzu orrelako erretratoek itzal asko berekin izaten dituztela... Aspaldi batetan norbaitek esan zidan: ‘I, Setien Jauna Donostiako Gotzai egingo ote duten zurrumurrua zebillek’. Eta onela erantzun nion: ‘Nahiago nikek egingo ez balute... Gizon oiek libre behar dizkiagu, gotzai eginkizunetatik kanpo...’. Asmatuko zenduan (buru argia duzulako) zer barne-pentsamendu darabilkidan nere baitan... alegia Instituziorako fitxatzen dituzten pertsonak askatasuna galtzeko arrisku gorrian jartzen direla... Eta au ez dizut Gotzai eginkizuna gutxiestearren esaten. Gotzaiaren eginkizuna zer den nik baiño obeto jakingo duzu, noski. Baiñan, bestalde badakit, gotzai eginkizuna, bereziki gaur egun, ez dela Eliz-ministerioa bakarrik. ‘Ekilibrioko’ diplomazi-politikari ordu asko ematen dizkiozuela". Hara hor Juan Jose Goenagaren gogoa asaldatzen zuena!
Baina behin hasiz gero, hobe azaltzea barruan zituen kezka guztiak. "Gipuzkoako Apaizgo taldearen berriez ziur nago ondo jabetuta egongo zerala. Nik eta gure belaunaldikook apaiz giroa gutxi ezagutzen dugu, eta bestalde, gazteegi gera erabaki lekuetan parte artzeko. Gipuzkoak dituen gora beheretaz jakiñaren gaiñean izango zera... Parroki askotako egoera xelebreaz ere… asko ikusi beharko duzu (Nik dakidanez, sekula ez zera parroki batean egon). Euskal gaztediaren ‘exodoaz’ ere badateke zer esanik".
Urrunegi joan ote zen? Badaezpada, agur imintzioak egiten hasi zen gure gizona:"Gauza auetxek esan nahi nizkizun, Z. ARGIAtik agurra bidaltzea. Luzeegi egin gabe eta bukatzeko, atzo bertan gertatutako bat kontatuko dizut: Nere lagun kuadrillarekin nenbillela, batek onela esan zidan: ‘I, beste nagusi bat duzue, e...!; ze moduzkoa dek...?’. Banekien gotzaiak goitik behera izendatzen zirela, baiñan atzo nun artu nuen. Ez goitik behera etorri zeralako. Ez. Baizik eta ni, neroni, olaxe mintzatzen naizelako gure parrokiko militar sub-ofizialekin itzegiten dudanean, nagusi berria izendatu dietela-ta".
Beno, esana! Hortik aurrera, benetan agurtzea baino ez zuen: "Bukatzeko. Ez dizkizut aipatu gaur Gipuzkoak eta Euskal-Erriak dituzten arazoak. Ortarako izango duzu komisio eta kontsejatzaille treberik. Orrenbestez, agur. Gaizki esanak barkatu"

Esaera zaharrak
Kanpoan larrosak, etxian arantzak eta zorrotzak (Zumaya). Kanpoan bildotx, etxian otso (AN. Baztan). Kanpoan uso, etxian otso. Kanpoan eder, etxean beltz (AN. Areso). Kostata atebak andria, erriz erri bandorra joaz (G. Andoain). Norbaitek, azkenean, nai (gura) zuana iritxi duala esateko. (...) Kukua etorri, gosia etorri; kukua fan, gosia fan (AN. Lizarraga). Fan (joan). Koipe gabeko makillai eztio inork eltzen (G. Motriku). Irabazirik ez duen lana iñork ez du nai (...) (1972-X-15)

Indartsuak indartsuago
Itxurakabe indartzen ari da indartsuen indarra aurrerapenei esker. Ez da nolanahiko indarra, besterik gabe, egunerokoen, aldizkarien, irratiaren eta telebistaren giltzak eskuan edukitzea. Bide berriok gabe ez lukete erria ain erraz zuzenduko. Irakurleen, entzuleen eta ikusleen buruak, argitu ordez, lilluratzen eta lausotzen dituzte. Bai erraz erortzen direla erosleak saltzailleen eskuetan! (...) Saltzailleak gastatzaillea eta erosle porrokatua dan jendea behar du. Itsu-itsuan erosiko duena. Gauza berrien eta obeagoen irrika duena. Ez erosi aurretik ‘zertarako behar dut’ bere buruari askotan galdetzen diona. Au bera gertatzen da Lehendakaritzarako norbait behar denean edo Erriari iritzi-eskatzearen itxura egin behar zaionean, ‘Etxean ondo bizi nahi baduzu, lasai bizi nahi baduzu, pakean bizi nahi baduzu, eman zure autarkia alakorentzat edo artarako’. Ez da edozein, tresna oien giltza-jabe dena eta ez zaio utzi ere edonorri uzten. Ez onenak, jendea gehien itsutzen dakienak baizik eskura dezake agintearen gaillurra (...) (1972-X-15)

Goizetan
Iragarkia, 1972-X-15
Euskeraz, frantseraz edo erdaraz mintzatzen dakien andereño batek, aurrak ezitzea edo orrelako zeregiñen bat gustora artuko luke. Orrelakorik eskaini leziotekenak deitu bezaiote Donostiara, 429452 urrutizkiñera, Nekanetaz galdeginaz

«Urria» mauka hobea!!!
Iragarkia, 1972-X-15
30 egun: Logelarakoak, tresilloak, eser-etzan-lekuakmolde-egiturak etengabe eraberritzen
Eraman eta ezarri debalde Probintzi barruan
Donostian: Moraza 3 eta 14.nean
Irunen: San Marzial 12.nean
Amuebladora Comercial Hispania
Probintzia osoaren zerbitzuan


Azkenak
2025-01-08 | Leire Ibar
60 urte bete ditu Larrabetzuko Hori Bai gaztetxeak, Euskal Herriko zaharrena

1965ean sortu zen Larrabetzuko Hori Bai gaztetxea, frankismo garai betean. Ordutik ez ditu ateak itxi, eta 2025ean 60 urte bete ditu. “60 urte lotu barik” lelopean eman diote hasiera urteurrenari gaztetxeko kideek.


Irakasle baten klaseetatik seme-alabak ateratzea erabaki dute Atarrabian: “Izuak jota ditu haurrak”

Irakasle hau egokitzen zaielarik, 6-9 urteko haurrengan beldurra, amesgaiztoak, antsietatea, negarra… orokortzen direla salatu dute Atarrabiako Atargi ikastetxeko gurasoek. Urtetako arazoa konpontzen ez dela-eta, haren klaseei planto egitea erabaki dute. Guraso elkarteko... [+]


2025-01-08 | Julene Flamarique
Urteko lehen langile hila, Alaves-Baskoniaren egoitza eraikitzeko lanetan

Beharginak Excavaciones Mendiola enpresarako ari zen lanean, Construcciones Urrutia enpresaren azpikontrata. Langilearen lehenengo eguna zen sektorean lanean.


2025-01-07 | Julene Flamarique
Itxiera mehatxua gainean dutela itzuli dira lanera Ezkirotzeko BSHko langileak, ostiraleko bileraren zain

Abenduaren 16an iragarri zuen multinazionalak Nafarroako lantegiaren itxiera. Ekoizpenari “normaltasunez” ekitea eskatu die langileei Ezkirotzeko zuzendaritzak, baina sindikatuek “ezinezkotzat” jo dute. Lan Ministerioak bilera deitu du ostiralerako... [+]


Gazteen soldata %10 igo den bitartean, prezioak %31 garestitu dira 2010etik

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.


2025-01-07 | Leire Ibar
‘Behin betiko’ lelopean egingo du Sarek urtarrilaren 11n Bilboko manifestazio nazionala

Konponbide prozesuari eta etxeratze prozesuari behin betiko amaiera emateko aldarrikatuko dute, eta euskal preso behin betiko etxean nahi dituztela. Laguntza ekonomikoa jasotzeko Bizumkada Nazionala ekimena jarri dute martxan.


2025-01-07 | ARGIA
Robert Hirigoien hil da, Herri Urratsen sortzaileetakoa

Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarrarena, Kanboko ikastolarena eta euskara eta euskal... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Baztango Batzar Nagusiak elkartasuna adierazi die Aroztegiko obra gelditzeagatik auzipetutako zazpi herritarrei

Aroztegiko auzipetuei elkartasuna adierazi eta absoluzioa eskatzeko mozio bat onartu du Baztango Batzar Nagusiak. Urtarrilaren 2an egindako bileran, mozioaren aldeko bozketan aldeko 25 bozka, kontrako bi eta hiru abstentzio izan dira.


Ultraeskuinari proposatu diote gobernua osatzeko Austrian, hesia ezarri ziezaioketen arren

Irailean egin ziren hauteskundeak eta aise nagusitu zen FPÖ alderdia, botoen ia %30 eskuratuta. Bazen aukera ultraeskuinari hesia ipintzeko, baina ez dira ados ipini demokristauak eta sozialdemokratak.


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2025-01-07 | Jon Torner Zabala
Autobus zerbitzua zabaldu dute Ipar Euskal Herrian, mugikortasuna hobetzea helburu

Urtarrilaren 6az geroztik autobus linea berriak daude Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Halaber, zerbitzuen maiztasuna ere hobetu da, Euskal Hirigune Elkargoko Mugikortasun Sindikatuak eta RATP konpainiak elkarlanean bultzatutako egitasmoari esker. Bestetik, 12 urtez... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Barakaldoko hilketa matxista salatzeko asteartean mobilizazioak antolatu dituzte

84 urteko andrea erail zuen bere semeak urtarrilaren 3an euren etxebizitzan. Kolpeka hil zuela azaldu dute zenbait iturrik. Astearte arratsaldean egingo dira elkarretaratzeak Barakaldon eta Euskal Herriko lau hiriburutan.


2025-01-07 | Gedar
Beste eraso arrazista bat Miarritzen

 Uber gidari batek jasan zuen erasoa: bortizki jo eta irain arrazistak egin zizkion bezero gazte batek. Baionan eta Arrigorriagan ere izan dira eraso arrazistak berriki.


2025-01-07 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Itsasontzigintzaren itzal luzea ageri da Hego Koreako krisian

Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]


Eguneraketa berriak daude